Is ChatGPT (AI) een bedreiging voor schrijvers?

Een artikel of boek schrijven is vaak een intensief proces. De opkomst van AI-programma’s als ChatGPT kan dat proces iets versnellen, maar betekent dit ook het einde van het werk van auteurs? Allard Bijlsma testte het en ‘schreef’ in 15 uur een boek over Ede.

In mijn leven heb ik honderden artikelen en tientallen boeken geschreven. Schrijf je een inhoudelijk boek over een onderwerp, dan ben je daar normaliter snel een aantal maanden mee bezig. Je gaat je inlezen in het onderwerp, je verzamelt de eerste teksten en bronnen en daarna start een langdurig schrijfproces.

De opkomst van AI (artificial intelligence) maakt dat we heel anders gaan kijken naar dit vaak moeizame schrijfproces. In het nieuws hoor en lees je veel over ChatGPT, een programma dat voor jou kan schrijven wat je maar wilt: een brief, een artikel, een e-mail, een gedicht of …. een boek! Betekent dit het einde van het werk van auteurs en journalisten?

Een boek over Ede in 15 uur

Dat wilde ik wel eens uitproberen. Ik wilde al langer eens een boek over Ede schrijven, met aandacht voor de geografie en de geschiedenis. Wat nu als ChatGPT dit werk voor mij uit handen zou kunnen nemen? Aan het werk dus. Binnen een dag had ik op basis van 55 schrijfverzoeken aan ChatGPT de teksten voor het boek ‘geschreven’. Je vraagt dan gewoon iets als: ‘Wat kun je me vertellen over de bouw en de betekenis van het viaduct de Poortwachter in de stad Ede?‘

Eerst heb ik drie algemene hoofdstukken over de geschiedenis van Ede, het landschap en de toekomst laten genereren. Verder wilde ik teksten bij de 20 (voor mij) mooiste plekjes in Ede en teksten rond 20 onderwerpen die lezers zullen interesseren. Denk hierbij aan de ‘Kreelse Plas’ en ‘de bos- en heidevelden’, maar ook de ‘aanleg van de Parklaan’ en de ‘bouw van het nieuwe station’. Na elk hoofdstuk plaatste ik een gedicht, ook geschreven door ChatGPT. Verder liet ik een spannend verhaal schrijven over witte wieven rond Kernhem. Foto’s had ik al genoeg gemaakt voor de Atlas van Ede en daar koos ik er 144 uit voor het boek. Het resultaat was een boekwerk van 160 pagina’s: MyHomeTownEde.

Hoe ga je te werk als je ChatGPT inzet bij het schrijfproces?

• Eerst heb ik de structuur van het boek bepaald; de opzet van de ruim 45 hoofdstukken en onderwerpen | bij een gewoon boek werkt dit hetzelfde.
• Per onderwerp heb ik ChatGPT of Perplexity of ask.ai (andere AI-chatboxen) een uitgebreide vraag voorgelegd. In totaal heb ik zo 55 schrijfverzoeken ingediend. Belangrijk is dat je weet hoe je vragen zo stelt, dat je een gewenste respons krijgt. Vaak moest je een vraag nog eens, maar dan anders stellen; totdat je iets terugkreeg waar je wat mee kon. | bij een gewoon boek doe je veel langer over je onderzoek en het schrijven.
• Elke tekst heb ik vertaald naar het Nederlands of Engels (afhankelijk van wat ChatGPT me teruggaf) via Google Translate, in de website www.atlasvanede.nl ingebracht, steeds in twee kolommen voor een Nederlandse en een Engelse variant. Aan alle teksten heb ik steeds twee eigen foto’s toegevoegd. Nadat de website klaar was heb ik in Microsoft Word een A5-boek gemaakt van in totaal 160 pagina’s en aan de teksten 144 eigen foto’s toegevoegd | dit is hetzelfde werk als bij het schrijven van een gewoon boek.

