Marc van der Woude
De Edese politiek schuift de controle op het Warmtebedrijf Ede bij voorkeur af op de ACM. Op 9 oktober nam de raad daar zelfs twee moties over aan. Maar de toezichthouder wijst alle klachten af. Burgers zijn volledig kansloos, zo blijkt uit vertrouwelijke documenten die in handen zijn van de Edese Vos.
Toen begin 2024 honderden Edese huishoudens dagenlang zonder warmte zaten, wachtten ze tevergeefs op hulp van de gemeente. Wethouder Arnold Versteeg (SGP) verklaarde in de raadsvergadering dat Ede “geen bevoegdheid” heeft over het Warmtebedrijf en verwees getroffen bewoners naar de Autoriteit Consument en Markt (ACM). Die toezichthouder zou volgens hem waken over de betrouwbaarheid van de warmtelevering.
Inwoners namen die woorden serieus. Omdat de gemeente niets deed, besloten zij zelf in actie te komen. Tientallen Edenaren dienden in het voorjaar van 2024 klachten in bij de ACM, en een kleine groep betrokken inwoners stelde een formeel handhavingsverzoek op namens de gedupeerden. Ze vroegen de toezichthouder om het Warmtebedrijf te dwingen tot compensatie voor de langdurige storing en tot meer transparantie over de oorzaken.
Burgers nemen het heft in eigen handen
De bewoners voerden aan dat Warmtebedrijf Ede de verantwoordelijkheid niet kan afschuiven op Bio-Energie De Vallei, omdat beide bedrijven tot dezelfde holding behoren: Energie voor Elkaar. Volgens de Warmtewet hebben klanten recht op compensatie bij een storing van meer dan acht uur, tenzij sprake is van overmacht. En van overmacht was hier geen sprake, stelden zij – de storing was, zoals onthuld door de Edese Vos, veroorzaakt door slecht beheer, natte biomassa en structurele ondercapaciteit.
De ACM besloot de klachten te bundelen en nam de zaak serieus in behandeling. De toezichthouder vroeg het Warmtebedrijf meerdere keren om uitleg, juridische analyses en technische onderbouwing. Het bedrijf beloofde in april 2024 met een volledig rapport te komen, maar leverde die informatie pas medio 2025 aan. De ACM legde bovendien een bedrijfsbezoek af bij het Warmtebedrijf Ede – een teken dat de kwestie niet is afgedaan met papieren uitwisseling, maar actief is onderzocht.
ACM-document toont patroon van uitstel en afschuiven
De Edese Vos heeft vertrouwelijke stukken van de ACM in handen gekregen over dit lopende onderzoek. Uit die documenten blijkt dat het Warmtebedrijf de toezichthouder maandenlang aan het lijntje hield. De ACM vroeg herhaaldelijk om informatie over de technische oorzaak van de storing, maar het bedrijf vroeg telkens uitstel – en kreeg dat ook.
Opmerkelijk is dat het Warmtebedrijf al in maart 2024 een evaluatierapport had laten opstellen waarin de schuld volledig werd gelegd bij de warmteproducent (Bio-Energie De Vallei – de eigen biomassacentrale, maar in een aparte BV). De Edese Vos besteedde aandacht aan dit rapport, dat ook aan de raad werd verstrekt. Toch schreef het bedrijf een jaar later, in april 2025, aan de ACM dat het “nog navraag moest doen” bij Bio-Energie De Vallei om de exacte oorzaak boven water te krijgen. Daarmee beweerde het tegenover de toezichthouder iets totaal anders dan in zijn eigen publieke communicatie.
Die tegenstrijdigheid is niet alleen opmerkelijk, maar ook illustratief voor de werkwijze van het bedrijf: traineren, vertragen en verschuiven van verantwoordelijkheid. De ACM accepteerde het uitstel telkens opnieuw, stelde deadlines bij en ging pas tot afronding over toen het Warmtebedrijf medio 2025 eindelijk een technisch overzicht aanleverde. Het resultaat: een procedure die bijna anderhalf jaar duurde, terwijl de bewoners nog altijd wachten op duidelijkheid of compensatie.
De Edese Vos publiceert deze documenten niet integraal vanwege hun vertrouwelijke status, maar de inhoud toont een duidelijk patroon van uitstel en zelfrechtvaardiging aan de kant van het Warmtebedrijf, en een opmerkelijke mate van geduld aan de kant van de toezichthouder.
Conceptbesluit: alle klachten afgewezen
In een conceptbesluit van september 2025, dat in handen is van de Edese Vos, wijst de ACM alle klachten af. De toezichthouder erkent dat de storing langer dan 24 uur duurde en dat de communicatie “niet optimaal” was, maar ziet geen overtreding van de Warmtewet. De redenering: de storing zou niet zijn ontstaan in het warmtenet zelf, maar in de productie-installatie van Bio-Energie De Vallei – en dat valt buiten het toezicht van de ACM.
