Smaakpark liep niet: ‘Een restaurant moet zíngen’

Hoe kijken gedupeerde leveranciers en de grotere particuliere investeerders, veelal zelf foodondernemers, naar het faillissement van Smaakpark Ede? De Edese Vos sprak zes van hen en belde met curator Artjan de Putter over hoe het nu verder moet.

Persoonlijk gebeld door Christian Weij zijn ze niet, de grotere particuliere investeerders die ik sprak. Ze hadden het nieuws op de Edese Vos gelezen of van relaties gehoord.

Joris van Voorthuizen van Joris Brood aan de Verbindelaarsweg is leverancier van het Smaakpark. “Ik wacht nu op bericht van de curator. Ik heb nog wat open staan,” zeg hij. “Weet niet in hoeverre er nog iets in zit en of leveranciers wel aan de beurt komen.” Veel is hij niet kwijt. “Ik kan het afschrijven. Vind het vooral vervelend voor Christian. Het lijkt me vreselijk als je als ondernemer je levenswerk zo ziet verdwijnen.”

‘Het moet wel kloppen in je bedrijf’

Bij een faillissement kunnen externe omstandigheden meespelen, zoals Weij aanvoert, maar “het moet wel kloppen in je bedrijf,” vindt hij. “Als je failliet gaat komen er natuurlijk allerlei emoties naar boven. Op een gegeven moment ga je ook kijken naar je eigen rol in het geheel. Wat had ik anders kunnen doen en zal ik een volgende keer ook anders doen? Voortschrijdend inzicht zoals dat heet.”

Wat opvalt als de Edese Vos rondvraagt is dat niemand op de hoogte was van de financiële problemen van het bedrijf en het faillissement als een donderslag bij heldere hemel kwam. De bestuurders van de Regio Foodvalley, de gemeente Ede en Provincie Gelderland wisten het niet en moesten het op onze website lezen. Niemand was door Weij geïnformeerd.

“Ik wist het ook niet,” zegt Van Voorthuizen. “Het was voor mij ook een verrassing. De broden voor de volgende levering lagen klaar. Ik had wel door dat het niet helemaal soepel liep.” Nu is het ook niet heel verstandig om van tevoren al te roepen dat het slecht gaat. Dan trekken leveranciers en geldschieters zich terug en snijd je jezelf in de vingers. Ondernemers zitten zo elkaar dat ze tot op het laatst nog kansen zien en proberen de zaak te redden.

Of een doorstart gaat lukken is afwachten. “Ik hoop het voor Chris.” Van Voorthuizen denkt dat er misschien beperkingen op het pand zitten. Hij kocht zelf een kazernegebouw van de gemeente om zijn bakkerij in te vestigen. “Daar zit een specifieke bestemming op,” zegt hij. “Het moet ambachtelijk geproduceerd voedsel zijn. Die afspraken gelden meerdere jaren. Als je je daar niet aan houdt, kan de gemeente een boete opleggen of het terugeisen. Hoe dat bij Chris zit weet ik niet.”

Dat de coronatijd erin heeft gehakt begrijpt hij wel. “Wij hadden als starters precies dezelfde problemen, kregen ook nul steun. Ik heb het overleefd, maar ik kan me voorstellen dat mensen die er zwaarder door getroffen zijn dan heel boos worden. Er werd voortdurend gezegd ‘we doen het samen’, maar er werd geen maatwerk geleverd.”

‘Christian speelde mooi weer’

Jan Dirk van der Voort van Remeker, het andere Edese foodparadepaardje, nam ook deel aan de crowdfundingcampagne en investeerde 2000 euro in het Smaakpark. Hij hield er al rekening mee dat het geld niet terug zou komen. “Wat Chris goed kan, dat zit wel goed. Maar wat hij niet kan, werd ook al snel duidelijk. Dat was het restaurant.”

