Marc van der Woude
Driekwart van de Edese raadsleden heeft de relatiekaart van Nationaal Park De Hoge Veluwe dit jaar aangenomen. Welke partijen namen het geschenk aan en wie weigerden?
Om dit transparant te maken, houdt de gemeente Ede een geschenkenregister bij. Hierin kunnen inwoners zien welke bedrijven en organisaties via relatiegeschenken of andere voordelen mogelijk invloed proberen uit te oefenen op politieke besluitvorming.
Wie weigerden de kaart?
Dit jaar (2025) hebben 29 van de 39 raadsleden de relatiekaart geaccepteerd, twee minder dan vorig jaar. De fracties van D66, GroenLinks en Mens en Milieu Ede hebben het geschenk van de baron opnieuw geweigerd. Bij de andere partijen ligt de grens voor integriteit iets minder scherp.
Vorig jaar namen 31 raadsleden de kaart aan. Twee raadsleden hebben hun koers gewijzigd of nemen een positie in die afwijkt van de rest van hun partij: Boyce de Jong (PvdA) en Jan Willem Middelesch (ChristenUnie).
Middelesch kreeg de kaart dit jaar voor het eerst aangeboden en verklaart: “Het is een persoonlijke afweging. Ik heb de relatiekaart niet nodig en vind het niet passend. Als ik het park wil bezoeken, betaal ik daar net als andere bezoekers voor. Ik moet me als raadslid inhoudelijk tot het park verhouden en wil geen schijn van belangenverstrengeling wekken.”
De Jong geeft aan al langer te twijfelen over de kaart: “Ik gebruikte hem niet en kocht toch al zelf mijn kaartjes. De houding van de baron voelt niet goed, en als raadslid wil ik niet de indruk wekken dat ik me laat beïnvloeden. Bovendien geeft de baron de kaart bewust alleen aan raadsleden, niet aan fractievolgers. In onze fractie zijn we gelijkwaardig; het is niet aan hem om onderscheid te maken.”
Wie accepteerden?
Raşit Görgülü (DPE) heeft de kaart wel opnieuw aangenomen. Op de vraag of dit ‘ambassadeurschap’ niet schuurt met zijn visie op tegenmacht, antwoordt hij: “Dat is een oordeel. Ik ben graag ambassadeur van het park. Het is geen commercieel bedrijf. Dit zie ik als een uiting van mijn betrokkenheid bij alles wat Ede belangrijk maakt.” Görgülü neemt relaties van buiten Ede mee naar het park. “Ik deel de interpretatie niet dat het aannemen van de kaart strijdig is met de gedragscode van de gemeente.”
Ook de raadsleden van SGP, ChristenUnie (min 1), GemeenteBelangen, CDA, BurgerBelangen, VVD, PvdA (min 1) en FvD hebben de kaart aangenomen.
Ria Maliepaard: ‘Ik was naïef’
Ria Maliepaard, tot 2018 raadslid voor de PvdA en nu redactielid van de Edese Vos, vindt het ongemakkelijk: “Ik heb begin 2017 na mijn beëdiging de gratis kaart aangenomen. Destijds ging ik ervan uit dat de griffie dit goed had beoordeeld, omdat zij de kaarten uitdeelden. Heel eerlijk: na bijna drie jaar als fractievolger wekelijks 30 uur te hebben gebuffeld tegen een marginale vergoeding, voelde het als een fijne goedmaker. Achteraf gezien was dat naïef en niet goed doordacht.”
Op andere terreinen was ze juist uiterst voorzichtig: “Tijdens de verkiezingen stopte ik met alle mogelijk conflicterende activiteiten. Maar in dit geval heb ik de schijn van belangenverstrengeling onderschat.”
Wat betekent dit voor de politiek?
De relatiekaart van De Hoge Veluwe blijft een gevoelig onderwerp. De Edese Vos zal de politieke besluitvorming rond de uitbreiding van het park en het Kröller-Müller Museum kritisch volgen, met bijzondere aandacht voor raadsleden die de kaart hebben geaccepteerd.
Lees ook de redactionele verantwoording waarom de Edese Vos de relatiekaart van Nationaal Park De Hoge Veluwe heeft geagendeerd, eerdere reacties van raadsleden op deze traktatie, waarom Binnenlands Bestuur en de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden er eveneens aandacht voor vragen, en hoe er bij andere overheden mee wordt omgegaan.
Wat men zich misschien niet realiseert is dat de naam Nationaal Park Hoge Veluwe suggereert dat het hier gaat om een publieke overheidsorganisatie, maar dit niet is. Het gaat hier om een private organisatie. In die zin is er geen verschil met organisaties als de Efteling, Burgers Zoo of Albert Heijn. In die zin komt een relatiekaart op hetzelfde neer als 5x een volle kar met boodschappen.
Nuance wellicht: een bezoek aan het Nationaal Park De Hoge Veluwe is geen materiële gift, zoals een kar vol boodschappen dat wel is. Je kunt er geen honger mee stillen, je hypotheek niet mee betalen en je houdt er geen blijvend bezit aan over. Het is geen economisch voordeel van betekenis. Een relatiekaart voor het park vertegenwoordigt in die zin een beperkte waarde. Het is een uitnodiging tot natuurbeleving, geen consumptieartikel.
Het park fungeert weliswaar als private stichting, maar het heeft een uitgesproken maatschappelijk belang. Het onderhoudt natuur, beschermt erfgoed en levert educatie aan tienduizenden scholieren per jaar. Het voelt niet helemaal terecht om de stichting op één lijn te zetten met commerciële partijen als de Efteling of Albert Heijn, die winst als primair doel hebben. De Hoge Veluwe opereert als hoeder van landschap, cultuur en biodiversiteit – niet als pretpark, noch als supermarkt.
Kortom, ik begrijp de spanning rond fêteren, maar een entreekaart is geen boodschappentas.
Maar toch gaat het park een eco resort bouwen. Dan mag het wel een stichting zijn, commercieel is het wel.
Een cadeau van 500 euro blijft een cadeau van 500 euro. Helemaal kwalijk om zoiets aan te nemen van een organisatie die gemeente nodig heeft voor bijvoorbeeld de bouw van een hotel. Raadsleden geven een heel verkeerd signaal af en dan druk ik me heel voorzichtig uit. Niet bepaald bevordelijk voor de geloofwaardigheid van de overheid, die de laatste jaren toch al hier een deukje heeft opgelopen. Denk ook niet dat ze het drooghouden. Je kunt er gevoeglijk op wachten dat Ede zich hier landelijk op de kaart gaat zetten en dan niet in de meest positieve zin.
Hmmm, als je betaalt voor natuurbeleving dan is dat toch net zo goed iets dat je “consumeert” net zoals je kunt betalen voor het consumeren van een wellness, pretpark, dierentuin, vakantiebeleving, enz.
Chapeau voor de fracties en raadsleden die de kaart hebben geweigerd. Netjes en zo hoort het ook. Hopelijk volgen volgend jaar meer raadsleden dit voorbeeld.