Marc van der Woude
Het Warmtebedrijf Ede lijkt haar politieke goodwill te hebben verspeeld. Gemeenteraad én college van B&W zijn klaar met de houding van het bedrijf. Er worden nu strengere voorwaarden gesteld aan de samenwerking. In het late spoeddebat in de raad gisteravond liet vrijwel elke partij zich kritisch uit.
Wat veel kwaad bloed heeft gezet is de weigering van het Warmtebedrijf Ede om burgers eerlijk te compenseren voor de grote warmtestoring in januari. Juridisch op basis van de warmtewet mag deze duikbeweging, maar moreel is het dubieus. Wethouder Arnold Versteeg heeft het bedrijf met klem gevraagd alsnog te compenseren, maar dit is geweigerd.
Dan was er de giftige ammoniakuitstoot aan de Geerweg waarover de GGD de alarmklok luidde. Tot ergernis van het college stuurde het Warmtebedrijf een brief naar omwonenden die haaks stond op de communicatie van de gemeente en waarin het probleem op basis van ‘eigen onderzoek’ werd gebagatelliseerd.
Meerdere inwoners stuurden de brief door naar de Edese Vos en vroegen zich met deze tegenstrijdige communicatie af hoe het nu echt zit. Klopt de informatie van de GGD of heeft het Warmtebedrijf gelijk dat er nul gevaar voor de volksgezondheid was? Wethouder Karin Bijl liet daar gisteravond geen misverstand over bestaan: de informatie van het Warmtebedrijf is niet controleerbaar en dus twijfelachtig; de informatie van de GGD is voor het college leidend.
Voorafgaand aan de informatieavond in de gemeenteraad op 23 mei, waarbij vier mensen van het Warmtebedrijf aanwezig waren om vragen te beantwoorden, was er volgens ingewijden een stevige aanvaring tussen het college en het Warmtebedrijf.
Informatiesessie: lobbyist Alec Breunesse gooit de eigen glazen in
Lobbyist en consultant Alec Breunesse van het Warmtebedrijf, die ook de zelfevaluatie van de storing schreef, voerde in die bijeenkomst op nogal markante wijze het woord. Raadsleden reageerden daar verbijsterd op. “Zijn hele presentatie, zijn mimiek, hoe hij zich had gekleed, het pedante gedrag, en ook wat hij zei. Hij probeerde met details te overbluffen, maar wat vooral overkwam was de totale arrogantie van het bedrijf. Zijn uitstraling: ‘wij hebben lak aan jullie, wij doen gewoon wat we willen, wees blij dat je ons hier hebt in Ede’,” aldus een raadslid off-the-record.
Breunesse verklaarde dat de warmtestoring was veroorzaakt door “een inschattingsfout van het management”. Daarnaast zou er een tekort zijn aan ervaren procesoperators op de biomassacentrales. Die kregen bovendien een sneer mee: “Niet iedereen is even goed in zijn werk. Instromers moeten het vak leren en dat kost tijd.”
Een procesoperator en interne bron van de Edese Vos die meekeek met de informatieavond had er geen goed woord voor over:
“Is dit de nieuwe Audrey met zijn knotje? Wat een gelul. Hier kan ik echt boos om worden. Ze hebben het over een vijfploegendienst met twee man per ploeg. Die is er niet. Er is een hoog verloop van werknemers omdat er te weinig ervaring in de organisatie zit; senior operators willen daar niet werken. De ‘achterwacht’ waar hij het over heeft weet niks van de centrales. Ik werkte er drie maanden helemaal alleen, met alle risico’s van dien. Als ik de achterwacht belde nam vaak niemand op. De plant manager was ook nauwelijks bereikbaar. Al die mensen die daar in een managersrol werken lachen zich een krul in de broek. Met zo weinig kennis zoveel geld verdienen.”