Na er een aantal keren te hebben gegeten, haalde Van der Voort er iemand bij die jarenlang zelf een restaurant had gerund, Willem van Wijk. “Het was heel duidelijk dat het restaurant niet liep. Christian moest zijn tijd verdelen over teveel terreinen en daardoor had hij te weinig tijd voor het restaurant. Als restauranteigenaar moet je er zelf zijn, je moet het personeel aansturen. De kwaliteit van wat er werd geserveerd was niet goed. Je kunt dat best gefermenteerd doen, maar als je dingen bedenkt die gewoon niet lekker worden gevonden en soms ook echt beneden de maat zijn, werkt het niet.”

“Als je er dan allemaal jonge jongens op zet, dan die en dan die, dan krijg je er geen feeling mee. Dan komen de mensen niet binnen. Dat kan niet. Je kunt dan allemaal wel redenen opnoemen, zoals de weg is afgesloten. Is helemaal waar, maar dat is niet de kern. Dat hebben we hem heel duidelijk gemaakt in dat gesprek, in de hoop de boel nog te kunnen keren. Dat was een maand of drie geleden.”

Chris is meer een creatieve inspirator en marketeer, denkt Van der Voort. “Hij is een ontzettend getalenteerd iemand, laat dat duidelijk zijn. Hij heeft enorm veel energie om dingen van de grond te trekken. Maar hij heeft een blinde vlek voor het restaurant. Dat heeft veel te lang geduurd. In dat restaurant had de hele buurt moeten eten. Moet je kijken wat voor mogelijkheden je daar hebt. Waarom komen die mensen daar niet?”

“Misschien was de naam Smaakpark ook niet handig gekozen voor een restaurant. Hij had gewoon wat toegankelijker moeten koken. Dat heeft hij niet gedaan. Je kunt wel met idealen beginnen, maar als het dan niet loopt moet je wel kunnen ingrijpen als ondernemer. Ondertussen is hij gevraagd voor allerlei dingen waar hij ook echt goed in is, maar dan moet je voor je restaurant de mensen aantrekken die dát goed doen. Teveel je eigen zin doorzetten en op je eigen paard wedden is een belangrijke reden dat dit niet is gelukt. Het is een keiharde les.”

‘De formule van het restaurant liep niet’

Foodondernemer Willem van Wijk bevestigt deze lezing. Hij is werkzaam in de landbouw en had 12 jaar een restaurant in de Dordogne. “Het is jammer dat het zo gaat allemaal. Weet je, als je zo’n bedrijf binnenloopt dan voel je al meteen het een en ander. Er zat te weinig dynamiek in. Je hebt gewoon klanten nodig die bij je komen eten en drinken, en goed bediend worden, en dat moet natuurlijk wel zo lekker zijn dat ze graag terugkomen. Het klassieke verhaal. Als dat ontbreekt, hetzij door de bediening, hetzij door de kwaliteit, hetzij door de sfeer of de energie, dan kan het heel hard de verkeerde kant op gaan. Als je binnenkomt is het ook niet zo duidelijk voor gasten met al die verschillende banen of keukentjes.”

“We hadden denk ik beter een jaar eerder aan de bel kunnen trekken. Toen we er in maart waren, was het eigenlijk al te ver heen om het schip nog te keren. Zo’n restaurant moet zingen. Het is een mooi gebouw, maar je hebt professioneel horeca ondernemerschap nodig. De formule moet denk ik ook aangepast worden. Ik hoop dat er een goede curator is met verstand van zaken, die de juiste doorstart kan maken.”

Ferdie Olde Bijvank legde als crowdfunder 1.000 euro in. “Buitengewoon jammer en hartstikke sneu voor Christian,” zeg hij. “Ze hebben er veel energie in gestopt en veel tegenslagen gehad.” Een andere investeerder die niet bij naam genoemd wil worden, zegt: “De risico’s van crowdfunding zijn natuurlijk bekend, maar je gaat er niet vanuit dat het 100% verlies is. Ik ben er dus niet blij mee, maar lig er ook niet gelijk wakker van en kan ook nog gewoon op vakantie.” Hij investeert wel vaker op crowdfunding platforms, veelal vanuit idealisme, en is al eerder de boot ingegaan. “Door schade en schande word je wijs.”

