Edese Vos
Bewoner Janda Versteegen in de Rietkampen is het zat. Al jarenlang belanden elke week 30 tot 40 zakken PMD-afval op straat pal voor haar woning. Die worden ’s nachts opengetrokken door katten en zij mag het opruimen. ACV en de gemeente lossen het probleem niet op.
Janda woont in Centraal Wonen de Wonenwij, een complex van Woonstede in de wijk Rietkampen. Tussen de zelfstandige huurwoningen is een grote gemeenschappelijke tuin, een groene oase met moestuintjes en een kippenhok, die gezamenlijk wordt onderhouden. Ook andere voorzieningen worden gedeeld, zoals een gemeenschappelijke huiskamer. De bewoners zijn onderling betrokken op elkaar en nemen samen verantwoordelijkheid voor hun buurtje.
Zo’n complex wil je natuurlijk mooi houden. Maar er is één probleem: er zijn wel ondergrondse containers voor het huisafval, maar niet voor de PMD-zakken. Die worden eens per week op woensdag door de bewoners op twee plekken aan de straat gezet. PMD staat voor plastic en metalen verpakkingen en drankkartons. De meeste bewoners scheiden dat keurig, maar niet iedereen. Er zijn ook mensen die er ’s avonds laat zakken met huisvuil bij zetten.
Geen kliko’s, dus PMD-zakken
Janda schrijft geregeld op Twitter over de soap die nu al vijf jaar duurt. Als de Edese Vos op woensdag aan het begin van de avond langs komt om poolshoogte te nemen, liggen er ongeveer 15 zakken. Zo op het oog valt het wel mee. “Aan het eind van de avond zijn dat er 30,” zegt Janda. “En het is nu nog vakantietijd. In een gemiddelde week zijn het er 40. Dat is een enorme berg. Er zijn twee ophaalpunten van de ACV, aan elke kant van het buurtje één.”
“De Wonenwij staat geregistreerd als flat,” vertelt Janda. “Maar dat is het niet. Het zijn drie straten met rijtjeshuizen, de meeste mensen weten zelfs niet dat dit als buurtje bij elkaar hoort. Door die registratie als flat krijgen wij geen kliko’s en moeten wij dus aan de PMD-zakken. Dat is best lastig, want je moet die zakken in je woning houden tot ze worden opgehaald. Er zijn huishoudens die per week wel vier zakken hebben. Waar moet je die laten in een kleine woning? Je leeft tussen je eigen afval.”
Op de avond vóór de ophaaldag mogen de PMD-zakken buiten worden gezet. “Die liggen hier nu elke week gewoon voor de deur. Op woensdagen, soms zelfs op dinsdag al, terwijl ze donderdagochtend pas opgehaald worden. Je kijkt de hele dag tegen een berg afval aan.” Op beide ophaalpunten liggen de zakken inderdaad pal in het zicht van de omliggende woningen. “Elke week ligt de plantenbak vol met afval. Omdat de ACV geen paal leverde om de zakken aan op te hangen, hebben mensen de perenboom gebruikt, maar die heeft daardoor het loodje gelegd.”
De ratten en katten weten de zakken ’s nachts ook te vinden. Of het nu de tonijnblikjes zijn of de etensresten die mensen in de zakken doen, de dieren trekken ze open. Als de ACV langs is geweest ligt er geregeld nog zwerfafval op straat. Janda ruimt het trouw op.
Op zoek naar een PMD-paal
“Vorig jaar vroeg ik aan de ACV of we bij de Wonenwij niet een paar palen voor de PMD-zakken konden krijgen. Liefst op een luwe plek buiten het zicht van de woningen. Je kunt de zakken aan die palen hangen waardoor ze minder snel opengetrokken worden en niet verwaaien bij stormachtig weer. Want dat is ook zoiets: die zakken zijn zo licht, ze waaien zo weg.”
De eerste die zich aandiende was de schone buurt coach van de gemeente. Die kwam op bezoek, kreeg koffie van Janda, ze legde alles uit en liep een rondje met hem om de Wonenwij. “Hij zou me gaan helpen. Daarna hebben we een paar keer heen en weer gemaild. Volgens hem zouden we palen kunnen krijgen als we er Ededoet-bonnen voor zouden sparen. Nou ja zeg! Ik ga toch niet de hele buurt af om die bonnen bij elkaar te sprokkelen voor iets wat eigenlijk de verantwoordelijkheid van de gemeente is? Plus dat het voor mij nogal een gedoe is om dat op de computer goed voor elkaar te krijgen.”