Al doende beter leren stoken op kosten van gemeente en inwoners
Meten aan de schoorsteen is volgens Breunesse niet nodig, want het Warmtebedrijf voldoet aan alle regelgeving. Als de politiek persé continumeting wil, moet ze er zelf de portemonee maar voor trekken. “Heeft het Warmtebedrijf eigenlijk wel zelflerend vermogen,” vroeg de raad zich af. “Wij leren door missers,” aldus Breunesse. Maar het leergeld wordt kennelijk afgewenteld op de politiek en de inwoners van Ede.
De ketels van de biomassacentrales zouden volgens Breunesse zijn ontworpen om te werken met zogenaamde ‘shreds’, uit elkaar gescheurd grof snoeihout. “Een moeilijke brandstof waarbij het verbrandingsproces continue aandacht vereist,” aldus Breunesse. “Dat combineert niet heel lekker met de twee pieken per dag op het warmtenet.”
De procesoperator met wie de Edese Vos sprak ziet dat anders: “Met shreds haal je nooit 6 megawatt (MW) per ketel. Voor de pieken heb je 52 MW nodig, dat zijn zes ketels die met shreds 6 MW leveren, plus de drie gasboilers erbij. Valt er één locatie weg, dan heb je meteen al -12 MW en kan je de piek niet opvangen zoals al een paar keer is gebleken. Daarom moet je op (duurdere) chips stoken en niet op shreds. Zoals er nu wordt gestookt is het echt geen duurzaam verhaal.”
College wil af van biomassa, eist continumeting aan de schoorsteen en beëindigt voorkeurspositie Warmtebedrijf
Na deze bijeenkomst liet het college in een memo aan de raad weten dat de strategische samenwerking met het Warmtebedrijf wordt opgezegd als er niet op zo kort mogelijke termijn continumeting van de uitstoot bij de schoorsteen wordt gerealiseerd.
Voor nieuwe aansluitingen op het warmtenet wil de gemeente af van verwarming op basis van biomassa. Dit is een voorwaarde voor de al afgesproken uitbreiding van het warmtenet in de Bloemen- en Vogelbuurt. De Tweede Kamer heeft inmiddels een motie aangenomen waarin biomassa niet langer als ‘duurzaam’ wordt aangemerkt. Als dit Europees beleid wordt mag het Edese warmtenet zich niet langer ‘duurzaam’ noemen, want het draait grotendeels op biomassa. Dat heeft ook gevolgen voor de klimaatdoelstellingen van de gemeente Ede.
Het college heeft laten weten dat in een eventuele nieuwe strategische samenwerkingsovereenkomst het Warmtebedrijf ook geen voorkeurspositie meer krijgt. Bij nieuwe warmteprojecten kunnen andere leveranciers ook instappen.
Spoeddebat: harde woorden en twee moties
Dat de sympathie weg is bleek ook gisteravond tijdens het door Mens en Milieu Ede aangevraagde spoeddebat. Vrijwel elke partij had kritische vragen en harde woorden.
Een motie van MME om de samenwerking met het Warmtebedrijf op te zeggen en af te zien van verdere uitbreiding van het warmtenet haalde het weliswaar niet, maar een motie op initiatief van D66 om continumeting aan de schoorsteen niet alleen verplicht te stellen maar ook openbaar te maken voor alle omwonenden, kreeg zelfs de steun van het college.
Wethouder Arnold Versteeg maakte wel een voorbehoud. Hij gaf aan wettelijk geen ruimte te zien voor de gemeente om zaken af te dwingen. De vergunning om warmte te leveren is nu eenmaal verleend, en controle daarop vindt plaats door de ACM. Maar het moet nu wel klaar zijn met de incidenten, vindt ook hij.
Wethouder Karin Bijl was niet bereid om de raad actief te informeren over uitstootmeldingen en handhaving daarop door Omgevingsdienst de Vallei. Opmerkelijk, omdat raadsleden van MME en D66 hier met klem om vroegen en het college een informatieplicht heeft. Bijl wil de raad alleen informeren als de gezondheid van Edenaren echt op het spel staat.
