Edese Vos
Het belangrijkste politiek-maatschappelijke nieuws van de afgelopen week in 10 punten, samengesteld door de redactie van de Edese Vos.
Elk weekend lees je in ‘De week van Ede’ het meest relevante nieuws van de afgelopen week. Zo ben je binnen enkele minuten weer helemaal op de hoogte.
1. Ede wil in 2050 klimaatneutraal zijn
De gemeente Ede heeft een nieuwe routekaart vastgesteld om in 2050 volledig klimaatneutraal te worden, met als tussendoel 60 procent CO₂-reductie in 2030 (nu staat Ede op –34 procent ten opzichte van 1990). De focus ligt op forse energiebesparing, het uitfaseren van slecht geïsoleerde woningen en het versnellen van verduurzaming via isolatiesubsidies, warmtepompen, warmtenetten en hulp aan huishoudens met energiearmoede. Door de groei van elektrisch gebruik moet Ede in 2050 zo’n 1.800 TJ duurzame stroom lokaal opwekken, waarvoor opties als windmolens of zonnevelden nodig zijn. Ook mobiliteit moet verder verduurzamen, met een sterke uitbreiding van laadpunten en stimulering van deelmobiliteit en OV. De gemeente ziet samenwerking met regio, provincie en Rijk als noodzakelijk om de doelen te halen.
2. Ede doet het goed: top in veiligheid en brede welvaart
Ede scoort in de Atlas voor Gemeenten 2025 opnieuw goed en stijgt naar plek 18 in woonaantrekkelijkheid. De gemeente staat landelijk zelfs in de top drie op brede welvaart, met hoge scores op veiligheid, leefomgeving en tevredenheid van inwoners. Tegelijkertijd laat de Atlas zien dat Ede achterblijft in voorzieningen zoals cultuur, horeca en nachtelijk aanbod, en dat de groei van werkgelegenheid achterloopt bij vergelijkbare gemeenten. Wethouder Karin Bijl noemt de basis sterk, maar ziet ruimte voor verbetering in cultureel aanbod en lokale banen. De uitkomsten worden gebruikt voor beleid in o.a. het sociaal domein, cultuur en economie. In tegenstelling tot voorgaande jaren benoemt de gemeente in haar persbericht nu ook eerlijk de aandachtspunten.
3. Raad wil fietsveiligheid buitengebied verbeteren
In het buitengebied van Ede voelen veel inwoners zich onveilig op de fiets, mede doordat auto’s vaak 60 km/u rijden op smalle wegen. Een motie van vier partijen om maatregelen te onderzoeken en inwoners te betrekken bij oplossingen is vrijwel unaniem aangenomen. Het college moet in kaart brengen welke bestaande instrumenten kunnen helpen, zoals rode fietsstroken en snelheidsverlagingen zoals in het Binnenveld. Ook moeten gesprekken worden gevoerd met bewoners om ideeën te verzamelen voor veiligere routes. Ede scoort met 14,9 fietsongevallen per 10.000 inwoners hoger dan het Gelderse gemiddelde, wat volgens de indieners ingrijpen rechtvaardigt. Lees meer in ons onderzoeksdossier ‘veilige en leefbare straten’.
4. Onmin over parkeerplaatsen voor centrummedewerkers
Volgens het Edese college klopt het beeld niet dat medewerkers van centrumondernemers te weinig betaalbare parkeermogelijkheden hebben; gereserveerde plekken zouden juist ten koste gaan van ruimte voor bezoekers en bewoners. Er is volgens de gemeente nog voldoende capaciteit in garages, waar inmiddels ook circa honderd gemeentemedewerkers parkeren. Met exploitant Q-Park mag de gemeente geen prijsafspraken maken vanwege staatssteunregels, waardoor maatwerkafspraken voor lagere tarieven niet mogelijk zijn. Vergelijkingen met andere gemeenten gaan volgens het college niet zomaar op, omdat Ede zelf geen gemeentelijke parkeergarages beheert. Parkeerkosten voor werknemers ziet het college als onderdeel van de arbeidsvoorwaarden en niet als een publieke taak.
5. Gemeente verdedigt hoge bouwleges
Vereniging Eigen Huis zegt dat Ede extreem hoge kosten rekent voor een bouwvergunning, vooral wanneer iemand buiten het omgevingsplan wil bouwen. Volgens de gemeente klopt het genoemde bedrag van ruim €43.000 niet: het gaat om een optelsom van leges én extra kosten die wettelijk verplicht zijn bij bouwen buiten het omgevingsplan. Voor een woning van €300.000 komt dat volgens Ede neer op ongeveer €24.230. De gemeente benadrukt dat leges kostendekkend moeten zijn en dat ze niet meer mogen rekenen dan de uitvoering kost. Ede zegt geen signalen te ontvangen dat de tarieven bouwprojecten belemmeren, maar blijft met ontwikkelaars in gesprek over de uitvoerbaarheid.
