Marc van der Woude
De soap rond de verkoop van Theehuis Hoekelum houdt aan. De geplande overdracht van het monumentale object is om onduidelijke redenen uitgesteld. De koper is niet gelukkig met de ontstane commotie en heeft een advocaat op de Edese Vos afgestuurd.
De overdracht van het theehuis zou volgens de gemeente Ede op 31 januari plaatsvinden, maar is niet doorgegaan. De nieuwe eigenaar is ook nog niet bijgeschreven in het Kadaster, wat uiterlijk zes dagen na de overdracht in orde zou moeten zijn. Wat is er aan de hand?
Volgens diverse bronnen zou de koper die het theehuis na een omstreden procedure gegund heeft gekregen het geld nog niet op tafel kunnen leggen; de gemeente Ede zou daarom uitstel hebben geboden. Zijn huidige woning, eveneens aangeboden bij Ditters, is nog niet verkocht, zo blijkt uit gegevens van het Kadaster. Mocht dit kloppen, dan is het saillant, want deze bieder heeft het theehuis juist gegund gekregen omdat hij de vraagprijs bood en daarbij geen voorbehoud op de financiering maakte.
Wethouder Peter de Pater wil geen verklaring geven voor het uitstel. Makelaarskantoor Ditters wil vanwege de vertrouwelijkheid van de klantrelatie ook geen informatie verstrekken, maar wil wel kwijt dat de verkoop zéker door gaat en dat het uitstel niets te maken heeft met betalingsproblemen van de koper.
Koper: ‘Geen onderhandse deal’
De Edese Vos heeft koper zelf ook benaderd voor een reactie, maar deze reageert nu via zijn advocaat, het kantoor Brunet uit Nijmegen:
“Het is niet juist dat cliënten niet aan hun betalingsverplichtingen zouden kunnen voldoen en evenmin is het juist dat cliënten een ‘onderhandse deal’ met de gemeente hebben gesloten. Ook de suggestie dat zij thans in een monumentaal pand wonen en om die reden een voorkeurspositie hebben genoten, is onjuist. Cliënten hebben deelgenomen aan een door de gemeente Ede uitgezet biedingsproces, wat heeft geleid tot gunning. Van enig ongeoorloofd handelen door cliënten is nadrukkelijk geen sprake.”
WEGING EDESE VOS: Een heldere reactie die ook gewoon in een mailtje had kunnen worden gegeven, maar kennelijk denkt koper dat het inschakelen van een advocaat meer indruk maakt. Het betrof een zogenaamde 'blafbrief' met juridische dreigementen, bedoeld om cliënt uit de wind te houden en de Vos van de zaak. De Edese Vos heeft in haar publicaties nergens gesuggereerd dat koper iets te verwijten valt. Zijn privacy is zoveel mogelijk gerespecteerd. Andere bieders hebben aan de bel getrokken omdat ze de rechtmatigheid van het door de gemeente Ede gevoerde verkoopproces in twijfel trekken. Dat zoekt de Edese Vos nu uit, en dat doen we zorgvuldig, inclusief wederhoor bij de koper. Dit in lijn met ons redactiebeleid en de Code voor de Journalistiek. Het zou de waarheidsvinding natuurlijk wel helpen als de gemeente Ede gewoon open kaart zou spelen. Maar daar zitten voor de gemeente mogelijk juridische risico's aan.
Het Drimble-mysterie
Bij een nadere controle van het te koop zetten van beide objecten vallen wel een paar zaken op. Op 7 september 2023 zette Ditters het theehuis op Funda en op de eigen website. De ‘koopsom’ (niet: vraagprijs) is op dat moment 500.000 euro en daarvoor is het theehuis ook verkocht. Zo’n koopsom betekent meestal dat de verkoper geen ruimte voor onderhandeling biedt en in ieder geval dit bedrag wil ontvangen, maar dit was niet alle bieders duidelijk, zo bleek.
Op Drimble, een aggregatiewebsite die gebruik maakt van beschikbare openbare bronnen, staat het volgende:
De datum van ‘verkocht onder voorbehoud’ is dezelfde als de datum dat het object te koop is gezet: 7 september 2023. Als de Edese Vos directeur Jerry Vermeer van Ditters vraagt hoe dit kan, zegt hij: “Wij hebben geen samenwerking met Drimble, dus ik weet niet hoe ze werken en waar zij de data vandaan halen. Wel kan ik in onze CRM zien dat de betreffende woning is aangemeld, er bezichtigingen zijn geweest en op basis van biedingen is aangekocht. Je zult begrijpen dat dit niet allemaal op één dag is gebeurd.”
Dat is inderdaad niet logisch, tenzij de koper van het object begin september al bekend was. De Edese Vos heeft dit bij Drimble niet kunnen ophelderen, en zowel Ditters als de gemeente Ede stellen zich nog steeds op het standpunt dat de procedure eerlijk is verlopen.
Ditters: ‘Niet alles is wat het lijkt’
Dan is er nóg een opmerkelijk detail. De koper van het theehuis heeft zijn eigen woning, ook een monument, via Ditters in de verkoop gezet. Dit object is op 22 december op Funda gekomen, een week na de brief van de gemeente Ede met de uitslag van de biedingen. Maar in de verkoopbrochure van Ditters is een uittreksel van het Kadaster opgenomen dat al 3,5 maand eerder, op 8 september 2023, is opgevraagd, een dag nadat het theehuis in de verkoop ging.