Erik Wesselius, raadslid voor MME en initiatiefnemer van het spoeddebat, is blij met de steviger opstelling van het college, maar is er toch niet helemaal gerust op.
“Ik hoop dat het college na gesprekken met het bedrijf niet gewoon weer doorgaat op de oude weg en dat de raad weer indut,” zegt hij. “Die strategische samenwerkingsovereenkomst heeft alleen maar ellende gebracht. Ik realiseer mij dat mijn motie niet haalbaar was, maar heb ‘m toch ingediend om het signaal af te geven dat stoppen met de samenwerking echt een optie is. We hebben hier te maken met een onwillig bedrijf dat elke handhavingsprocedure aanvecht en willens en wetens wegduikt voor reguleringsmaatregelen vanuit de gemeente.”
De Edese Vos houdt de vinger uiteraard ook aan de pols. Inmiddels is de uitslag van de lezerspoll die in april is gehouden bekend en lijkt het Warmtebedrijf een flinke inhaalslag te moeten maken om het vertrouwen van de Edenaar nog terug te winnen.
Waardeer dit artikel met een donatie
Edese Vos
Reagerend op de ammoniakuitstoot. Bewijzen kan ik het helaas niet, maar ook aan de Knuttelweg heeft een aantal maanden geleden een tankwagen gestaan waar via een slang in de op het terrein liggende sloot een vloeistof werd geloosd, die qua reuk zeker geen water was. Wellicht ook ammoniak? Kloppen deed het niet. Lozing was op zondagochtend. Geen ODDV te zien.
Ik kreeg het idee bij het spoeddebat dat meneer Versteeg niet zo zit te wachten op het aan banden leggen van het Warmtebedrijf. In mijn ogen leek het wel of die ze aan het verdedigen was. Het voelde voor mij alsof hij een belang heeft bij het Warmtebedrijf, maar ik kan het mis hebben.
Het idee om andere spelers op het Warmtenetwerk toe te laten sprak mij wel heel erg aan. Net zoals dat bij gas gedaan wordt. Is dit echt niet technisch mogelijk? Wat ik haast niet kan geloven. Want hoe je het ook went of keert, wij als huurders in de Kolkakkerbuurt Ede kunnen op dit moment geen kant op. En zijn opgescheept met een te duur (hoge vaste kosten) warmtenet. En een bedrijf dat, zo blijkt uit het spoeddebat, zo arrogant is zowel naar de gemeente toe als naar haar afnemers!
Het toelaten van andere spelers op het warmtenetwerk zal niet onmogelijk zijn, wel moeilijk. Maar in de basis lijkt me dat dit prima kan. Je hebt daarvoor echter wel nodig dat de verdeling net zo vormgegeven gaat worden als in de gas- en elektriciteitsmarkt. Het warmtebedrijf zal dan moeten opsplitsen in een bedrijf dat voor het transport van warmte verantwoordelijk is (een netbeheerder dus) en een bedrijf dat voor de productie en levering van warmte verantwoordelijk is. Qua netbeheer kun je in 1 regio of stad niet meerdere partijen hebben en zal dus geen concurrentie zijn (zoals dit ook in de gas- en elektriciteitsmarkt het geval is), echter qua productie- en levering van warmte kun je wel meerdere partijen toelaten.
De prijsvorming zal dan op basis van vraag en aanbod tot stand komen, zoals dit ook in de gas- en elektriciteitsmarkt het geval is via de zogenoemde “merit order”. Stel het warmtebedrijf stookt dan zoals afgelopen winter op natte snippers en het management laat te wensen over waardoor de productielocatie uitvalt, dan zullen andere partijen die warmte leveren aan het warmtenet dit op moeten vangen. De prijs voor warmte gaat dan omhoog net zo lang totdat de hoeveelheid in het net in te voeden warmte gelijk is aan de hoeveelheid warmte die afgenomen wordt. Dat wordt dan weer gerealiseerd doordat het enerzijds bij een hogere prijs interessanter wordt om met duurdere technieken warmte bij te leveren (bijvoorbeeld gebruik aggregaten, warmtepompen, elektrische ketels, etc.) en anderzijds het voor afnemers minder interessant wordt om warmte af te nemen en het prikkelt om het warmteverbruik zo laag mogelijk te houden.