Andreas Oerlemans van Goed in Food uit Alkmaar investeerde 5.000 euro. Hij is als ik hem bel nog niet op de hoogte van het faillissement. “We kregen in maart als crowdfunders een berichtje of we akkoord wilden gaan met een uitgestelde terugbetaling. Ik heb toen gezegd: ‘nee, dat kan echt niet’, want hij had dat in 2022 ook al gevraagd en toen was ik akkoord gegaan. Maar ik heb het geld dus niet terug gekregen. Sneu dat het zo is gelopen.”

Mark Laagewaard, directeur van CrowdAboutNow, het platform waar Weij en Busser bijna drie ton ophaalden, bevestigt dat er voor crowdfunders zelden iets overblijft bij een faillissement, zeker als het kleine ondernemingen betreft. Hij is zelf ook schuldeiser, want zijn platform berekent de ondernemer gedurende de hele leenperiode jaarlijks een fee van 2 procent van de investeringssom, in dit geval dus € 5.560 per jaar.

Als een ondernemer financieel in de problemen komt, adviseert CrowdAboutNow om crowdfunders te vragen de aflossing op te schorten of anders in te steken, het bijvoorbeeld om te zetten in een tegoed of een gift of wat minder rente. “De financiers zijn vaak mensen zijn die heel dicht bij de ondernemer staan. Vrienden, familieleden, klanten, buurtbewoners. Die zitten er vanuit een bepaalde emotie in. Als het mis gaat heb je die groep mensen iets uit te leggen, er staan dan ook relaties op het spel. Het lastige is dat je het bij een faillissement niet meer in handen hebt. De curator neemt de communicatie met de schuldeisers over.”

‘Doorstart met de hoogste bieder’

Curator Artjan de Putter laat weten dat schuldeisers zich bij hem kunnen melden. De crowdfunders ontvingen vrijdagmiddag al een brief van hem. Zij kunnen hun vordering met ondersteunend bewijs bij hem inleveren. Dan wordt geïnventariseerd hoeveel schulden er zijn en hoe deze kunnen worden afgewikkeld. Daar zit een rangorde in, die op de website van de KvK helder uiteen wordt gezet. Je hebt schuldeisers met voorrang en achtergestelde schuldeisers. Hij maakt hiervan een openbaar verslag dat uiterlijk op 7 juli beschikbaar zal zijn.

De Putter bevestigt dat er wordt gekeken of een doorstart mogelijk is. “Daar zijn al een aantal gegadigden voor, en dat aantal neemt nog toe. Ik zie daar wel goede kansen.” Christian Weij is een van deze gegadigden, maar het is niet vanzelfsprekend dat hij die doorstart zelf kan maken. Het is geen handjeklap tussen hem en de curator, om die doorstart dan vanuit zijn Vastgoed BV te kunnen maken. “Als meneer Weij het wil, moet hij gewoon betalen. Het gaat naar de hoogste bieder, zodat uit de opbrengst nog schuldeisers kunnen worden betaald,” zegt De Putter. De voor schuldeisers meest gunstige optie gaat boven het belang van de failliete ondernemer. Daarbij wordt het maatschappelijk belang en het belang van het personeel ook meegewogen.

Volgens De Putter is het voor de vraag of investeerders hun inleg kwijt zijn relevant of zij contractueel investeerden in de aankoop van het pand, of in de inventaris. “Ik ga ervan uit dat met het geld van de crowdfunders de inventaris is gekocht die aanwezig is bij Smaakpark BV. Ik ga er ook vanuit dat dit zo naar de crowdfunders is gecommuniceerd. Maar dit is een aanname, ik heb het contract en de crowdfunding-campagne nog niet gezien. Daar kan ik nu dus nog geen uitspraak over doen.”

NASCHRIFT 23 juni 2023: Na publicatie van de eerste versie van dit artikel zijn op verzoek van enkele betrokkenen aanpassingen doorgevoerd in citaten. De oorspronkelijke citaten waren wel correct, maar leidden tot ongemakken in de relationele sfeer. Met oog op de emoties rond Smaakpark is de Edese Vos hen hierin tegemoet gekomen.