6. Lokale duurzame stroom moet van 20 naar 100 procent
Wageningen, Ede, Barneveld, Scherpenzeel en Nijkerk breiden hun gezamenlijke inkoop van lokaal opgewekte duurzame stroom verder uit. Zeven nieuwe opwekkers – met in totaal vijftien zonnevelden of -daken en meerdere accu’s – mogen vanaf 2026 leveren aan het project EnergieWEB. De gemeenten kiezen daarmee bewust voor directe inkoop bij lokale producenten in plaats van standaardcontracten met energieleveranciers. Inmiddels komt zo’n 20 procent van het gemeentelijk energiegebruik uit de regio; dat aandeel moet de komende jaren verder stijgen richting 100 procent. Lokaal opwekken helpt tegen netcongestie en maakt nieuwe projecten haalbaarder doordat EnergieWEB vaste prijzen biedt voor langere tijd. Deelnemende opwekkers zetten ook steeds vaker batterijen in, zodat stroom kan worden geleverd op momenten dat de zon niet schijnt.
7. SP doet opnieuw mee en mikt op eerste raadszetel
De SP doet in maart 2026 opnieuw mee aan de gemeenteraadsverkiezingen, met lijsttrekker Marjan Sijl, die na haar pensionering de stap naar de lokale politiek zet. De partij mikt realistisch op één zetel, iets wat in eerdere verkiezingen nog niet is gelukt. De SP wil stevig inzetten op betaalbare en sociale huur, samenwerking met corporaties zonder winstoogmerk en beter gebruik van leegstaande panden. Ook pleit de partij voor het terugbrengen van schoolzwemmen, meer zichtbare wijkagenten, centrale organisatie van wijkzorg en gezondheidscentra in nieuwe wijken. Daarnaast wil de SP veilige fietsroutes, beter openbaar vervoer en gratis schoolontbijt voor kinderen. De Edese Vos schreef eerder over de groeiruimte voor links-progressieve partijen.
8. Komen er deze keer echt openbare coalitiebesprekingen?
D66 en MME doen opnieuw een voorstel om de coalitieonderhandelingen na de gemeenteraadsverkiezingen openbaar te voeren, zoals in gemeenten als Wageningen en Utrechtse Heuvelrug al gebruikelijk is. Vier jaar geleden haalde een vergelijkbaar initiatief het niet, al steunden toen meerdere partijen meer openheid; SGP, CDA, GemeenteBelangen en VVD waren terughoudend. Volgens D66 vergroot openbaar onderhandelen de transparantie en het inzicht van inwoners in politieke keuzes. Het voorstel wordt volgende maand besproken tijdens een oordeelvormende raadsvergadering.
9. Onveiligheid Blokkenweg door kapotte straatverlichting
Langdurig defecte lantaarnpalen langs de Blokkenweg blijken veroorzaakt te worden door storingen in de infrastructuur van netbeheerder Liander, zo meldt het college in antwoord op raadsvragen. Van de 21.000 lichtmasten in Ede staan er ruim 200 uit door Liander-storingen, die door problemen met de capaciteit soms lang blijven liggen. De gemeente kan deze meldingen alleen doorgeven; eenvoudige storingen aan eigen masten worden normaal binnen tien werkdagen opgelost. Uitval van meerdere masten op een rij duidt volgens het college vrijwel altijd op een Liander-probleem. Ede werkt ondertussen aan een eigen meld-app via signalen.org en sluit zich niet aan bij BuitenBeter. De Edese Vos ontving meerdere meldingen van inwoners over de verlichting aan de Blokkenweg, die als onveilig wordt ervaren.
10. Astrant wil betrokken worden bij nieuw streetartbeleid
Streetart-curator Xander van Soelen (Astrant) vindt het goed dat de gemeente via een motie beleid wil maken voor streetart, maar mist het dat de indieners vooraf geen contact met hem zochten. Volgens hem bestaan er al jaren duidelijke werkafspraken: alle projecten worden uitgevoerd met toestemming van de eigenaar en in overleg met wijkteams. Astrant ziet zichzelf als een professionele partner die heeft bijgedragen aan Ede’s reputatie als streetartstad, maar wil dat makers actief worden meegenomen in het beleidstraject. Van Soelen benadrukt dat kunst subjectief is, maar dat muurschilderingen altijd bedoeld zijn om een positieve impact op de wijk te hebben. Hij pleit ervoor om streetart niet geïsoleerd te benaderen, maar onderdeel te maken van breder beleid voor kunst in de openbare ruimte.
Poll van de week:
