Krijg je schade vergoed als je straat wordt opgebroken?

Stel dat de gemeente Ede je straat opbreekt om allerlei werkzaamheden uit te voeren, waardoor je overlast ervaart of schade oploopt. Kun je als inwoner of ondernemer dan een vergoeding krijgen?

Deze vraag kwam op tafel doordat ondernemer Christian Weij beweerde dat het faillissement van zijn restaurant deels te wijten was aan de weg- en bouwwerkzaamheden op het kazerneterrein, waardoor hij niet goed bereikbaar was. De SGP stelde hier raadsvragen over, waarop wethouder Arnold Versteeg antwoordde dat Weij financiële compensatie van de gemeente had kunnen krijgen, maar dit niet had aangevraagd.

Voor de Edese Vos aanleiding om eens uit te zoeken hoe dit nu zit. Er is dus een compensatieregeling, maar die wordt je niet op een dienblaadje aangereikt. Als de gemeente de weg opbreekt krijg je mogelijk wel een briefje in de bus dat je wat overlast kunt ervaren, maar er wordt niet verteld dat je een vergoeding kunt krijgen. Dat moet je maar net weten, en dat dien je dan zelf aan te vragen.

Voorwaarden ‘nadeelcompensatie’

Deze vergoeding heet ‘nadeelcompensatie’ en kun je hier aanvragen. Hier hangen wel wat voorwaarden aan:

• De schade moet onevenredig en niet voorzienbaar zijn, en buiten het normale maatschappelijk risico of ondernemersrisico vallen. Een bepaalde mate van overlast of financieel nadeel als gevolg van besluiten van de gemeente moet worden geaccepteerd. Voor ondernemers is dat een omzetdaling van maximaal 8 procent. Je komt dus alleen voor vergoeding in aanmerking als de schade groter is.
• De schade staat in direct verband met een door de gemeente genomen besluit en/of uitgevoerde werkzaamheden. En er is geen verzekering, andere voorziening of wettelijke regeling die het geleden nadeel vergoedt.
• De volgende schadeposten kunnen voor vergoeding in aanmerking komen: lagere winst of inkomen; lagere huurinkomsten; lagere opbrengst bij verkoop van je bedrijf of onroerende zaak; kosten voor het beperken of voorkomen van schade; kosten voor het inschakelen van deskundigen (bijvoorbeeld juridische bijstand); en wettelijke rente.

De gedupeerde moet bewijzen

We vroegen de bestuurswoordvoerder van wethouder Versteeg of een ondernemer die aan de voorwaarden voldoet dan alle aangetoonde schade vergoed krijgt of maar een gedeelte. Het blijkt dat de schade niet volledig wordt vergoed. De aanvraag wordt voorgelegd aan een onafhankelijk adviseur die bekijkt of er recht is op schadevergoeding en zo ja, hoeveel. Er wordt een marge aangehouden voor maatschappelijk risico en/of ondernemersrisico dat je gewoon moet accepteren. Een schatting is niet te geven, dit hangt af van het soort ondernemer en de opbouw van de omzet en bedrijfsvoering.

Hoe kan een ondernemer aantonen dat de schade in direct verband staat met een door de gemeente genomen besluit en/of uitgevoerde werkzaamheden? Dat is natuurlijk een lastige. Er kunnen immers ook andere factoren van invloed zijn op de omzetdaling. Misschien kookt bij een restaurant de nieuwe kok wel slecht, of zijn de prijzen verhoogd waardoor mensen wegblijven. De ondernemer moet dus bewijzen aanleveren, zodat een overtuigende vergelijking kan worden gemaakt van de situatie vóór en na de gebeurtenis.

Denk aan een rapport van een financieel deskundige waaruit blijkt wat de schade is en hoe dat is berekend. Hierbij moet gemotiveerd worden aangegeven hoe en in welke mate het financiële nadeel verband houdt met het handelen van de gemeente. Bijvoorbeeld: het bedrijf was niet bereikbaar omdat de weg was afgesloten. Er moeten jaarstukken of winst- en verliesrekeningen over de afgelopen drie jaren worden aangeleverd.

Zijn er wel vergoedingen toegekend?

Je snapt dan meteen waarom Christian Weij die compensatie niet heeft aangevraagd. Hij kon vanwege de coronaperiode, het ontbreken van jaarrekeningen over drie jaar en andere factoren die overduidelijk ook meespeelden onmogelijk aantonen dat zijn omzetverlies samenhing met de bouwwerkzaamheden op het kazerneterrein. Hij zou die vergoeding dus nooit hebben gekregen.

Maar hoe is dat dan in andere gevallen gegaan? Zijn er bij recente wegopbrekingen zoals de Bennekomseweg, de Albertstunnel of de Parklaan compensaties toegekend? Welke inwoners of bedrijven hebben wél een vergoeding ontvangen? “Hier kunnen wij op grond van de privacywetgeving en bedrijfsgevoelige informatie geen antwoord op geven,” zegt de woordvoerder van Versteeg.

Hoe ingrijpend wegopbrekingen voor inwoners kunnen zijn blijkt uit deze reportage van XON over de kruising bij de Albertstunnel:

Heb je zelf wel eens een beroep gedaan op de ‘nadeelcompensatie’-regeling van de gemeente Ede? Laat ons weten wat je ervaringen zijn.