Gastauteur
De Zeeheldenbuurt is toe aan groot onderhoud en wordt daarom opnieuw ingericht. Een voorbeeldproject voor burgerparticipatie, vindt de gemeente Ede. Maar inwoners zijn gefrustreerd en ervaren vooral tegenwerking en ontmoediging. Een ontluisterend inkijkje in vijf jaar ‘participatie’.
De Zeeheldenbuurt is een geliefde, groene wijk met een prettig leefklimaat waar bewoners zorg hebben voor hun woonomgeving. Opgebouwd in de jaren ’60 en ’70 van de vorige eeuw is het inmiddels toe aan het nodige (groot)onderhoud. Een onvoldoende functionerend rioleringssysteem is de aanleiding om te starten met een volledig herinrichtingsplan. De gemeente Ede ziet het als een voorbeeldproject voor burgerparticipatie, maar ervaren de bewoners van de Zeeheldenbuurt dat ook zo?
In juni 2019 is een groep bewoners vol enthousiasme, samen met de toenmalige projectleider van de gemeente, met de eerste plannen voor de grootschalige herinrichting van de wijk aan de slag gegaan. Ze dachten mee over de inrichting van de straten, biodiversiteit, verduurzaming, herinrichting van de openbare ruimte, klimaatadaptie, en meer. Er zijn, door bewoners, werkelijk prachtige plannen gemaakt en professionele tekeningen vervaardigd.
Participatie zakt als een plumpudding in
In deze gesprekken tussen de wijkvereniging en de projectleider is meerdere malen gevraagd om de kaders voor de participatie duidelijk te maken. Helaas is hier nooit een antwoord op gekomen. Er volgden, tot aan voorjaar 2021, veel van deze sessies. Maar daarna kwam er geen vervolg.
In maart 2022 is aan de raad de definitieve startnotitie voorgelegd. Maar deze ontving de wijkvereniging, op eigen verzoek notabene, pas in mei 2023. Hierin is te lezen dat participatie een grote rol speelt, zowel met bewoners als met externe partijen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de Edese Participatie Aanpak (EPA).
Cluster 1 (Concordialaan e.o.) is in juni 2023 opgeleverd. Daar is het participatieproces niet bepaald voorbeeldig verlopen. Maar, zo dacht de wijkvereniging ZHB, daar zal men toch wel van geleerd hebben. In ons cluster zal het vast beter verlopen. Helaas is gaandeweg het proces gebleken dat dit een utopie is.
Nadat de wijkvereniging de definitieve startnotitie had ontvangen ontstond er een radiostilte. Er werd door de gemeente Ede niet gecommuniceerd met de Zeeheldenbuurt. Vragen werden niet beantwoord, acties niet opgevolgd. Dit tot grote frustratie van de deelnemers in de meedenkgroep.
Project al klaar, inwoners niet meer nodig
Eind 2023 kwam er een bericht van de, inmiddels derde, projectleider waarin excuses werden aangeboden voor de gang van zaken. Verrassend echter was dat het project, dat inmiddels is aanbesteed, al grotendeels is ontworpen zonder de door de bewoners aangeleverde bijdragen daarin te betrekken. Hier is grote verontwaardiging en frustratie over.
Staat in de Edese Particiaptie Aanpak (EPA) immers niet dat de gemeente Ede samen met haar inwoners bouwt aan een betere samenleving? Dat zij het belangrijk vindt dat bewoners invloed hebben op hun leefomgeving? Dat de bewoners van de wijk extra deskundigheid meebrengen? Hoe kan het dan zijn dat de mooie plannen van bewoners terzijde zijn geschoven? Waar gaat het mis?
