Relatiekaarten Hoge Veluwe: Vier overheden onder de loep

Het onderzoek van de Edese Vos naar de controversiële relatiekaarten van Nationaal Park De Hoge Veluwe is ook opgepikt door de Stentor (Apeldoorn) en de Arnhemse Courant. De diverse overheden blijken heel verschillend met deze geschenken om te gaan.

We vergelijken de gemeenten Arnhem, Apeldoorn en Ede en de Provincie Gelderland. Volksvertegenwoordigers van deze vier overheden krijgen de relatiekaart aangeboden omdat het park zich in het geografisch gebied van deze overheden bevindt.

Arnhem: Principieel maar niet transparant

Het Arnhemse gemeentebestuur neemt een duidelijk standpunt in tegen de relatiekaarten. Burgemeester Marcouch heeft de directie van De Hoge Veluwe gewaarschuwd dat het aannemen van deze kaarten in strijd is met de gemeentelijke gedragscode.

De praktijk blijkt echter weerbarstiger. Zonder openbaar geschenkenregister is er weinig zicht op de naleving. De raadsgriffie laat weten dat sommige raadsleden de kaarten terugsturen of vernietigen, terwijl van anderen de handelwijze onduidelijk blijft.

Apeldoorn: Principiële en creatieve standpunten

In Apeldoorn nemen partijen uiteenlopende posities in.

“Als inwoners ervoor moeten betalen, accepteren wij het niet,” stelt GroenLinks. Deze partij maakt er een punt van door relatiekaarten demonstratief door te knippen. De Partij voor de Dieren diende zelfs een motie in om de kaart als raad collectief te weigeren omdat deze in strijd is met de gedragscode en een kwestie van “politieke invloed kopen”. De motie haalde het niet, maar het college van B&W besloot de kaart wel te weigeren.

Andere partijen zoeken naar praktische oplossingen om de kaart toch te kunnen aanvaarden. Een opvallend creatief argument daarbij: “Als je de relatiekaart maar één keer gebruikt als toegangskaartje, vertegenwoordigt die slechts €13,40.”

De gemeenteraad hanteert een meldplicht voor geschenken vanaf €50, maar registreert deze alleen als ze via de griffier worden ingeleverd en teruggestuurd. Dit creëert een grijs gebied: raadsleden kunnen geschenken ook rechtstreeks terugsturen zonder registratie of ze gewoon gebruiken.

Provincie Gelderland: Transparant maar niet volledig

Het provinciale geschenkenregister laat zien dat van de 55 Statenleden er minstens 20 de relatiekaart hebben geaccepteerd in 2025. De BBB valt op met 13 geregistreerde kaarten. Ook volksvertegenwoordigers van PvdA, CDA, ChristenUnie en Volt staan in het register. Maar niet iedereen heeft het geschenk gemeld en dit onttrekt zich dus deels aan het zicht van de griffie.

Ede: Het grootste integriteitsvraagstuk

Van de vier overheden springt de situatie in Ede eruit: ongeveer driekwart van de gemeenteraad heeft de relatiekaart geaccepteerd. Dit maakt Ede tot de overheid met potentieel het grootste integriteitsprobleem in deze kwestie.

Verdediging baron: ‘Geen bananenrepubliek’

Seger baron van Voorst tot Voorst, directeur van het park, blijft stellig in zijn verweer: “Dat mensen zich hier allemaal zo druk over maken, vind ik eigenlijk onbegrijpelijk. We zitten niet in een bananenrepubliek.”

Hij benadrukt dat de kaarten bedoeld zijn om raadsleden als ‘ambassadeurs’ het park te laten ervaren: “Wij hebben van die gemeentes niks nodig. Soms een vergunning, maar daarvoor moeten wij gewoon net als ieder ander door de normale procedures.”

Analyse: Noodzaak voor uniforme aanpak

De verschillende benaderingen van de vier overheden leggen een fundamenteel probleem bloot: het ontbreken van een eenduidige richtlijn voor het omgaan met waardevolle geschenken aan volksvertegenwoordigers. Waar Arnhem strikt maar ondoorzichtig opereert, kiest Apeldoorn voor een flexibeler aanpak. De provincie registreert nauwkeurig maar accepteert breed, terwijl Ede kiest voor grootschalige acceptatie.

De kernvraag blijft: Is er een plaats voor geschenken van deze omvang in het openbaar bestuur? De huidige verdeeldheid onderstreept de noodzaak van een helder, uniform beleid waarin integriteit en transparantie centraal staan.