Edese Vos
Energie voor Elkaar, de moederonderneming van het Warmtebedrijf Ede, heeft laten weten niet te willen meewerken aan feitelijke checks en wederhoor op artikelen die de Edese Vos publiceert.
De relatie tussen journalisten en voorlichters gaat niet altijd over rozen en kan soms wat gespannen zijn. Waar een voorlichter het bedrijfsbelang zal laten prevaleren, zal voor een journalist het belang van de burger en openbaarmaking zwaarder wegen. Idealiter ontmoeten beiden elkaar vanuit een professionele houding en wordt de communicatielijn altijd open gehouden.
Voor feitelijke checks heeft een journalist niet persé de medewerking nodig van een bedrijf, al heeft dat wel de voorkeur omdat een bedrijf een eigen perspectief inbrengt dat heel relevant kan zijn voor een verhaal. Wil een woordvoerder niet meewerken, dan zijn er meestal voldoende bronnen voorhanden of te vinden om claims te controleren en feiten vast te stellen. Een voorbeeld hiervan is het artikel over de Edese Warmteraad. En soms volsta je met: ‘Hierover wil het bedrijf geen informatie verstrekken’.
Ook wederhoor – de journalistieke code waarbij een partij in staat wordt gesteld om te reageren op beschuldigingen – heeft meer te maken met vakethiek en balans in een verhaal dan dat het voor het vaststellen van de feiten noodzakelijk is. Het is vooral in het belang van een bedrijf zelf om mee te werken aan wederhoor, al was het maar om te voorkomen dat je de schijn tegen krijgt en het lijkt alsof je iets te verbergen hebt.
Actieve tegenwerking van journalisten
Energie voor Elkaar heeft in februari vorig jaar aan één artikel voor Ede Stad meegewerkt in de zin dat directiewoordvoerder Audrey van den Berg bereid was telefonisch vragen te beantwoorden. Dat ging over de mega-investering van het Luxemburgse fonds Asper Dorothea. Na dat artikel gingen de luiken dicht en koos het bedrijf voor een strategie van niet reageren, bewust te laat reageren en zelfs actief hinderen. Zo plaatste Energie voor Elkaar in dezelfde editie van Ede Stad waarin een journalistiek artikel over het warmtebedrijf verscheen een eigen paginagrote advertorial waarin directeur Valentijn Kleijnen inging op ‘gerezen vragen’ die hij niet in een gesprek met de journalist had willen beantwoorden.
Links het journalistieke artikel, rechts de advertorial. Bron: Ede Stad.
Bij de artikelen die volgden is consequent wederhoor toegepast en is Energie voor Elkaar / het Warmtebedrijf de gelegenheid geboden informatie aan te leveren of een eigen zienswijze te geven. Op de momenten dat het ertoe deed maakte het bedrijf hier geen gebruik van. Achteraf werd dan wel met droge ogen beweerd dat er geen wederhoor zou zijn toegepast, terwijl dat met e-mails en logs van telefoongesprekken sluitend kon worden bewezen. Of er werd gesteld dat berichten ‘feitenvrij’ of zelfs ‘desinformatie’ zouden zijn, terwijl het bedrijf zelf niet wilde meewerken aan een feitencheck.
Meewerken aan wederhoor niet verplicht
Artikelen op de Edese Vos komen met de grootst mogelijke zorgvuldigheid tot stand. Dit betekent dat we er alles aan doen, binnen de mogelijkheden die we hebben en de mate waarin een bedrijf of organisatie wil meewerken, om tot waarheidsvinding te komen. Dat dit niet altijd (of meestal niet) in het PR-verhaal van een organisatie past is logisch. Woordvoerders hebben dit in grote mate zelf in de hand. Als vragen transparant worden beantwoord, is de beeldvorming in een artikel meestal een stuk gunstiger dan als de hakken in het zand gaan. Dit is ook een kwestie van professionaliteit.
Als een bedrijf ervoor kiest om geen gebruik te maken van de mogelijkheid tot wederhoor, wordt meestal in een artikel vermeld dat men niet bereid was vragen van de pers te beantwoorden. Omdat Energie voor Elkaar expliciet per e-mail naar de journalist heeft aangegeven niet meer te willen meewerken aan wederhoor en feitenchecks, volstaan we ter verantwoording met dit redactioneel.
