Marc van der Woude
De motie om de samenwerkingsovereenkomst met het Warmtebedrijf Ede tijdelijk op te schorten, en daarmee een duidelijke gele kaart af te geven, is donderdag gesneuveld in de gemeenteraad. De PvdA liet haar medeindieners op het laatste moment vallen en draaide met de VVD mee.
Twee weken geleden leek er nog een meerderheid in de raad vóór de motie te zijn. In een voor inwoners nauwelijks te volgen en bij vlagen onthutsende besluitvormende vergadering is uiteindelijk een amendement van de VVD aangenomen.
Hierin wordt het college opgeroepen een traject op te starten om te komen tot een herziene samenwerking tussen de gemeente Ede en het Warmtebedrijf Ede met betrokkenheid van de gemeenteraad, waarbij:
- zo snel mogelijk afspraken worden gemaakt om biomassawarmte te vervangen door andere warmtebronnen;
- consumenten waar mogelijk keuzemogelijkheden worden geboden;
- de gemeente de ACM actief volgt en mogelijk beïnvloedt om onderzoek te blijven doen naar de scheiding van netwerk en warmte;
- mogelijkheden worden onderzocht om intensiever te controleren op uitstoot;
- de leveringszekerheid van inwoners meer prioriteit krijgt;
- investeringen die het Warmtebedrijf Ede nodig heeft om aan deze voorwaarden te voldoen mogelijk te maken door afspraken te maken voor de langere termijn.
De gemeenteraad roept ‘boe!’
Arie Barendrecht van de ChristenUnie, die de oorspronkelijke motie mede indiende, noemt het teleurstellend dat de gemeenteraad de kern van de motie onderuit heeft gehaald, uit angst de verdere ontwikkeling van het warmtenet te vertragen. Over het amendement van de VVD is hij niet te spreken. “Als je het niet eens bent met een motie, dan bel je elkaar om te kijken of je de tekst kan aanpassen. En anders stem je gewoon tegen. Ik vind het niet netjes hoe dit is gegaan. Maar goed, het belangrijkste is dat er nu wel een brede meerderheid in de raad is die veel scherpere afspraken met het Warmtebedrijf wil maken. Dat vind ik winst.”
Erik Wesselius van Mens en Milieu Ede praatte in de raad als Brugman om de motie toch nog te redden, en diende uit principe de oorspronkelijke motie nogmaals in om te zien welke partijen het zouden steunen. “Die motie haalde toch nog 18 stemmen met 21 tegen,” zegt hij. “Als de PvdA niet was gedraaid, dan was er in de raad een meerderheid voor opschorting geweest.”
Sam Elfvering van D66 meent dat de raad hiermee wel ‘boe!’ zegt tegen het Warmtebedrijf, maar haar tanden niet laat zien. En juist dat is nodig, vindt hij. Een voorstel van Elfvering om een openbare informatiesessie te beleggen met het Warmtebedrijf en externe deskundigen werd wel aangenomen.
‘Moties moeten inhoudelijk beter’
Thimo Harmsen van de VVD ziet zijn amendement helemaal niet als ‘boe!’. Moties formuleren vraagt ook dat je goed nadenkt over de inhoud, haalbaarheid en mogelijke consequenties, vindt hij. “Ik vond die motie helemaal niks. Opschorten kan juridisch niet, dat had de wethouder ook al gezegd. In die motie kon één ding wel, één ding helemaal niet, en van het overige werd niets echt beter. Je moet in zo’n motie de punten stoppen waar het echt om gaat. Namelijk concurrentieonderzoek, zo snel mogelijk transitie, alternatieven onderzoeken. Veel inhoudelijker dus.”
Na overleg met de griffie bleek dat het amenderen van deze ‘motie vreemd aan de agenda’ (een spontane motie die niet geagendeerd is, vaak naar aanleiding van actuele ontwikkelingen) de beste oplossing was. Het praten over ‘een gele kaart’ vindt hij symboolpolitiek. “Soms worden moties ingediend voor de publieke opinie, om een beetje tegemoet te komen aan de onrusten die er zijn, maar je kunt er beter inzetten waar het echt om gaat. Dan kun je als raad de wethouder ook beter in positie brengen en aan concrete afspraken houden. Hij moet straks onderhandelen met het Warmtebedrijf en dan niet voor elk onderwerp terug naar de raad hoeven.”
