Edese Vos
Uit een rapport van Transparency International blijkt dat Nederland zijn laagste score ooit heeft behaald op de corruptie-index. De toenemende verwevenheid tussen politiek en bedrijfsleven zorgt ervoor dat bedrijven vaak gemakkelijker hun zin krijgen, terwijl de belangen van burgers op de achtergrond raken.
Ook in Ede speelt dit. Bekende voorbeelden van bedrijven met nauwe banden met de gemeente Ede en gerichte lobbyactiviteiten om politieke besluitvorming te beïnvloeden zijn het Warmtebedrijf Ede, Nationaal Park De Hoge Veluwe en heel recent nog Recreatiepark De Goudsberg.
Edese verstrengelingen
Bij het Warmtebedrijf Ede zien we een structureel gebrek aan transparantie en een ‘strategische samenwerking’ tussen het bedrijf en de gemeente om het warmtenet uit te breiden. Er wordt actief politiek gelobbyd. Dit roept de vraag op of er wel voldoende rekening wordt gehouden met de belangen van inwoners.
Ook Nationaal Park De Hoge Veluwe onderhoudt nauwe banden met de politiek, wat niet altijd zonder controverse is. Het park, dat inzet op natuurbehoud en toerisme in de regio, heeft in het verleden regelmatig steun gekregen voor projecten en beleid. Dat kan goed uitwerken, maar het is vaak onduidelijk of die besluiten dan wel in het belang van alle inwoners van Ede worden genomen, of dat er andere belangen meespelen.
Recreatiepark De Goudsberg is een recent voorbeeld. Wethouder De Pater sloot een deal met de eigenaar om het park te vernieuwen en kreeg de gemeenteraad hierin mee, maar houders van stacaravans staan op hun achterste benen omdat ze hierin niet zijn gekend en nu van het park worden weggejaagd. Transparantie over de besluitvorming en de rol van de gemeente hierin is cruciaal om het vertrouwen van inwoners te behouden.
Transparantie zou ‘Chefsache’ moeten zijn
Lousewies van der Laan, directeur van Transparency International Nederland, heeft premier Schoof nu opgeroepen om persoonlijk de leiding te nemen in een rijksbrede aanpak van corruptie. Dit voornemen was al vastgelegd in het Hoofdlijnenakkoord en wordt gezien als een essentiële stap om het vertrouwen in de overheid te herstellen. Van der Laan vindt dat een krachtige, centraal aangestuurde aanpak nodig is. Voor je het weet verwatert zoiets, terwijl het ‘Chefsache’ zou moeten zijn.
In een brief aan premier Schoof doet ze verschillende concrete voorstellen. Deze omvatten de invoering van een rijksbreed lobbyregister, een verplichte afkoelperiode voor politici, en betere bescherming van klokkenluiders. Deze maatregelen zijn volgens Van der Laan cruciaal om te voorkomen dat er belangenverstrengeling ontstaat tussen politiek en bedrijfsleven, zoals die op verschillende niveaus in Nederland, en dus ook in Ede, zichtbaar is.
Klokkenluiders beschermen
Voor de gemeente Ede ligt hier natuurlijk ook een eigen taak om te zorgen dat besluitvorming altijd transparant is en dat daarbij de belangen van de burgers voorop blijven staan. Alleen een integere overheid kan het vertrouwen in de politiek herstellen en behouden.
Net zoals Transparency International op nationaal niveau pleit voor een lobbyregister, is er ook lokaal behoefte aan meer transparantie. Een register waarin duidelijk wordt vastgelegd wie met wie spreekt en welke belangen er worden behartigd, kan helpen om inzicht te geven in de interacties tussen bedrijven en de lokale politiek.
Daarnaast is de bescherming van klokkenluiders van groot belang. Wanneer er misstanden zijn binnen organisaties die nauw verweven zijn met de politiek, moeten mensen die deze misstanden aankaarten goed beschermd worden. Heldere wetgeving en ondersteuning op dit gebied kunnen ervoor zorgen dat problemen aan het licht komen en aangepakt worden. Wat dat betreft gaven acties van burgemeester Verhulst en gemeentesecretaris Groen vorig jaar weinig vertrouwen dat die bescherming er is, ook voor ambtenaren die mogelijk naar de pers lekken.
Alert blijven
In de internationale Corruption Perception Index staat Nederland op plek 8. De top-10 wordt al jarenlang ingenomen door de Scandinavische landen, Zwitserland, Singapore en Nederland. Eigenlijk gaat het dus best goed, maar aangezien Nederland ‘wegzakt’ is het zaak in actie te komen, vindt Van der Laan.
Haar organisatie lanceerde eerder een Integrity Watch Nederland voor Tweede Kamerleden waarin neveninkomsten, ontvangen geschenken en het aantal reizen dat zij hebben gemaakt zijn vermeld. Dat maakt het gemakkelijker voor burgers en journalisten om toezicht te houden op potentiële belangenverstrengeling in de Nederlandse politiek.
Een onafhankelijke integriteitscommissie zou eens een diepgravend onderzoek moeten doen naar de praktijken van De Pater! Hoe hij samensmelt om de belangen van een private ondernemer van de Goudsberg te behartigen en met zijn gladde praatjes een incompetente gemeenteraad van Ede inpakt is stuitend om te zien. Zuid-Italiaanse taferelen dat een overheidsinstantie zo intensief samenwerkt met een campingeigenaar die bewust en moedwillig stacaravans verkoopt zonder de informatie over de plannen te verstrekken en mensen dus voor tienduizenden euros de boot in gaan! Deze louche campingeigenaar is allang alle schaamte voorbij en gemeente Ede is hard op weg dat ook te doen! Ede! Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald! Stop de plannen van “revitaliseren” recreatiepark De Goudsberg!
Wat betreft de 3 genoemde voorbeelden, hier hangt een niet frisse lucht, ze duiden richting de burger op oneerlijke spel en misbruik maken van functie.
Er zijn veel misstanden in het gemeentelijk apparaat zoals oa: discriminatie, polarisatie, corruptie, schending van mensenrechten, vriendjespolitiek op basis van geloofsovertuigingen, pestgedrag, integriteitsbeschaming, geen hoor en wederhoor plegen, tegen burger(s) haatzaaien, etc. Het wordt tijd dat klokkenluiders serieus genomen en gehoord worden.