Omdat de wet alleen de leverancier (Warmtebedrijf Ede) verplicht tot compensatie bij een storing in het eigen netwerk, is niemand aansprakelijk.
Kort gezegd: de warmte viel uit, maar niemand is verantwoordelijk. Dit is geen nieuw inzicht – de Edese Vos publiceerde dit een jaar geleden al na persvragen aan de ACM.
Een weeffout in de Warmtewet
Deze uitspraak legt een fundamentele weeffout bloot in het wettelijke stelsel. De Warmtewet sluit storingen in de productie expliciet uit van de compensatieplicht. Daardoor kunnen bedrijven die zowel de productie als levering in handen hebben, maar deze activiteiten over verschillende BV’s verdelen, altijd aan aansprakelijkheid ontsnappen.
Voor consumenten is dat nauwelijks te begrijpen: zij hebben een contract met de leverancier en verwachten dat die partij verantwoordelijk is voor de levering. Toch bepaalt de wet dat dit niet hoeft. Het is een keuze die destijds door de wetgever bewust is gemaakt om warmteprojecten aantrekkelijk te houden voor investeerders. Volgens verschillende juristen en energiespecialisten is dat het resultaat van een intensieve lobby vanuit de warmtesector, die erop gericht was om financiële risico’s voor bedrijven te beperken.
Het gevolg is een systeem van juridische vakjes, waarin alle betrokken BV’s zich op elkaar kunnen beroepen – en de consument nergens verhaal kan halen.
Politiek blijft verwijzen naar de ACM
Opmerkelijk genoeg blijft de gemeenteraad diezelfde ACM als oplossing zien. In de raadsvergadering van 9 oktober werden hierover twee moties aangenomen: één die de ACM verzoekt om binnen de Warmtewet strenger toezicht te houden op het Warmtebedrijf, en een ander die de gemeente oproept bewoners te ondersteunen bij een collectieve claim bij diezelfde toezichthouder.
Beide voorstellen klinken daadkrachtig, maar zijn feitelijk kansloos. De collectieve claim is al ingediend – en door de ACM afgewezen. En de toezichthouder laat met dit besluit zien dat zij haar rol beperkt tot formeel toezicht op de leverancier, zonder verantwoordelijkheid te nemen voor de keten of de communicatie.
Wie als raadslid of wethouder nu nog verwijst naar de ACM, houdt de illusie van toezicht in stand en draait eigen inwoners een rad voor ogen.
Gemeente kijkt weg
Sinds de storing van januari 2024 heeft de gemeente Ede geen enkel initiatief genomen om zelf onafhankelijk onderzoek te doen, toezicht te organiseren of bewoners juridisch te ondersteunen. De wethouder fungeerde eerder vooral als doorgeefluik van verklaringen van het Warmtebedrijf – en blijft het bedrijf faciliteren bij de uitbreiding van het warmtenet.
Het gevolg:
- De ACM grijpt niet in, omdat dat buiten haar taak valt.
- De gemeente grijpt niet in, omdat ze verwijst naar de ACM.
- En de bewoners blijven in de kou staan.
De kern
De storing van 2024 was het begin van een kettingreactie die de machtsverhoudingen in Ede blootlegt. Wie een warmtenetaansluiting heeft, kan geen enkele partij juridisch aanspreken wanneer de levering faalt. Het bedrijf verschuilt zich achter BV-constructies, de ACM achter de wet, en de gemeente achter de ACM. Zo ontstaat een kring van verantwoordelijkheid waar niemand nog verantwoordelijk is.
Dit hele verhaal is waarom wij bij nieuwbouw alle projecten die aangesloten werden op het warmtenet hebben vermeden. We betaalden in ons appartement ruim 4 keer meer per vierkante meter dan in ons huis met warmtepomp. Wat mij betreft ook zeer ongewenst voor alle sociale huurwoningen die nu worden aangesloten.
Dit lezende, en daarmee de conclusie trekkend, dat Edenaren die afhankelijk gemaakt worden van dit bedrijf hun hoofd in de strop steken. Alleen het volledig afwijzen van woningen die worden aangesloten op het warmtenet biedt een oplossing, dan is uitbreiden niet mogelijk. Maar chantage met woonbehoefte door gemeente en Woonstede zal wel gebruikt worden om de zaakjes binnenskamers te regelen. (hoezo transparant?)
En waarom horen we niets over onze geothermie, dit is een nieuw chantagedossier van ongekende omvang, waar we met ons allen blind worden ingeleid?
