Marc van der Woude
De gemeente Ede laat de nachtopvang aan de Stationsweg zonder vergunning open, ondanks een rechterlijke uitspraak die sluiting eist. Wethouder Bram van der Beek kiest ervoor de uitspraak voorlopig te negeren en stelt dat de gemeente pas op 18 februari een besluit neemt over de toekomst van de opvang.
De rechtbank in Arnhem vernietigde op 5 februari de vergunning voor de nachtopvang. Volgens de rechter heeft de gemeente onvoldoende onderzoek gedaan naar de geschiktheid van de locatie voor jaarronde opvang. Ook werd de Crisis- en herstelwet onterecht toegepast om de vergunning te versnellen.
De rechter zag af van een ‘bestuurlijke lus’ โ een procedure waarmee de gemeente fouten had kunnen herstellen. De gebreken waren te fundamenteel en vereisen een volledig nieuw besluit met nader onderzoek.
Gemeente onder vuur
“We laten het belang van opvang voor deze groep prevaleren,” verklaart woordvoerder Paul van Daalen namens de wethouder. De gemeente erkent dat ze handelt in strijd met het vonnis, maar stelt geen alternatief te hebben.
Uit het vonnis van de rechtbank blijkt dat de gemeente een eigen onderzoeksrapport uit augustus 2024 negeerde, waarin stond dat de locatie niet geschikt was voor de zomer. Ook schiet de uitvoering van het beheerplan structureel tekort.
Reactie omwonenden
“We hebben steeds tegen de gemeente gezegd: onderzoek goed of deze locatie wel geschikt is voor een jaarronde opvang,” zegt woordvoerder Michel van Diejen namens de omwonenden. “Wij willen dat de gemeente een goed doordachte en menswaardige oplossing vindt. Het is de gemeente die dit probleem heeft veroorzaakt door slecht beleid.”
De gemeente lijkt nu te rekenen op het uitblijven van een handhavingsverzoek door omwonenden om de opvang open te kunnen houden. Dit schuift de verantwoordelijkheid voor een mogelijke sluiting af op de buurt, terwijl de gemeente zelf heeft verzuimd tijdig een geschikte locatie te vinden en de vergunningen en het beheer goed te regelen.
Mogelijke scenario’s
Het ontbreken van een duidelijke strategie zorgt voor grote onzekerheid bij alle betrokkenen. In de eerste plaats bij de dak- en thuislozen, die zich al in een kwestbare situatie bevinden. Het Leger des Heils moet nu een opvang zonder vergunning runnen. Omwonenden zijn weliswaar door de rechter in het gelijk gesteld, maar worden in limbo gehouden omdat de gemeente geen Plan B heeft.
De gemeente heeft drie opties, elk met eigen complicaties:
- Nieuw vergunningstraject starten (complex door fundamentele gebreken die niet snel op te lossen zijn).
- Sluiting en tijdelijke noodopvang in hotels (kostbaar en logistiek uitdagend).
- Opvang openhouden en rekenen op trage handhaving (juridisch riskant en feitelijk illegaal).
Structureel probleem
Wethouder Van der Beek wilde geen inhoudelijk commentaar geven op de ontstane situatie. Hoewel het realiseren van structurele daklozenopvang voor elke gemeente een uitdaging is, heeft Ede een bijzonder moeizaam track record. Na eerdere mislukte opvanglocaties bij het zwembad in Bennekom, daklozen in tentjes langs het spoor die gedwongen werden te vertrekken, en een gebrekkig functionerende noodopvang in De Sterrenberg, is de gemeente door eigen toedoen opnieuw in een bestuurlijk en juridisch moeras beland.
NASCHRIFT 12 februari 2025: Het college probeert via de Raad van State de nachtopvang tot 1 mei open te houden, maar hoe kansrijk is dat?
Natuurlijk kiest de wethouder ervoor om een rechtelijke uitspraak te negeren.
De Edese wethouders voelen zich sowieso boven alles en iedereen verheven.
En zo plaatst Ede zich wederom boven de wet, maar ja, dat is deze tijd, met deze bestuurders, geen wonder. Overheden hoeven zich volgens henzelf niet aan de wet te houden, dat is voor burgers. Die kun je aan hun plichten houden en daarna beboeten/straffen.
De ‘wet’ maatschappelijke ondersteuning verplicht de gemeente ook om opvang te bieden aan dak- en thuislozen.
Zie hier het dilemma waar uit moet worden gekozen. Deze mensen op straat zetten en tegen de ‘wet’ ingaan? Of de opvang open houden en ook tegen de ‘wet’ ingaan? Dan liever de menselijkheid om deze kwetsbare groep toch nog onderdak te bieden totdat er een andere oplossing is.
Dat lijkt me een drogredenering. Als de gemeente het meteen goed had geregeld en de signalen serieus had genomen (omwonenden en eigen rapport dat al 6 maanden beschikbaar was), was dit (valse) dilemma er niet geweest. De gemeente wil van A naar B om een wettelijke verplichting na te komen, maar rijdt door rood. Wordt teruggefloten en krijgt een bekeuring. Blijft vervolgens gewoon door rood rijden, ‘want we moeten onze wettelijke verplichting nakomen.’ Je kunt ook wat eerder van huis gaan, een andere route nemen, je afspraken op een realistischer moment plannen, etc.
De timeline ook best wel bijzonder:
– Het onderzoeksrapport is in augustus verschenen.
– Pas ruim een maand later, op 24 september, neemt het college er kennis van.
– Ruim twee weken later, op 10 oktober, wordt het op de agenda van de gemeenteraad gezet. De PvdA-fractie vraagt, naar aanleiding van die rapportage, om een informatieve sessie te agenderen.
– Deze informatieve sessie wordt pas voor donderdag 13 februari, aanstaande donderdag dus, gepland. Kennelijk wordt er weinig urgentie gevoeld.
Hoe kan het dat de politiek hier zo ontzettend achter de feiten aanloopt? En het is niet de eerste keer als het gaat om de opvang voor dak- en thuislozen.
Jij bent raadslid; je was er dus bij, en het is jullie wethouder. Reageer hier eens op, als je wilt.
Ik ben teleurgesteld dat de mogelijkheid voor de nachtopvang, die het hele jaar door geopend zou zijn op de Stationsweg 109, nu niet gebruikt mag worden door de vernietiging van de omgevingsvergunning. Dit maakt me moedeloos, vooral omdat er wel degelijk een meerderheid is voor deze vorm van opvang. Ik ben me bewust van de kwetsbare situatie van de inwoners die helaas afhankelijk zijn van deze opvang.
Ik weet ook uit ervaring hoe moeilijk het is om elk jaar weer tijdelijke opvangmogelijkheden te vinden. Daarom was ik aanvankelijk opgelucht toen er een kans leek om een permanente oplossing te realiseren. Helaas blijkt het vinden van een geschikte locatie voor deze opvang allesbehalve eenvoudig.
Wat mij betreft gaan we er weer voor, de urgentie om dit probleem op te lossen is onverminderd, misschien nog op deze plek? Maar ik ondersteun het besluit om deze mensen tot het beslisdatum van 18 februari niet zomaar op straat te zetten.
Niemand heeft voorgesteld deze mensen op straat te zetten, toch?
Daarmee bedoel ik, de rechter heeft de vergunning vernietigd. Daarmee ontstaat er oneigenlijk gebruik van de locatie. Gelukkig heeft de gemeente besloten niet de locatie te sluiten maar op zoek te gaan naar een oplossing. De juiste keuze wat mij betreft.
Het behoort geen dilemma te zijn, de rechter heeft zโn oordeel gegeven. Gemeente Ede staat daar niet boven. Tenzij het burgers ook toegestaan wordt om alles naast zich neer te leggen als het hun zo uitkomt. Ik ben persoonlijk namelijk geen voorstander van de belastingverhoging.
Door de uitspraak van de rechter ontstaat er een dilemma: er is een gerechtelijke uitspraak die de omgevingsvergunning heeft vernietigd voor de plek die de gemeente Ede heeft om onderdak te bieden aan kwetsbare dak- en thuislozen inwoners, die zorg is de gemeente verplicht te leveren vanuit de opdracht die zij heeft gekregen vanuit de wet maatschappelijke ondersteuning. De gemeente moet nu aan de gang om een oplossing te bieden voor deze ontstane situatie. Maar ik vind dat we niet 20 mensen de straat op hoeven te zetten in de tussentijd.
Het is jammer dat u constant voorbij gaat aan het feit dat de gemeente de uitspraak van de rechter negeert. Dan moet die wethouder zelf maar die mensen in huis nemen, als ze niet op straat mogen. Een aantal van de daklozen is afkomstig uit Oost-Europa en kan dus gewoon met de flixbus terug.
Maar het beantwoorden van Marcs vragen wordt behendig vermeden (“๐๐ฐ๐ฆ ๐ฌ๐ข๐ฏ ๐ฉ๐ฆ๐ต ๐ฅ๐ข๐ต ๐ฅ๐ฆ ๐ฑ๐ฐ๐ญ๐ช๐ต๐ช๐ฆ๐ฌ ๐ฉ๐ช๐ฆ๐ณ ๐ป๐ฐ ๐ฐ๐ฏ๐ต๐ป๐ฆ๐ต๐ต๐ฆ๐ฏ๐ฅ ๐ข๐ค๐ฉ๐ต๐ฆ๐ณ ๐ฅ๐ฆ ๐ง๐ฆ๐ช๐ต๐ฆ๐ฏ ๐ข๐ข๐ฏ๐ญ๐ฐ๐ฐ๐ฑ๐ต? ๐๐ฏ ๐ฉ๐ฆ๐ต ๐ช๐ด ๐ฏ๐ช๐ฆ๐ต ๐ฅ๐ฆ ๐ฆ๐ฆ๐ณ๐ด๐ต๐ฆ ๐ฌ๐ฆ๐ฆ๐ณ ๐ข๐ญ๐ด ๐ฉ๐ฆ๐ต ๐จ๐ข๐ข๐ต ๐ฐ๐ฎ ๐ฅ๐ฆ ๐ฐ๐ฑ๐ท๐ข๐ฏ๐จ ๐ท๐ฐ๐ฐ๐ณ ๐ฅ๐ข๐ฌ- ๐ฆ๐ฏ ๐ต๐ฉ๐ถ๐ช๐ด๐ญ๐ฐ๐ป๐ฆ๐ฏ.”).
Als Arie / de CU zich het lot en het welzijn van de daklozen zich zo aantrekken had iets meer vaart en inachtneming van de rapportage niet misstaan. Het nu trekken van de zieligheidskaart komt erg hypocriet over.
Hoe dan ook, als burger een uitspraak van de rechter negeren is vrijwel ondenkbaar. Als wethouder/gemeente is dat blijkbaar iets anders, dat is een “lastig” iets, dus leg je naast je als dat niet helemaal uitkomt. Je bent immers democratisch “boven de wet” gesteld. Hoe vertrouwen in de rechtsstaat wegebt.
Dat buurtbewoners heel vaak en streng ondergewaardeerd wordt bewijst deze beslissing/keuze weer!