Marc van der Woude
‘Van tentenkamp naar villa’, kopte de Edese Vos toen de gemeente een noodopvang voor dakloze mensen regelde in stadsvilla ‘De Sterrenberg’ tegenover het raadhuis. Maar Wesley en Albert, die langs het spoor kampeerden, komen er niet voor in aanmerking. En zij zijn niet de enigen.
Als de Edese Vos zelf een kijkje neemt bij de nachtopvang en met de aanwezigen spreekt, blijkt dat geen van hen bij het spoor heeft gebivakkeerd. De gemiddeld acht overnachters komen van elders. De villa is dus in de praktijk geen oplossing voor de ’tentenkampers’, ook al is die indruk door de gemeente Ede wel gewekt.
Na de ontruiming van 31 mei hebben enkele daklozen hun weg gevonden naar de reguliere opvang en sommigen zijn naar elders vertrokken, maar uitgerekend Wesley en Albert, die het voor hun lotgenoten opnamen door een brief aan burgemeester Verhulst te schrijven, komen er niet voor in aanmerking. Wesley omdat hij zich volgens de gemeente in een andere regio moet melden. Albert kreeg te maken met voorwaarden waar hij zich eerst een maand aan moet houden voordat hij misschien in aanmerking komt.
Het idee van een noodopvang is dat iedereen die buiten een reguliere regeling valt daar terecht moet kunnen. Maar in de praktijk blijkt dat dus niet het geval te zijn. Langs het spoor bij het kazerneterrein staan nog steeds tentjes. Niet op de ontruimde plek, maar 150 meter verderop.
‘Sobere opvang’ zonder privacy
In de noodopvang in de Sterrenberg is het verblijf ook niet optimaal. In één kleine ruimte staan stapelbedden met in totaal negen slaapplaatsen, dicht op elkaar. Er is geen enkele privacy. De daklozen delen een toilet, maar er is geen douche en ook geen wasmachine om kleding te wassen. Pas na lang aandringen kregen ze een magnetron om toch een maaltijd op te kunnen warmen. De gemeente noemt dit ‘sobere opvang’, maar het tast de privacy, de persoonlijke hygiëne en de menswaardigheid aan.
Dat bleek al meteen toen vorige week een jonge dakloze vrouw, die de ruimte moest delen met acht mannen, werd lastig gevallen. Na een ongemakkelijke nacht werd ze overgeplaatst naar een veiliger omgeving.
Het bij de maatschappelijke opvang van het Leger des Heils op het kazerneterrein moeten douchen wordt door de daklozen als onpraktisch en vernederend ervaren. Het kan sowieso niet dagelijks. Ze moeten bellen en dan begeleid worden door een straatwerker, die ook maar net beschikbaar moet zijn. “Je wordt behandeld als een klein kind,” zegt een van hen. “Dan kwam ik om vijf uur van mijn werk en wilden ze me niet meer helpen. Maar je wilt de volgende dag wel fris bij je werkgever aankomen.”
Het telefoonnummer van de ‘doucheservice’ is niet bij alle gasten bekend. “Zij hebben al een week niet gedoucht. Is het een idee om even een briefje op te hangen met de juiste nummers?” mailde een betrokken inwoner naar het Leger des Heils. Ze had ook een praktische tip: “Er zijn ook veel bedrijven die tijdelijke douchecabines verhuren.”
De Edese Vos mag trouwens niet naar binnen, de twee potige bewakers zijn onverbiddelijk. Ze zijn door de gemeente geïnstrueerd om niemand toe te laten die geen ‘briefje’ heeft. Een dakloze stuurt daarom zelf enkele binnenfoto’s naar ons door.
Tussen wal en schip
Klopt het dat van de ‘spoorkampeerders’ niemand in de Sterrenberg zit? Patricia Nep, de woordvoerder van de burgemeester Verhulst, kan er niets over zeggen. “Het is niet onze taak om dat bij te houden of op te helderen,” zegt ze. “De Sterrenberg is een noodvoorziening voor mensen die nergens anders terecht kunnen.”
Maar kennelijk vallen er dan toch mensen tussen de wal en het schip die te horen krijgen dat ze er niet voor in aanmerking komen. “Als je hier een nacht komt slapen, moet je je wel aan de regels houden,” zegt Nep. “Niet iedereen wil dat, daar moet je dan een afweging in maken.” En over de beperkte voorzieningen: “Het is ingericht voor nood. Ze kunnen douchen in Gebouw 17 op het kazerneterrein. Het is niet bedoeld voor een langer verblijf.”
Raadslid Sam Elfvering van D66 vindt deze houding niet acceptabel. “De belofte uit het bestuursakkoord (niemand hoeft op straat te slapen) zou voorop moeten staan. In plaats van de realiteit van de dakloze mensen lijkt een bestuurlijke en/of papieren werkelijkheid de doorslag te geven bij de beoordeling of iemand wel of geen recht heeft op opvang. Dat kan en moet anders.” Hij heeft raadsvragen gesteld aan het college.
Bij Albert en Wesley is de frustratie hierover groot. Ze hebben bij de Edese Vos aan de bel getrokken. Ze vinden dat er teveel óver de daklozen wordt gesproken en te weinig mét hen. Hun verhaal lees je in een volgend artikel.
NASCHRIFT 30 augustus 2024: Het antwoord op de raadsvragen is binnen.
Waardeer dit artikel met een donatie
Ria Maliepaard
Schandalig hoe onschuldige mensen als schuldigen aangezien worden. Ze moeten eens zelf in deze situatie zitten, de bobo’s van gemeente Ede!
Het is wel heel veel wat opgelost moet worden voor vaak niet-willenden. Waarom moet de maatschappij opdraaien voor mensen die niet geholpen willen worden? Wat niet wegneemt dat er een veilige en nette woonomgeving moet zijn, met voldoende toilet- en douchevoorzieningen, daar heeft iedereen – terecht of niet – recht op volgens mij.