Klopt, geothermie wordt als wortel gebruikt om op termijn van de biomassa af te komen, maar hierdoor wordt een nóg grotere afhankelijkheid tot stand gebracht met ditzelfde probleembedrijf. De geothermie-ontwikkelingen houden we daarom wel bij: https://edesevos.nl/tag/geothermie/
Ik roep al jaren dat het bizar is dat Woonstede een asociaal duur warmtenet aansluit op sociale huurwoningen. Maar ja het levert Woonstede geld op, ze hoeven niet zelf te investeren. En blijkbaar boeit het Woonstede ook niet dat huurders de hoofdprijs betalen!
Dank voor dit zoveelste informatieve artikel over deze dubieuze club.
Ik was een van de klagers bij ACM. Niet omdat ik een paar tientjes compensatie wilde, maar omdat ik dacht dat de toezichthouder hier wel wat van zou vinden en het Warmtenet zou berispen. Helaas…
Nu vraag ik mij af: zijn er bij de redactie vergelijkbare gevallen bekend van NLse gemeenten die stoeien met een warmte-aanbieder? En wat zou Ede hiervan kunnen leren?
Er is in NL niet één zo’n foute club als deze. Bij alle centrales is weleens een storing maar zij hebben allemaal hun zaken op orde! Dat is bij BTE en alle onderliggende BV’s absoluut niet zo!
Ja, ook in Ede. Wij krijgen warmte van Innax uit Veenendaal. WKO warmte die ook vaak hapert. De warmtewet geeft geen minimale temperatuur aan voor een woning en dus kan Innax warmte leveren onder de 20 graden. Ook regelmatig geklaagd bij de ACM in 2023 en 2024. De warmtewet moet een minimale temperatuur vastleggen. Dat zou dit jaar gaan gebeuren maar met de huidige regering is daar niets van gekomen. Ik hou een warmte dagboek bij van het inkomende en uitgaande warme water voor de verwarming. En bovenal, je moet natuurlijk wel fors blijven betalen.
Ik heb Innax voor de geschillencommissie gedaagd een aantal jaar geleden. Ze vroegen een te hoog vastrecht voor koude. De geschillencommissie liet het ook steeds toe dat Innax te laat stukken mocht indienen (terwijl ik binnen 1 of 2 weken moest reageren). Uiteindelijk “mochten” ze zogenaamd geen uitspraak doen, omdat ik ooit een vraag had gesteld per mail waar ik meer informatie kon vinden over de tarieven. Zo onafhankelijk vond ik ze dus ook helaas niet.
Inderdaad, Innax leverde ook standaard lauw water, waardoor de vloerverwarming erg slecht werkte (en voor sommige bewoners zelfs niet), maar je betaald wel gewoon per liter water, zonder dat ze de temperatuur meenemen zoals zou moeten (GigaJoule is immers een energie-eenheid).
Oplichters waren het naar mijn mening. Maarja, je staat machteloos tegen dit soort partijen.
Ja en het gaat helaas overal op dezelfde manier. Onderzoeker Renate Giesbers houdt deze ontwikkelingen bij. De strategie is zoals beschreven in dit artikel: https://edesevos.nl/belofte-goedkopere-stadswarmte-wordt-niet-waargemaakt/.
Zo blij dat Ede bewoners nu wakker worden. Wij als buren van de Biomassa centrale hebben al sinds de plannen voor het plaatsen al tot de rechter toe geprocedeerd. Gemeente Ede was het er niet mee eens. Via allerlei vergunning verschuivingen hebben ze het toen toch voor elkaar gekregen. We hebben al 16 jaar een gevecht met dit bedrijf. Nu na die uitval zien we dat ook de bewoners die de warmte (zouden) moeten krijgen, problemen met het bedrijf hebben. We willen graag jullie verhalen horen. Schrijf ze hier op… we lezen ze en gaan kijken of we iets samen kunnen doen. Geen belofte tot uitbetalingen of zo, maar wel meer stof voor een gesprek met de gemeente. We hebben zo in de leegte staan schreeuwen… en nu moeten we het samen doen.
Ede Vos bedankt dat ook jullie deze hebben opgepakt! PS: geothermie gaat dan door hetzelfde bedrijf opgezet worden. Zij hebben het buizensysteem aangelegd en de eigenaren hebben de grond al opgekocht. Dus we gaan zo wie zo verder van dit bedrijf horen. Of we doen er samen iets aan.
Dat samen doen kan dan ook betekenen, samen boycotten die zaak. Nergens mee akkoord gaan, niet binnen laten, geen meters of ketels laten weghalen, geen huizen kopen waar je afhankelijk bent van die dievenbende. Echter, zal de gemeente daar wel een stokje voor steken, er zullen wel afspraken gemaakt zijn. Maar ja, die transparantie is Ede vreemd, achterkamertjes zijn warm en comfortabel.