Edese Vos
De Rijksoverheid wil versneld nieuwe woningen bouwen, en minister Keijzer heeft daarom ‘doorbraaklocaties’ aangewezen. De KennisAs Ede-Wageningen is één van die locaties. Wat betekent dat concreet?
De ‘doorbraaklocaties’ zijn niet willekeurig gekozen. Het zijn plekken in Nederland waar al veel plannen klaarliggen, maar waar extra hulp nodig is om knelpunten (zoals trage procedures of onvoldoende netcapaciteit) op te lossen. Zo hebben Ede en Wageningen samen het Programmaplan KennisAs opgesteld waar in staat welke gebieden worden ontwikkeld.
Concreet betekent dit:
- Hier moet uiterlijk in 2030 de schop de grond in gaan.
- Er komen minimaal 2.500 woningen bij, maar in de plannen van Ede en Wageningen gaat het om 4.200 tot 9.000 woningen in totaal.
- Het Rijk helpt actief mee met geld, regels, coördinatie en druk op de ketel. Dit is op 16 juni vastgelegd in een nieuwe ‘woondeal’.
Wat houdt de KennisAs Ede-Wageningen in?
Het gaat om het gebied tussen station Ede-Wageningen en de Wageningse campus – met daartussen onder andere:
- het World Food Center,
- de kazerneterreinen in Ede,
- het Business & Science Park Wageningen (BSPW),
- het Binnenveld,
- delen van Bennekom en de zuidkant van Ede.
In dit gebied wil men wonen, werken, wetenschap en natuur slim combineren. De ambitie is om van deze strook een internationaal toonaangevend gebied te maken op het gebied van agrofood, innovatie en duurzaamheid.
Wat zijn de concrete gevolgen voor Ede en Bennekom?
1. Meer woningbouw, vooral in Ede-Zuid en het stationsgebied
- In Ede-Zuidoost komen er 2.000 tot 3.100 woningen bij, met een mix van wonen, werken en voorzieningen.
- In Bennekom is ruimte voorzien voor beperkte woningbouw (maximaal 130 woningen), mits dit landschappelijk inpasbaar is.
2. Uitbreiding van kennis- en bedrijventerreinen
- In Ede: vooral rondom het station en Food Innovation District (FID).
- In Bennekom: Nergena en de oostkant van de Kraats, tegen de A12 aan (zie ons artikel over aardwarmte), zijn in beeld voor bedrijvigheid, Bennekom West voor woningbouw.
- In Wageningen: uitbreiding op de campus (Wageningen Oost, dus tegen Bennekom aan) en in Wageningen-West.
- Tot 50 hectare aan nieuwe ruimte voor bedrijven is voorzien.
3. Grote investeringen in mobiliteit
- Nieuwe HOV-lijn (snelbus) tussen Ede en Wageningen.
- Snelfietsroutes, onder andere richting Barneveld en Veenendaal.
- Hubs aan de A12 en verbeterde fietstunnels.
4. Natuur versus verstedelijking in Bennekom en het Binnenveld
- Rondom Bennekom liggen kwetsbare ecologische zones.
- Er is expliciet vastgesteld dat bouwen in de Groene Wig of zuidelijk Binnenveld grote schade zou toebrengen aan natuur.
- In het plan wordt daarom voorzichtigheid bepleit: ecologische verbindingen moeten behouden of versterkt worden.
Wat betekent dit voor omwonenden?
Voor inwoners van Bennekom en de Edese zuidrand betekent deze aanwijzing vooral:
- Versnelling van bestaande woningbouwplannen – dus er kan eerder gebouwd worden dan je misschien dacht.
- Grotere druk op infrastructuur en voorzieningen, zoals verkeer, natuurgebieden, scholen en zorg.
- Grotere rol van het Rijk in lokale plannen, ook met het risico dat bewoners minder grip hebben op besluiten als het echt op tempo aankomt.
Maar: de gemeenten Ede en Wageningen zeggen in het programmaplan dat ze bewoners willen blijven betrekken bij de uitwerking. In de praktijk zal dat moeten blijken.