Volgens de schone buurt coach kon het dan ook wel zonder bonnen. “Fijn dacht ik. Ik moest dan wel contact opnemen met wijkbeheer Zuid. Die stuurden een mannetje langs. Ik legde weer alles uit en we liepen een rondje om de Wonenwij waar de palen moesten komen. Deze medewerker zou me echt gaan helpen. Een paar keer heen en weer gemaild en toen… kwam er weer een ander mannetje. Ook van buurtbeheer Zuid, en hij zou dingen gaan uitvoeren en zorgen voor de palen. Hij moest ze alleen nog bestellen en foto’s maken van de plekken waar ze moesten komen. Dus, weer een rondje om de Wonenwij, uitleg, en foto’s gemaakt.”
“Omdat ik er niets meer van hoorde, heb ik hem gemaild met de vraag of hij de palen nu besteld had. Geen antwoord. Nog eens gemaild met een foto uit de krant van de PMD-palen in Terborg in de Achterhoek, met de mededeling dat Terborg wél weet waar de palen voor PMD-zakken kunnen worden besteld. Weer geen reactie. Het tweede mannetje weer gebeld, maar die herkende mij niet, het verhaal kwam hem ook niet bekend voor, hij zou er nog eens induiken.”
“Begin juli heb ik een klacht ingediend bij de gebiedsmanager van wijkbeheer Zuid, dat het zo lang duurt. Daar kreeg ik na een maand wel een reactie op, een vage reactie, met de mededeling dat zij die woensdag overleg had en het zou inbrengen. Maar verder weer niets gehoord. Intussen liggen er nog steeds zakken in de plantenbak.”
Gemeente, los het eens op!
“Ik vind hoe dit verloopt een enorme verspilling van gemeenschapsgeld,” zegt Janda. “Hoeveel mannetjes zijn er nu mee bezig? Op de Edese Vos lees ik dat de gemeente wel snel kan reageren als het gaat om picknicktafels weghalen, maar dan weer niet met de buurt schoon en netjes houden. Ik vind het ook enorm zonde van míj́n tijd en energie! De gemeente wil dat mensen participeren, maar het probleem daarin is niet de burger, maar de gemeente zelf.”
De Edese Vos heeft de gemeente Ede vier vragen voorgelegd die in dit vervolgartikel worden beantwoord. Herken je de ervaring van Janda? Stuur een mailtje met je verhaal naar de Edese Vos.
NASCHRIFT 18 september 2023: Naar aanleiding van dit artikel heeft de gemeente Ede een advocaat ingeschakeld die de Edese Vos een juridische blafbrief stuurde.
Marc van der Woude
De gemeente zou toch blij moeten zijn met zulke betrokken inwoners? Zelf hebben ze niet de mankracht om alle buurten langs te gaan, dus zou je verwachten dat na signalen en drie “mannetjes” er toch wel iets geregeld kan worden? Maar goed, dat is natuurlijk ook de strekking van dit verhaal. Ik hoop dat ze er van leren om in de toekomst wat beter te communiceren.
Ik vind ook het afval beleid van gemeentes in het algemeen achteruit gaan. Vroeger moest je gewoon betalen voor het ophalen van vuil, of je het nu aanbood of niet. Nu is dat vaak per kilo of per zak, wat afvaldumpingen in de hand werkt. Bovendien betalen uiteindelijk de mensen die netjes het vuil aanbieden de prijs. In mijn oude woonbuurt rond het Beatrixpark zat ook zo’n “gooi vanuit je fiets” afval-net. Die zat elke week vol met zwarte huisvuilzakken. Dan werd het eens opgeruimd en binnen een week zat die weer vol. Nu is die hele prullenbak weggehaald toen ik daar laatst weer eens fietste.
Ze hebben zo’n “de vervuiler betaald” beleid, maar in de praktijk zijn het juist de mensen die netjes scheiden, afval netjes aanbieden, en die zoals mevrouw hierboven haar buurt netjes houdt.