Ik vraag me echter wel ten zeerste af of het warmtenet in Ede al groot genoeg is om met een dergelijk “volwassen” marktmodel te kunnen werken. Meer achtergrond bij de werking van de energiemarkt vind je o.a. hier (https://www.vattenfall.nl/grootzakelijk/energiemarkt/hoe-werkt-de-elektriciteitsmarkt/) en hier (https://www.next-kraftwerke.nl/kennis/merit-order-curve).
Dank voor de uitgebreide uitleg, super. Kortom, we zijn er maar mooi klaar mee met dat warmtenet waar Woonstede en de Gemeente Ede ons mee opgezadeld hebben.
Liegen en bedriegen over de rug van de inwoners van Ede. En ermee wegkomen. Kan niet. Wethouders die niet ingrijpen en de raad niet alle informatie geven. Niet meer van deze tijd. Stoppen met het Warmtebedrijf moet toch mogelijk zijn.
Op grond van de wet openbaarheid van bestuur is de OD de Vallei verplicht om de informatie inzake emissiemetingen vrij te geven. Niet pas als de omgeving in gevaar is, dan is het nl te laat. Van de gekke dat mw. K. Bijl info niet verstrekken wil, maar info kan evengoed direct bij de OD opgevraagd worden, ook door de Edese Vos.
Dat klopt, maar in de praktijk is dat heel weerbarstig gebleken. Ik verwacht dat de raad hier nog wel op terugkomt.
Ik lees nog even de documenten na omtrent de agendering “warmtebedrijf” tijdens de politieke dag van 13 juni en zie bij punt 3 in het document beantwoording raadsvragen het volgende staan:
Naar aanleiding van de emissieoverschrijding en het advies van de GGD heeft het college aan het Warmtebedrijf laten weten dat continuemeting van emissies als voorwaarde wordt gesteld voor de continuering van de samenwerkingsovereenkomst die de gemeente met het Warmtebedrijf heeft gesloten. Het college heeft het Warmtebedrijf hierover geïnformeerd en gevraagd zo spoedig mogelijk met een voorstel te komen voor de uitwerking van deze voorwaarde en zo de zorgen weg te nemen. In reactie hierop heeft het bedrijf laten weten de mogelijkheden voor continumeting nader te zullen onderzoeken.
Dat roept bij mij de vraag op of er wel een termijn aan gesteld is? “zo spoedig mogelijk” is een rekbaar begrip en het antwoord van het warmtebedrijf dat ze de mogelijkheden voor continumeting nader zullen onderzoeken zo mogelijk nog rekbaarder. Zo moeilijk moet het immers toch niet zijn om een paar meters op te hangen…
Dan nog in het document “reactie warmtebedrijf op amendement” staat er bij punt 2 o.a.:
Woningeigenaren kunnen wel of niet kiezen voor een warmtenet; een warmtepomp is ook mogelijk; bovendien verdwijnt het aardgasnet (op dit moment nog) niet. En ook: Een particuliere koopwoning met een warmtenet zit hier niet aan vast; het staat de particuliere eigenaar vrij om (op elk gewenst moment) op te zeggen en vervolgens zelf een alternatieve, duurzame optie te realiseren.
Ja dat is lekker makkelijk zeg, ze vergeten er even bij te vermelden dat ze het bijzonder prijzig maken om van het warmtebedrijf af te komen en dat je er zeker met een wat smallere beurs toch eigenlijk wel gewoon aan vast zit.