Hoe kan je als inwoner betrokken blijven?
- Houd de plannen voor het stationsgebied Ede, Ede-Zuid, en de dorpsrand Bennekom in de gaten.
- De verdere uitwerking van de ‘doorbraakagenda’ volgt in 2025–2026. Dat is het moment waarop er participatietrajecten kunnen worden gestart – of gemist.
- Vraag lokaal om openbaarheid van besluitvorming, zeker bij gevoelige onderwerpen als bouw in natuurzones of verkeersdrukte.
Marc van der Woude
Als geboren en getogen Bennekommer ben ik enorm ontstemd over deze plannen. Na enkele jaren in Nijmegen te hebben gewoond tijdens mijn studententijd, schrok ik bij mijn terugkeer van de toegenomen drukte. Dat gaat dus alleen maar erger worden. En het gunnen van woningen aan de lokale bevolking? Ho maar. Alles voor de forenzende Randstedeling. Dat krijg je met een gemeentebestuur met stedelijke ambities. Ontheemd in eigen land.
Jij zegt het, ik denk het. Word er spuugziek van.
Geen kinderen zeker? Of blijven die bij je op zolder wonen?
En een vraag: prima om lokaal toe te wijzen, maar doe je dat zelf dan ook als je je koophuis verkoopt of ga je toch voor de hoogste bieder?
Dus makkelijk roepen maar met twee volwassen kinderen in huis vind ik dit totale onzin.
Wij hebben (nog) geen kinderen, zoals veel mensen van onze leeftijd. Waarom? Wij stellen dit uit, omdat we in zulke kleine appartementjes worden gestopt waar letterlijk geen plek is voor een box. Dit artikel gaat over nieuwbouw. Dus het gaat over toewijzen bij nieuwbouw. Niet over verkoop van bestaande bouw. Over makkelijk roepen gesproken.
Vraagje, waarom blijft men spreken over het World Food Center, dit is al lang van de baan.
Het World Food Center is het ontwikkelgebied achter de Mauritskazerne, zie dit kaartje: https://edesevos.nl/ede-krijgt-concurrentie-van-antwerpen-en-londen-en-van-barneveld/, waar foodgerelateerde bedrijven zijn of worden gevestigd. De WFC Experience of Food Experience, een soort museum over voedsel, zou hier onderdeel van worden als project in de Mauritskazerne, maar is gesneuveld.
Nieuwe HOV lijn? Nee: de bestaande HOV lijnen ede-wageningen en wageningen-arnhem worden waarschijnlijk gekoppeld en misschien elektrisch. Maar voor passagiers geen extra lijnen of zo.
Volgens het ProgrammaPlan KennisAs en de doorbraakplannen gaat het deels om bestaande HOV-plannen die verder worden ontwikkeld, en deels om uitbreidingen. Hieronder de details:
Bestaande HOV-plannen die worden doorontwikkeld
– Rijnlijn / Bus Rapid Transit (BRT) tussen Ede-Wageningen en Wageningen Campus.
Dit is in principe een upgrade van de huidige busverbinding (lijn 88) naar een sneller, betrouwbaarder systeem met hogere frequentie, mogelijk een vrije busbaan en betere haltes.
– Verbetering van bestaande haltes en aanleg van nieuwe haltes bij bijvoorbeeld ontwikkelingen aan de Dreeslaan.
Nieuwe elementen binnen de HOV-plannen
– Nieuwe hubs bij de A12 en het Wageningse busstation.
Deze hubs moeten overstappen vergemakkelijken, bijvoorbeeld van auto/fiets naar HOV.
– Herstel van de busverbinding tussen de KennisAs en Veenendaal-De Klomp.
Dit is een verbinding die nu onvoldoende direct is en weer versterkt moet worden.
– Snelfietsverbindingen (geen HOV maar wel onderdeel van het mobiliteitsnetwerk) richting Barneveld en Veenendaal.