“Niet alles is wat het lijkt,” zegt Vermeer van Ditters. Hij nodigt de Edese Vos op de koffie uit om wat context en nuance te geven. Ditters heeft het uittreksel inderdaad op 8 september opgevraagd omdat een geïnteresseerde bieder, de latere koper, interesse had in het theehuis en wilde weten wat zijn huidige woning zou opbrengen. “Als we zo’n cadeautje krijgen, namelijk dat we bij de uitvoering van een opdracht een extra verkoopopdracht binnen kunnen halen, laten we dat natuurlijk niet liggen,” zegt eigenaar van Ditters, Ron Toering, die ook bij het gesprek is aangeschoven.
Toering sprak eerder met de Edese Vos over de verkoop van het volkstuinencomplex aan de Dr. Hartogsweg. Hij benadrukt dat een integere handelwijze bij Ditters hoog in het vaandel staat. Ook al wist Ditters begin september al dat deze bieder belangstelling had voor het theehuis, de twee opdrachten tot verkoop (die van de gemeente en die van koper voor zijn eigen woning) zijn strikt gescheiden behandeld. Volgens Toering gaf hij Ditters de verkoopopdracht voor zijn eigen woning pas nadat duidelijk was dat hij het theehuis kon kopen.
NASCHRIFT 1 maart 2024: Het theehuis is gisteren (29 februari) alsnog door de gemeente Ede overgedragen aan de koper en geregistreerd bij het Kadaster. Daarbij is de koopprijs van 500.000 euro voldaan. In de leveringsakte is expliciet vermeld dat “aan de vereisten casu quo verplichtingen zoals omschreven in het zogeheten ‘Didam-arrest’ is voldaan.” De gemeente aanvaardt ook geen enkele aansprakelijkheid voor eventuele gebreken. Het vastgelegde doel is bewoning door de koper.
Gastauteur
Edese Vos
Kom op zeg. Kopen zonder voorbehoud van financiering, en dan nu “huilie-huilie” omdat je je financiële zaken blijkbaar niet rond lijkt te krijgen. Dit is de “grote mensen wereld”!
Tja, als de koper het gekochte theehuis niet kan betalen dan gaat de koop niet door, en komen er dus kansen voor andere potentiële kopers. Klein vraagje: wie draait er dan op voor de reeds gemaakte kosten?
Overigens zou ik me kunnen voorstellen dat er, indien de koper tot aankoop wenst over te gaan zonder voorbehoud qua financiering, door de verkopende partij iets van een bankgarantie of zo wordt gevraagd voordat tot de transactie wordt overgegaan. Zelfs (of: juist?) in de altijd wat schimmige wereld van het onroerend goed is dit gebruikelijk. Ik krijg een beetje de indruk dat die zekerheidstelling niet helemaal goed geregeld was.
Het is gebruikelijk dat in koopovereenkomsten een boete van 10 procent wordt opgenomen ingeval koper toch niet aan zijn betalingsverplichtingen kan voldoen.
Wat er echt aan de hand is weten we niet. De Edese Vos stelt de vragen die opkomen, vermeldt de gegeven of uitblijvende antwoorden van de betrokken partijen, en lezers kunnen daar hun eigen gedachten over vormen. Speculeren heeft niet zoveel zin. Het uitstel kan een financiële reden hebben of iets in de persoonlijke sfeer zijn.
Het is allemaal wel verdacht en met een geurtje zeggen we dan. Vasthouden s.v.p. want meestal klopt het niet als partijen geen openheid geven en zich alleen maar gesloten opstellen.
Waar het hier om gaat is integriteit van bestuur. Duidelijk is dat de betrokken wethouders de schijn behoorlijk tegen hebben. Ik zeg daarmee niet dat er niet integer is gehandeld (ben er gelukkig niet bijgeweest), maar de ervaring leert wel dat dergelijke kwesties behoorlijk schadelijk kunnen zijn voor het imago van het (democratisch) bestuur. Hier lijkt mij een belangrijke rol weggelegd voor onze burgermeester. Als hoeder van de integriteit binnen het gemeentelijk apparaat is hij aan zet lijkt mij. De uitvoering kan door hem worden opgedragen aan een gespecialiseerd bureau (integriteit, compliance) en uiteraard mag van de leden van de gemeenteraad een actieve toetsende rol worden verwacht. Zij is immers het hoogste orgaan binnen de gemeente en je mag dan verwachten dat de leden van de Raad op een (positief) kritische wijze hun controlerende taken uitvoeren. Schandalen (en zeker die in de sfeer van integriteit) kan de overheid zich niet veroorloven. Dat is de laatste jaren in Nederland (Toeslagenfraude, Groningen, etc.) op een pijnlijke manier duidelijk geworden.
Wat mij betreft zou de overheid geen enkel pand of grond in eigendom mogen hebben. De overheid is namelijk geen bedrijf. Hoe zit dat juridisch! Is de overheid een bedrijf of stichting, of iets? En van wie is dat gebouw dan werkelijk, als een gemeente zo’n huisje koopt. Is het dan deels van de burger? Kunnen we erop stemmen? Belangrijker nog: is de schijn van belangenverstrengeling in deze constructies niet een veel voorkomend probleem? Werkt dat mee aan concurrentievervalsing, of actueler nog, werkt dat mee aan algeheel wantrouwen in overheid? Daar willen we toch juist vanaf?
De overheid is van ons allemaal. Dus grond of onroerend goed van de overheid is collectief bezit. Hoe daarmee wordt omgegaan is derhalve een democratisch vraagstuk voor de raad, en een maatschappelijk gesprek dat op een journalistiek platform als dit kan worden aangezwengeld.