Warmtebedrijf weigert journalisten, motie opgeschoven

Raadsleden mochten naar binnen, de Edese Vos niet. Wat is er gisteren besproken tijdens het ‘inloopspreekuur’ van het Warmtebedrijf Ede? En waarom is de geplande motie die op de rol van de gemeenteraad stond, nu opgeschoven?

De Edese Vos was donderdagmiddag ter plaatse om te checken of het aangekondigde ‘inloopspreekuur’ van het Warmtebedrijf Ede daadwerkelijk alleen toegankelijk was voor raadsleden. We kunnen nu vaststellen dat het inderdaad om politieke beïnvloeding gaat. De bijeenkomst werd volledig afgeschermd. Raadsleden en -volgers die zich aandienden konden wel gewoon naar binnen. Drie mensen maakten hier gebruik van: Robin Bongers-Karmaoui van GroenLinks, Jan Willem Middelesch van de ChristenUnie en Berry Bouw van de SGP.

Bij de receptie werd gezegd dat journalisten zich maar moesten melden voor het digitale spreekuur van het bedrijf voor klanten. Van klanten horen we echter dat zij geen antwoorden krijgen op kritische vragen. Verzoeken van de Edese Vos om informatie worden al vanaf het moment dat we actief met het warmtedossier bezig zijn geweigerd. Het bedrijf werkt niet mee aan wederhoor en verwijst steevast door naar de eigen website. Directeur Valentijn Kleijnen is niet beschikbaar voor een interview.

Communicatie vooral eenrichtingsverkeer

In de strategische overeenkomst met de gemeente Ede is vastgelegd dat het Warmtebedrijf Ede de communicatie met de Edese samenleving moet verbeteren. “Daarbij zijn openheid en transparantie uitgangspunt,” aldus de overeenkomst. De communicatie bestaat echter uit eenrichtingsverkeer vanuit de PR-afdeling van het bedrijf, door middel van de website, het blad WARM en advertorials in Ede Stad.

De gemeente Ede lijkt ook niet voornemens om deze openheid en transparantie af te dwingen. Telkens wordt benadrukt dat het een privaat bedrijf is, en dat de bedrijfsbelangen zwaarder mogen wegen dan de maatschappelijke belangen. Met als gevolg dat het bedrijf haar vrije gang kan gaan en inwoners niet transparant worden geïnformeerd.

Als de Edese Vos Robin Bongers-Karmaoui van GroenLinks belt over het inloopspreekuur zegt hij: “De motie die we in de raad indienen gaat over hen, dan vind ik het wel goed om ook hun verhaal te horen.” Maar hij gaf toe het wel lastig te vinden. “Lange tijd was ik de enige binnen, tegenover drie mensen van het warmtebedrijf.” De ChristenUnie en SGP schoven pas later aan.

Claim Warmtebedrijf: ‘Uitbreiding is nodig om minder biomassa te gebruiken’

Tijdens het inloopspreekuur claimde het bedrijf minder biomassa te willen gaan gebruiken, en dat daarvoor juist een uitbreiding van het warmtenet nodig is. Gedoeld wordt op de kansen van aardwarmte.

Een bijzondere claim omdat aardwarmte nog toekomstmuziek is (denk aan een termijn van 7-10 jaar), je daar niet persé een groot warmtenet voor nodig hebt, en een back-up voorziening met andere bronnen nog steeds nodig blijft. Uitbreiding van het net betekent ook nog jarenlang gebruik van biomassa. Dat het warmtebedrijf een zo groot mogelijk warmtenet wil om de investeringen terug te verdienen, en deze belangen bij de politiek veilig probeert te stellen, is duidelijk.

“Ik wil dat eerst uitzoeken en met mijn fractie overleggen,” zegt Bongers-Karmaoui. “Dan zijn we ook beter voorbereid in het debat en kunnen we niet zo makkelijk onder de tafel worden gepraat.” Daarom heeft hij gevraagd om de motie die gisteren op de rol stond twee weken door te schuiven. “Maar GroenLinks staat nog steeds achter de motie,” zo verzekert hij. “Zeker nu de biomassa niet meer uit een straal van 50 kilometer komt, maar uit een straal van 500 kilometer, kan uitbreiding sowieso niet.”