Schuift de wethouder zijn verantwoordelijkheid niet te makkelijk af op de ACM en andere partijen? “Zo komt het wel over, maar er is ook gewoon een rolverdeling. De handen van de wethouder zijn in zekere zin ook gebonden; de speelruimte van de gemeente is kleiner dan wat mensen zouden willen. Je kunt niet zomaar tegen het bedrijf zeggen: ‘word nu groen en zie maar waar je die warmte vandaan haalt’. We moeten als politiek doen wat we kunnen om het de goede kant op te trekken en betere afspraken te maken. In de publieke opinie ga je dit potje toch niet winnen.”
‘Strenger, maar wel haalbaar’
Boyce de Jong van de PvdA, die op het laatste moment de eigen motie liet vallen om het amendement van de VVD te steunen, laat weten dat er onduidelijkheid was of ‘opschorten’ van de samenwerking betekent dat de stekker er voorlopig uitgaat, en of dat juridisch wel kan. “Maar wij staan verder wel op één lijn met de andere indieners.”
“We willen vooral inzetten op heldere, strakke afspraken met het Warmtebedrijf die per 1 januari 2025 ingaan, en waar de raad optimaal in moet worden betrokken. Het amendement van de VVD sloot daar beter bij aan, dus hebben wij dat mede ingediend.” De ChristenUnie was daar zacht gezegd niet blij mee. Maar De Jong denkt dat het ook kansen biedt. “Raadsleden kunnen nu met voorstellen komen hoe het nog strenger kan, op een manier die goed haalbaar is.”
Waar in Amsterdam, Rotterdam en Utrecht inmiddels is besloten de ontwikkeling van warmtenetten stop te zetten, lijkt Ede ondanks de wat strengere opstelling toch op volle kracht door te willen. Zelfs de partijen die zich niet heel uitgesproken profileren op duurzaamheid – met name de SGP, CDA, VVD en GemeenteBelangen – hameren nu opeens op het halen van duurzaamheidsdoelstellingen.
Brummen trekt de rode kaart
PvdA-raadslid Tijani Zallali liet zich in deze vergadering opmerkelijk uit over journalisten van de Edese Vos en verkondigde dat de schoorstenen van de Edese biomassacentrales “heerlijk ruiken”. Het leverde hem een gevoelige tik op de vingers op van zijn eigen partij.
Terwijl de gemeenteraad in Ede een gele kaart nog niet aandurft, heeft de gemeente Brummen een rode kaart getrokken. Samen met de provincie Gelderland en omgevingsdienst Veluwe wordt het biomassaopslagterrein in Hall nu stevig aangepakt.
NASCHRIFT 16 juni 2024: Inmiddels zijn er een informatiesessie en een spoeddebat geweest in de gemeenteraad. De politiek lijkt te kantelen in haar houding naar het Warmtebedrijf.
Edese Vos
Heel jammer dat sommige partijen niet inzien dat het belangrijk is het Warmtebedrijf steviger te controleren. En hele duidelijke afspraken te maken over bijvoorbeeld de leveringszekerheid en de prijs.
Blijkbaar gaan politieke spelletjes boven het belang van de burgers.
Het verschil zit hem denk ik ook in het gebruikte gereedschap van de raad. Een motie roept een college op om iets te doen, maar daar mag het gemotiveerd van afwijken. Een amendement daarintegen zal dit ankeren en aanpassen wat uitgevoerd moet worden. Wellicht is het ene middel dan zwaarder dan het andere en hebben ze er daarom voor gekozen.
@Jesse: De raad kan geen amendement indienen als er geen voorstel (bijvoorbeeld van het college) voorligt. Een motie vreemd aan de agenda is dan een laagdrempelige mogelijkheid om een politieke boodschap af te geven. Met een initiatiefvoorstel kun je dan nog een stap verder gaan, maar dat vergt meer werk en een langere voorbereidingstijd. Als de PvdA het amendement van de VVD niet had gesteund dan was de stemverhouding voor de oorspronkelijke motie 20 voor – 19 tegen geweest en zou de motie dus zijn aangenomen.
Dat stevigere maatregelen helaas nog steeds op minder brede steun in de raad kunnen rekenen blijkt uit de stemming over de motie van Mens en Milieu Ede “Afdwingbare afspraken met Warmtebedrijf over certificatie herkomst en kwaliteit van de brandstoffen voor de biomassacentrales “, die met 13 stemmen voor (D66, BB, GL, MME, DPE, FvD) en 26 tegen (SGP, CU, GB, CDA, PvdA, VVD) werd afgewezen.