De waarde van een jaarkaart en de grenzen van integriteit

De relatiekaart van Nationaal Park De Hoge Veluwe, die Edese raadsleden ontvangen, roept de nodige vragen op. Onder meer over de waarde van de kaart en waarom raadsleden hier geen integriteitsconflict in zien. In dit redactionele artikel gaan we er nader op in.

Naar aanleiding van vragen van lezers willen we allereerst kort toelichten hoe we de maximale waarde van 540 euro hebben berekend voor de relatiekaart van Nationaal Park De Hoge Veluwe.

Welke waarde heeft de kaart?

Deze kaart, die niet te koop is, wordt uitsluitend verstrekt aan grote donateurs die jaarlijks minimaal 25.000 euro bijdragen via een ‘fonds op naam’. Het feit dat deze kaart zonder meer aan raadsleden van Ede, Arnhem, Apeldoorn en leden van de Provinciale Staten van Gelderland wordt verstrekt, roept dus vragen op.

De waarde hebben wij gebaseerd op de reguliere toegangsprijzen die op de website van het park staan. Voor een volwassene met auto kom je uit op 135,10 euro per kaart, en voor vier personen levert dat een totale waarde van ongeveer 540 euro op.

We hebben het ook nagevraagd bij de fondsenwerver van het park. Als je zou rekenen met één jaarkaart + één auto + vier volwassen introducees (wat de feitelijke situatie is volgens de fondsenwerver), dan komt je uit op een iets lagere schatting van 440 euro. Hoe dan ook blijft de waarde ruim boven de toegestane grens van 50 euro voor geschenken.

Raadsleden mogen de waarde van de kaart zelf inschatten, maar je moet dan wel erg creatief zijn om onder de 50 euro uit te komen.

De integriteitskwestie

De principiële kwestie blijft dat volksvertegenwoordigers geschenken moeten weigeren die de schijn van belangenverstrengeling oproepen.

Deze relatiekaart is niet bedoeld als een persoonlijke attentie, maar veeleer als middel van Nationaal Park De Hoge Veluwe om de relaties met de politiek te onderhouden. Als het park later steun nodig heeft bij kwesties zoals bouwprojecten of het beheer van de wolvenpopulatie, zou zo’n geschenk mogelijk een onafhankelijke afweging kunnen beïnvloeden.

Dat wilt niet zeggen dat dat ook gebeurt of dat we hiermee de integriteit van raadsleden ter discussie stellen. Het heet niet voor niets ‘de schijn van’ en die ‘schijn van’ dient te worden voorkomen.

Ambassadeurs of volksvertegenwoordigers?

In het debat rond de relatiekaart valt op dat sommige raadsleden zichzelf als ‘ambassadeur’ van de organisatie beschouwen en in die hoedanigheid inwoners meenemen om hen van de natuur te laten genieten. Dit lijkt sympathiek, maar het roept een fundamentele vraag op: onze volksvertegenwoordigers zijn immers niet gekozen om als uithangbord voor organisaties te fungeren.

Stel je voor dat dezelfde redenering wordt toegepast op andere bedrijven. Zou een raadslid dat een gratis aansluiting van het Warmtebedrijf ontvangt ook een ambassadeur van dat bedrijf worden? Of wat als een autobedrijf zoals de Vallei Auto Groep een raadsledenkorting van 10 procent aanbiedt, worden ze dan ook ambassadeurs van dat bedrijf? Het antwoord is duidelijk: nee.

Raadsleden zijn gekozen om onafhankelijk en kritisch de belangen van de inwoners van Ede te behartigen, niet om promotie te maken voor bedrijven, al dan niet in ruil voor gunsten of geschenken.

Daarom besteedt de Edese Vos hier aandacht aan.

NASCHRIFT 17 januari 2025: Hoe groot de invloed van NP De Hoge Veluwe op de Edese politiek is bleek gisteren. De baron hoefde maar te wenken en de lokale democratie schikte zich naar zijn wensen. Juist zij die de openbaarheid van bestuur en persvrijheid zouden moeten bewaken werkten actief mee aan de uitsluiting van journalisten. De volgzame opstelling van onze politici illustreert waarom kritische journalistieke controle bij dit soort bijeenkomsten zo essentieel is. Het laat zien hoe een private partij via public affairs en intimidatie invloed kan krijgen op het democratisch proces, en hoe kwetsbaar dat proces is wanneer bestuurders hun publieke verantwoordelijkheid verzaken.