Een inkijkje in de politieke lobby van het Warmtebedrijf

Op advies van twee wethouders heeft het Warmtebedrijf Ede een ‘inloopspreekuur voor raadsleden’ proberen te regelen op het gemeentehuis. Donderdag wordt in de gemeenteraad namelijk een motie besproken om verdere uitbreiding van de monopolist te beperken.

Dat het Warmtebedrijf Ede de politiek actief probeert te beïnvloeden is bekend. Niet alleen in Ede, ook in Amersfoort en andere plaatsen in Nederland. In ons vierluik ‘de biomassabaronnen’ lees je er meer over. Regelmatig worden raadsleden bij het bedrijf uitgenodigd, wethouder Versteeg werkt graag mee aan de PR-momentjes, en achter de schermen proberen lobbyisten gunstige voorwaarden en subsidies te bedingen. Dit onttrekt zich goeddeels aan het zicht van inwoners. Tijd dus voor transparantie.

Een ‘inloopspreekuur’ voor raadsleden

Dat de Edese achterkamertjes nog springlevend zijn bleek afgelopen vrijdag. Toen stuurde woordvoerder Lotte Wander van het Warmtebedrijf Ede een e-mail naar de griffie van de gemeenteraad met het verzoek een ruimte te reserveren voor een ‘inloopspreekuur’ van 18:30 tot 19:30 en dit aan te kondigen bij de fracties die om 19:30 hun eigen vergaderingen zouden beginnen. Wethouders Arnold Versteeg (energietransitie) en Karin Bijl (handhaving) zouden dit hebben aangeraden.

Een ‘inloopspreekuur’ van de PR-afdeling van een privaat bedrijf, speciaal voor raadsleden die mogelijk vragen hebben over de warmteuitval van januari en het ontbreken van certificering op de biomassa. Twee onderwerpen waar de Edese Vos onlangs over publiceerde omdat er veel structureel niet goed gaat. Op voorspraak van twee wethouders, en vlak vóór de motie van inmiddels vijf politieke partijen die het warmtebedrijf beperkingen op willen leggen.

Ruim een uur later had de griffie het al geregeld en de uitnodiging rondgestuurd naar alle raadsleden. Zij konden voor een onderonsje met het warmtebedrijf terecht in kamer 303.

Mag de Edese Vos dat dan ook?

De Edese Vos vraagt zich af: als bedrijven dit mogen, mogen inwoners van Ede dat dan ook? En zou een lokaal onderzoeksjournalistiek platform dan ook een eigen inloopspreekuur voor raadsleden kunnen instellen als er in de raad onderwerpen aan bod komen waar we al veel research naar hebben gedaan, zodat er tegenover een bedrijfslobby ook onafhankelijke journalistiek staat? We namen de proef op de som en stuurden de griffie een e-mail.

Ons verzoek werkte kennelijk ontregelend, want op maandagochtend hing de griffie aan de lijn, verlegen met de hele situatie. De Edese Vos kreeg te horen dat de zaaltjes ‘op’ waren en dat het dus niet lukte om ons gelijkwaardig aan het warmtebedrijf te faciliteren. En dat moest natuurlijk wel, want “gelijke monniken, gelijke kappen,” vond de griffie. Dus kreeg het warmtebedrijf een telefoontje dat het al geregelde achterkamertje 303 niet doorging.

Maar een inspreekmomentje in de raad is wel mogelijk, liet de griffie weten. Zowel het warmtebedrijf als de Edese Vos zouden daar gebruik van kunnen maken. Aangezien de Edese Vos slechts een principieel punt wil aankaarten – de beïnvloeding van de raad door de PR-afdeling van een privaat bedrijf – hebben we laten weten hier alleen gebruik van te maken als het warmtebedrijf dat ook doet. Het warmtebedrijf heeft zich vervolgens teruggetrokken.

Inloopspreekuur Warmtebedrijf

De PR-afdeling organiseert nu op donderdag 7 maart van 14:00 tot 15:00 een inloopspreekuur in het eigen hoofdkwartier aan de Telefoonweg 34. Dat is vlak vóór de bewuste raadsvergadering, wellicht in de hoop dat raadsleden onderweg naar de Bergstraat nog even aanlopen voor een stukje last-minute beïnvloeding.

Het schijnt dat directeur Valentijn Kleijnen hier zelf voor aanschuift, dus een uitgelezen moment voor inwoners van Ede die in gesprek willen met het warmtebedrijf om zich hier te melden. De Edese Vos is natuurlijk ook aanwezig. Mochten journalisten en betrokken inwoners van Ede geweigerd worden, terwijl raadsleden wel gewoon toegang hebben, dan is het voor iedereen duidelijk dat het hier puur om politieke beïnvloeding gaat en niet om een open gesprek met de samenleving.

De Edese Vos organiseert geen inloopspreekuur, maar raadsleden die vragen hebben over ons onderzoek naar de problemen en misstanden bij het Warmtebedrijf Ede kunnen altijd bellen of mailen. We stellen onze kennis en bevindingen onafhankelijk en belangeloos ter beschikking, zonder het democratisch proces te willen beïnvloeden. Alles voor de transparantie.

De wethouders reageren

Wethouders Arnold Versteeg en Karin Bijl, die het Warmtebedrijf Ede hadden geadviseerd om een inloopspreekuur voor raadsleden te houden, lieten op vragen van de Edese Vos het volgende weten:

1. Klopt het dat de wethouders dit hebben aangeraden?

“In gesprek met het Warmtebedrijf is al eerder gesproken over het bieden van mogelijkheden aan raadsleden om vragen te stellen. Concreet is de maandagavond door de wethouders benoemd omdat op dat moment veel raadsleden op het raadhuis aanwezig zijn. Het daadwerkelijk inplannen van de sessie geschied in contact tussen het Warmtebedrijf en de griffie.”

2. Indien ja: waarom krijgt de PR-afdeling van een privaat bedrijf op voorspraak van twee wethouders ruimte om de raad en daarmee het democratisch proces te beïnvloeden?

“De griffie en uiteindelijk de raad gaan over de agenda van de raad. Hier is het college niet bij betrokken.”

3. Krijgt elke lobbygroep die zich hiervoor aandient deze ruimte? Waarom wel of niet?

“Deze afweging is aan de griffie en de raad.”

4. Gaan de wethouders eigenlijk wel over de agenda van de raad? Het is een opmerkelijke actie die om opheldering vraagt.

“Nee, wel erkennen ze het belang van het goed informeren van raadsleden en kan het zijn dat zij hier in gesprekken aandacht voor vragen.”

NASCHRIFT 7 maart 2024: De Edese Vos heeft de evaluatie die het Warmtebedrijf Ede vorige week publiceerde over de grote storing in januari geanalyseerd.

NASCHRIFT 8 maart 2024: De Edese Vos heeft zich gemeld voor het inloopspreekuur, maar werd geweigerd. Wat werd er besproken wat we niet mogen weten?

NASCHRIFT 22 maart 2024: De motie is inmiddels oordeelsvormend besproken in de gemeenteraad. Ook hier een bijzonder staaltje politieke beïnvloeding, want het CDA nodigde de woordvoerder van het Warmtebedrijf Ede uit als ‘gast van de raad’.