Het ‘voorlopig’ ontwerp werd op 16 april dit jaar aan de bewoners uit de meedenkgroep en een aantal actieve buurtbewoners gepresenteerd. Daar kwamen nogal wat reacties op, onder meer over de veiligheid en het verdwijnen en al dan niet vervangen van bomen. Er blijken straten te worden ingericht als éénrichtingsverkeer waardoor de verkeersdruk in andere delen van de wijk fors zal toenemen. Het éénrichtingsverkeer is een keuze van de gemeente waarin de bewoners niet zijn gekend.
De projectleider gaf te kennen dat er weliswaar verwachtingen zijn gewekt over participatie en dat die niet zijn nagekomen, maar dat dit toch het ontwerp is en er nog slechts kleine wijzigingen mogelijk zijn.
Ook een gesprek met wethouder Versteeg op 3 juni bracht weinig soelaas. Het leverde wél een extra bijeenkomst op 10 juni met de actieve bewoners op, waar de projectleider en ontwerper nog eens benadrukten dat het ontwerp voor 99% vastligt en dat slechts kleine uitvoerbare wijzigingen nog mogelijk waren. De emoties liepen tijdens deze bijeenkomst hoog op.
Inmiddels hadden oplettende bewoners via het attenderingssysteem ontdekt dat er op 21 mei al wel een omgevingsvergunning was aangevraagd, zonder presentatie van een definitief plan en zonder bewoners van de wijk te informeren over de ingrijpende wijzigingen. Op zijn zachtst gezegd ongepast.
Bewoners zijn ontevreden over het proces van het herinrichtingsplan. De communicatie is onder de maat. Zij vragen zich dan ook serieus af of de huidige gang van zaken echt als voorbeeld voor participatie gebruikt kan worden. Natuurlijk begrijpen zij dat niet ieders wensen gehonoreerd kunnen worden. Maar wanneer het gaat om zaken als veiligheid in de straat, wateroverlast, bomen die verdwijnen en om redenen van leidingwerk niet teruggeplaatst kunnen worden, verwachten zij dat hun opmerkingen en alternatieven serieus worden genomen. Immers zij zijn degenen die hier wonen.
Hoe nu verder?
De ook op deze avond aanwezige interne opdrachtgever van de gemeente Ede stelde uiteindelijk voor om de gang van zaken intern te overleggen en even een pas op de plaats te maken. Op 10 juli staat er een nieuwe bijeenkomst gepland om alle bewoners het definitieve plan te presenteren. Of en in welke vorm dit doorgaat is nog niet bekend. Wordt dus vervolgd!
Yvonne Veenendaal is gezondheidscoach en actief betrokken inwoner van de Zeeheldenbuurt.
Wat zijn jouw ervaringen met wijkparticipatie? We horen het graag.
NASCHRIFT 21 juni 2024: De fracties van ChristenUnie en VVD hebben het college schriftelijke raadsvragen gesteld over de kwestie.
NASCHRIFT 15 juli 2024: Lees ook hoe het verder is gegaan. Een mooi voorbeeld van tegenmacht.
NASCHRIFT 17 augustus 2024: Wat zijn de knelpunten in het participatieproces in de Zeeheldenbuurt en hoe kan de gemeente Ede verbeteringen doorvoeren? Lees de constructieve analyse.
Waardeer dit artikel met een donatie
Marc van der Woude
Komt hier ook dat warmtenet van het Warmtebedrijf Ede?
Ja.
Worden deze mensen dan verplicht om op dat warmteret aangesloten te worden? Zijn dat dan alleen huurwoningen of ook koopwoningen? Ik woon zelf gelukkig in Bennekom heb een gasaansluiting, de gasleidingen in de straat en naar de huizen zijn anderhalf tot 2 jaar terug vervangen, Ik zou het heel erg raar vinden als ik als eigenaar van mijn woning gedwongen wordt om gebruik te maken van dat warmtenet, helemaal met hetgene wat we nu weten over de handelswijze van deze leverancier.
