Advocaat gemeente: ‘Pas op voor het Streisandeffect!’

Toen de gemeente Ede vorig jaar de Edese Vos een juridische blafbrief wilde sturen, gaf advocatenkantoor Dirkzwager een waarschuwing af. Deze actie zou als een boomerang terug kunnen komen en de Edese Vos juist publiciteit opleveren.

Dit heet het ‘Streisandeffect’, genoemd naar de Amerikaanse actrice Barbara Streisand. Zij probeerde in 2003 middels een rechtszaak een luchtfoto van haar huis in Malibu van een website verwijderd te krijgen, omdat deze foto haar privacy zou schenden. Toen het proces in het nieuws kwam, samen met de URL van de foto, wist iedereen het huis van Streisand te vinden.

Het Streisandeffect is dus het verschijnsel dat pogingen van een persoon of instantie om informatie te verbergen of te verwijderen juist de aandacht op die informatie vestigen.

Een Woo-verzoek

Om boven tafel te krijgen wat er is besproken tussen de gemeente Ede en de advocaat van Dirkzwager, heeft de Edese Vos onder de Woo alle interne en externe correspondentie over deze zaak opgevraagd. Hieruit blijkt dat er op hoog niveau overleg is geweest over de te volgen strategie. De coördinatie van dit hele proces lag bij Patricia Nep, de woordvoerder van burgemeester Verhulst en gemeentesecretaris René Groen.

Er is advies gevraagd bij de afdeling Juridische Zaken, Inkoop en Subsidies (JIS) die voorstelde “een strenge brief” te sturen, maar pas nadat “een vriendelijk verzoek” met een responsetijd van 24 uur niet zou leiden tot aanpassing van het onwelgevallige artikel.

Opvallend is de datering van dit advies: 13 september 2023. Op 15 september ontvingen wij wel de strenge brief van de advocaat, maar in de tussenliggende periode heeft de Edese Vos van de gemeente geen enkel vriendelijk verzoek tot verwijdering ontvangen. Toch wordt gesteld dat “verzoek om te verwijderen niets heeft opgeleverd.” Wordt hier gedoeld op het vrijblijvende verzoek van de woordvoerder van Versteeg op 7 september, of was het de bedoeling ook nog een niet-vrijblijvend verzoek in te dienen? Het duidt in ieder geval op een gebrekkige feitencheck en interne communicatie binnen de gemeente. Spelling (Edensevos?) is ook wel een dingetje.

In een verslag van een interne vergadering op 14 september staat vermeld: “Er is door de organisatie dringend gevraagd de namen te verwijderen. Eventueel wordt een advocaat ingeschakeld.” Ook hier: er is nooit iets “dringend gevraagd,” er is meteen een advocaat ingeschakeld. Deze onzorgvuldigheid hebben we in een eerder artikel al behandeld.

Een ‘glansrijk winnende’ advocaat

Als kantoor Dirkzwager wordt ingeschakeld haalt de advocaat eerst een niet vergelijkbare zaak tegen de Gelderlander aan waarin hij hoog opgeeft over zijn juridische kwaliteiten. Deze zaak zou “glansrijk gewonnen zijn,” waarmee hij de indruk wekt dat een eventuele zaak tegen de Edese Vos een eitje gaat worden. Echter, de Gelderlander is niet veroordeeld voor het noemen van namen, maar voor het ernstig beschuldigen van een bedrijf zonder deugdelijke bewijsvoering. De advocaat van Dirkzwager vergelijkt appels met peren.

De Edese Vos had bovendien sluitend bewijs voor het aanhoudend niet oplossen van een afvalprobleem door de gemeente. In het artikel is voorts niemand beschuldigd en al helemaal niet van ernstige feiten. Het onvoldoende pro-actief zijn van ambtenaren valt daar natuurlijk niet onder. Onze eigen advocaat schatte in dat als deze zaak zou vóórkomen we ‘m zouden winnen omdat de gemeente nalatig is geweest in haar communicatie en de advocaat van Dirkzwager het ook niet zo nauw nam met de uitgangspunten van zijn professie.

Vervolgens geeft de advocaat een waarschuwing af: “Wel zou ik graag even met jullie doorspreken wat wijsheid is in deze. Bij mediakwesties en verzoek om rectificaties is het ook altijd zaak uitdrukkelijk mee te wegen dat het soms ‘wrijven in een vlek’ is. Je maakt de kwestie met je eigen verzoek soms nieuwswaardig.” Vooral uitkijken dus bij kritische websites, dan kan het Barbara Streisandeffect in werking treden!

Ter educatie van de advocaat: de Edese Vos is géén blog. Een blog of weblog is een persoonlijk dagboek of verslag op een website dat regelmatig, soms meermalen per dag, wordt bijgehouden. De Edese Vos is een journalistiek platform. Dat dit verschil niet wordt gemaakt geeft blijk van zowel enige ontwetendheid als desinteresse voor lokale journalistiek.

Gratis citymarketing

Het duurde inderdaad niet lang voor het Streisandeffect in werking trad. De Edese Vos beet van zich af in een artikel en schakelde de NVJ en PersVeilig in. De gemeente Ede kwam in het nieuws als gemeente die lokale journalisten intimideert en bedreigt. Daar kan de citymarketing van Ede niet tegenop. Later volgde ook nog een artikel in Villamedia. Zou de gemeente dat als ‘lerende organisatie’ een volgende keer anders doen?

In de documenten die zijn opgevraagd zijn veel passages zwartgelakt. Niet alleen de gewoonlijke namen en ‘persoonlijke beleidsopvattingen van ambtenaren’. De gemeente beroept zich zelfs op ‘het goed functioneren van de staat’. “Deze informatie heeft betrekking op correspondentie en advisering tussen de gemeente Ede en haar advocaat,” staat in een begeleidende brief. “Gelet op de vrijheid en vertrouwelijkheid van deze advisering, alsmede het inzicht dat deze informatie kan geven in de procespositie en processtrategie, weegt openbaarmaking niet op tegen ons belang van rechtsbijstand.”

Samenvattend: wat kunnen we leren van het Streisandeffect? Dat dit andere burgers die worden belaagd door de overheid óók kan helpen. Heb je ellende met de gemeente Ede en een goed onderbouwde zaak? Neem gerust contact op met de Edese Vos, we besteden er met alle plezier aandacht aan.

En Barbara, bedankt!