Samenvattend: het opzetten van de structuur en genereren van de basisteksten voor het boek kostten me slechts 5 uur. Het verwerken tot website en een bladerboek kostten nog eens 10 uur extra. In een kleine twee werkdagen heb ik zo dit boek geschreven. Dat is een mooie score! Over al mijn andere boeken deed ik wel wat weken tot maanden langer …. Maar wat voor boek heb ik dan nu? Ben ik er blij mee?

Het lijkt in eerste instantie een koud kunstje om een informatief boek over Ede door ChatGPT te laten schrijven. Maar al snel zie je dat er een aantal serieuze beperkingen zijn:

• Oude info | ChatGPT wordt gevoed door informatie tot september 2021. Recente gegevens worden (nog) niet meegenomen. Vragen stellen over recente planologische ontwikkelingen in Ede, leveren dan ook niets op. Je zal daarvoor een andere AI-gedreven applicatie moeten gebruiken, zoals Perplexity of ask ai.
• Bron | ChatGPT vertelt niet wat de bronnen zijn van de teksten. Dat is een slechte zaak. Teksten moet je nu per definitie wantrouwen. Perplexity doet dat wel en geeft ook direct links naar die artikelen.
• Journalistiek | wil je een onderwerp aan de kaak stellen, dan is ChatGPT niets voor je. Het blijft allemaal braaf en gezapig. Wil je een goede respons, dan moet je ook goede vragen stellen. Dat is en blijft het domein van de journalist.
• Kip en ei | ChatGPT weet alleen iets als iemand daarover al heeft geschreven op het internet. Is er online weinig te vinden, dan weet ChatGPT er ook weinig over. Dat geldt voor alle AI-chatboxen. Ooit zal een goede schrijver dus handmatig goede teksten hiervoor hebben moeten schrijven.
• Eenheidsworst | teksten die worden gegenereerd lijken allemaal op elkaar. Mijn teksten over Ede lijken op toeristische aanbevelingsteksten. Vraag je losse informatie op over de wijken Veldhuizen, Maandereng, Rietkampen en Kernhem, dan krijg je steeds vrijwel dezelfde tekst. Niet echt leuk om te lezen.
• Fictie | leuk lijkt de mogelijkheid een spannend verhaal of een gedicht te laten maken, maar juist die wil je niet door ChatGPT laten genereren. Maar ja, Sinterklaasdichtprogramma’s werken ook zo. Dat is het niveau dus (nog).
• Fouten | de geboden informatie is zelden helemaal kloppend. Genoemde architecten, kunstenaars en jaartallen kloppen regelmatig niet. Sommige Edese bezienswaardigheden liggen ineens in een ander land. Je zal er veel tijd in moeten steken om alle teksten te factchecken.
• Tekstkwaliteit | grootste bezwaar is de tekstopbouw. Alle teksten lijken een beetje op elkaar en zijn wollig opgezet. Ze lezen vlot, maar echt inhoudelijk wordt het niet. Veel blabla dus.

Samenvattend: het lijkt heel knap en mooi wat er uit ChatGPT rolt, maar je moet alle geboden informatie nog wel heel goed checken daarna. ChatGPT kan een mooi hulpmiddel zijn om bepaalde teksten die je hebt eens op een andere manier te tonen. Ook voor het uitvoeren van tijdrovende repeterende handelingen, is ChatGPT een mooi hulpmiddel. Het is echter ongeschikt voor het creëren van journalistieke teksten of non-fictie boeken. Voorlopig is het een hype, waar vooral auteurs gebruik van kunnen maken die de gegenereerde teksten op waarde kunnen schatten. Het is zo een tool binnen het normale journalistieke proces.

Wil je het gegenereerde boek zelf eens bekijken of lezen? Ik heb het opgenomen in de website Atlas van Ede, maar er ook een online bladerboek van gemaakt en een PDF-versie, die je kunt lezen, downloaden en afdrukken. Veel leesplezier! Wel een disclaimer erbij: ik sta niet in voor een 100% betrouwbaardheid van alle door ChatGPT gemaakte teksten. Dat geldt wel voor dit door mij persoonlijk geschreven artikel.