Verplicht is een groot woord. Er wordt wel druk uitgeoefend (‘we sluiten het gas in de toekomst af, dus stap nu over, dan ben je vast duurzaam’). Wettelijk is het zo geregeld dat er 70 procent draagvlak in een wijk moet zijn wil het warmtenet worden uitgerold. Dat proberen ze te bereiken door eerst de sociale huur / woningcorporaties over te halen, in de hoop dat de (eigenwijzere) woningeigenaren dan wel volgen. Bewoners zijn daar zelf bij. Dus wil je het niet, mobiliseer dan je wijk om tegen te stemmen en start een collectief alternatief voor woningisolatie, warmtepompen e.d. Zie ook https://edesevos.nl/belofte-goedkopere-stadswarmte-wordt-niet-waargemaakt/.
Zijn er ook ervaringen met stress en participatie-burnout?
Helaas weer een voorbeeld van wél participatie als belangrijk benoemen, maar het in de praktijk dusdanig doen dat bewoners voor een voldongen feit gesteld worden. Hoe kan dit terwijl de hele participatieaanpak net een paar jaar geleden vernieuwd is?
Het antwoord is vrij simpel (edoch ook ontluisterend). Er zijn ambtenaren die na het voltooien van de meest exquise opleidingen en met de meest prachtige namen voor hun functies, tegen een behoorlijk salaris, prachtige theoretische modellen bedenken. En er zijn ambtenaren die gewoon werken. Helaas hebben die 2 groepen niets met elkaar te maken (of hooguit last van elkaar).
En die eerste groep amtenaren hebben een houding van, wij weten wel wat goed is voor de burger en hebben een hekel aan het woord participatie.
Participatie… zo ook in onze straat, Verl. Maanderweg. Nee, het wordt geen fietsstraat en dat is het ook officieel niet, alleen is de straat zo smal gemaakt dat je met goed fatsoen je oprit niet meer af kunt en het passeren van fietsers echt topsport is geworden. Rest alleen nog een bord met ‘fietsstraat’ en gereed is de fietsstraat. Er zijn wel hele brede trottoirs voor in de plaats gekomen, dan kun je eindelijk eens met zeven mensen naast elkaar wandelen.
Herkenbaar. Hier in de Rietkampen vorig jaar in de zomer een gesprek over het verlaten van aardgas gehad. Vooral over flats gehad helaas. Wij als huiseigenaar moeten maar een warmtepomp nemen. Veel rijwoningen hier. Allemaal een WP?!? Wat doet dat op een koude winteravond qua geluid? Naar mijn mening hopeloos.
Twee weken terug eindelijk weer een mail van de gemeente. Hierover zelfs. Gaat vervolgd worden. Ik ben dus erg benieuwd. Ga door met dit soort verhalen!
Ik herken me niet in dit stuk. Vond dat de wijkherinrichting erg netjes begeleid is met veel inspraakmogelijkheid voor bewoners. Hoewel het project lang duurde, ben ik als bewoner tevreden. Bewoners zijn goed op de hoogte gehouden gedurende het project. Is het optimaal? Nee, er valt met name in de groeninrichting nog enorme winst te halen. Denk aan een groene afscheiding van de N224 thv Buitenzorglaan. Daar is te weinig meegedaan vind ik. Groet van een bewoner van de Graaf Bentincklaan.
Die groene afscheiding mocht er niet komen van Rijkswaterstaat is mij toen verteld. Die gaat over de N wegen en een aantal m1 daaromheen. Overigens vind ik de Graaf Bentinck er wel mooi uit zien en is dit een straatje waar je alleen komt als je er iets te zoeken hebt. Als je aan een doorgaande weg of op een route ligt heb je echt meer problemen met zo’n inrichting. Overigens heb ik mensen aan de Concordialaan gesproken die er duidelijk anders over denken. Fijn dat jij het wel als prettig hebt ervaren maar er zijn zeker andere ervaringen met opritten die nauwelijks in te draaien zijn enz.
Waarschijnlijk bedoel je de Provincie, want Rijkswaterstaat heeft de N224 niet in beheer noch in eigendom.