Dat het Warmtebedrijf Ede alleen bijeenkomsten voor raadsleden organiseert en journalisten buiten de deur houdt vindt hij “niet handig, dat roept gelijk de nodige vragen op. Ik heb ook niks gehoord wat geheim zou zijn. Erik Wesselius van Mens en Milieu Ede vindt dat dit soort bijeenkomsten openbaar zouden moeten zijn en daar ben ik het wel mee eens.”

Continumeting en harde afspraken: ‘De vrijblijvendheid moet eraf’

Jan Willem Middelesch van de ChristenUnie had vragen over de overlast van de centrale aan de Geerweg en de certificering van biomassa. “Het lastige van zo’n inloopspreekuur is dat je dan toch het verhaal van het warmtebedrijf te horen krijgt,” zegt hij. De motie had wat hem betreft gewoon oordeelvormend kunnen worden behandeld. “Voor ons verandert de informatie die wij op donderdagmiddag hebben gehoord niets aan ons standpunt. Maar een meerderheid van de raad was ervoor om het door te schuiven.”

Nu er zoveel onduidelijk is, wil de ChristenUnie een tijdelijke opschorting van de samenwerking met het warmtebedrijf. “De lopende afspraken willen we kritisch tegen het licht houden en daar als raad meer in betrokken worden. Uitbreiding van het warmtenet moet echt tot verduurzaming leiden en die afspraken moet je dus goed vastleggen. De vrijblijvendheid moet eraf. Het kan niet zo zijn dat er straks toch een extra biomassacentrale bij moet komen omdat het warmtenet uitbreidt. Op dat uitbreidingsverhaal rond aardwarmte is naar mijn inschatting echt wel wat af te dingen. We moeten dus kritisch blijven kijken naar de informatie die we van het warmtebedrijf onder ogen krijgen.”

Over de meldingen rond de Geerweg stelt het warmtebedrijf in haar eigen evaluatie dat omwonenden vaak ten onrechte klagen. De rook uit de schoorstenen zou gewoon waterdamp zijn en een houtgeur kan evengoed van particuliere houtkachels komen. Dit argument kán kloppen, maar hoeft niet te kloppen, vindt ook Middelesch. Hij is daarom voor een continumeting van de uitstoot. “Er moeten duidelijker voorschriften komen om de emissiewaarden te controleren, minimaal voor een jaar. Wat komt er die schoorstenen uit en hoe hoog moeten ze dan zijn.” De aanzet van deskundige omgevingsrecht Cor Coenrady om op basis van het Bal aanvullende maatwerkvoorschriften op te stellen vindt hij nuttig. “Wij zijn daar zeker voorstander van.”

De rol van de gemeenteraaad

Berry Bouw van de SGP appt dat fractievoorzitter Gerrit Flier de woordvoering over het warmtebedrijf doet. Flier laat de Edese Vos weten dat Bouw er niet was om informatie op te halen voor de fractie, maar uit persoonlijke interesse.

De SGP stelt zich op het standpunt dat de gemeenteraad kaderstellend is en dat de controles en certificering door de instanties moeten worden gedaan die daarvoor zijn. Dus als er iets mis gaat met het warmtebedrijf, moeten de ACM en Omgevingdienst de Vallei aan de bak. Toch zijn er inmiddels al zoveel signalen dat het niet goed gaat met het warmtebedrijf, dat je je kunt afvragen of de instanties het niet laten liggen en de gemeente meer initiatief en verantwoordelijkheid zou moeten tonen.

“De vragen die gesteld worden zijn terecht, hoor,” zegt Flier. “En op het moment dat afspraken die in de strategische agenda zijn gemaakt worden geschonden, dan is het college aan zet en moet de raad om opheldering vragen.”

NASCHRIFT 9 maart 2024: De reactie van Jan Willem Middelesch van de ChristenUnie kwam vandaag binnen en is aan het artikel toegevoegd.