Marc van der Woude
Elk jaar als de ‘Atlas voor gemeenten’ uitkomt grijpen de lokale communicatieafdelingen en burgemeesters dit aan om te onderstrepen waar hun gemeente gewéldig in uitblinkt. Zo ook Ede.
‘Ede mooi wonen en weinig werkloosheid’, kopte het persbericht dat de gemeente Ede vorige week uitbracht. “In Ede woon je relatief veilig, in mooie huizen en dichtbij het groen. Daarnaast is er sprake van weinig werkloosheid, weinig mensen met een laag inkomen en weinig bijstandsgerechtigden. Dat zijn de mooie conclusies naar aanleiding van de publicatie van de Atlas voor gemeenten. Kortom: Ede is en blijft een aantrekkelijke gemeente.”
Het klopt hoor, in Ede is het plezierig wonen, hoewel het een beetje cringy is om te vieren dat je weinig mensen met een laag inkomen of een uitkering hebt. In Bloemendaal en Rozendaal vieren ze nu vast feest, daar hebben ze nóg minder mensen met een laag inkomen, want die kunnen de miljonairsvilla’s en bijbehorende OZB niet betalen, komt dat even goed uit. Lang leve de segregatie.
Het onderzoek bestaat daarnaast uit twee hoofdonderwerpen die de belangrijkste thema’s samenvatten: de woonaantrekkelijkheidsindex (hoe aantrekkelijk is een stad) en de sociaal-economische index (hoe gaat het qua inkomen, werk en geld). “Vooral op de sociaal-economische index scoort Ede erg goed en staan we op een 8e plaats. Op woonaantrekkelijkheid scoort Ede een 22e plaats,” aldus onze PR-mensen.
Woonaantrekkelijkheid Ede: 5,6
Die ‘woonaantrekkelijkheid’ is een interessante. De 22e plaats uit 50. Dat is op een tienpuntsschaal dus een 5,6. Nog nét een voldoende, maar met de hakken over de sloot. Het weerhoudt de gemeente Ede er niet van deze zesjescultuur uitbundig te vieren met een persbericht. Mag hoor, maar ik zou zeggen: accepteer dat je een middenmoter bent en dat je wel een tandje mag bijzetten om de woonaantrekkelijkheid te vergroten. Iets met fijnstof en luchtkwaliteit bijvoorbeeld. Of met cultuur.
Burgemeester René Verhulst zet het nog wat aan: “Ik ben blij dat we zo hoog scoren binnen Nederland. Al had ik natuurlijk niet echt anders verwacht. Het is in Ede mooi en fijn wonen. Mensen kijken naar elkaar om. En dat is fijn. Een mooie uitgangspositie om verder uit te bouwen!”
Waar de gevestigde lokale media de persberichten van de gemeente klakkeloos copy-pasten (hiephoi, gratis content waar je niet voor hoeft te werken), heeft de Edese Vos die ‘Atlas voor gemeenten’ er toch maar even bijgepakt om de claims te factchecken. Het is een lijvig boekwerk van 260 pagina’s waarin de 50 grootste gemeenten van Nederland met elkaar worden vergeleken op een heel aantal factoren.
De gemeente Ede licht de positieve punten er uit en laat de negatieve (de verbeterpunten) onbenoemd. Een klassieke PR-truc die natuurlijk geen eerlijk beeld geeft van de werkelijke situatie. Daarom kijkt de Edese Vos ook naar wat er niet is verteld.
De sterke punten: groen en welvarend
Laten we beginnen met de ‘weetjes’. Het grondgebruik in Ede: 53% is bos, 34% landbouw, 8% bebouwd, 3% overig, 2% recreatie en 0% water. Die recreatieplas had er dus eigenlijk wel bijgekund, de paar vijvers in Veldhuizen B tikken nauwelijks aan. De bossen zijn deels betaald toegankelijk, want Hoge Veluwe, maar dat mag de pret niet drukken. Alles bij elkaar is Ede een heel groene gemeente met een lage stedelijkheid (verhouding stenen/inwoners). Voorlopig dan hè, want het college heeft grote ambities.
Dan de ‘woonaantrekkelijkheidsindex’. Hier is het met name de natuur die de zaak opkrikt, samen met veiligheid, en zo Ede aan een middenpositie helpt. Ede heeft ondanks de oprukkende wietplantages weinig misdrijven (plek 2) en gevoelde onveiligheid (plek 12). Ede scoort in deze index laag op historie (een paar molens en een nagebouwde ijzertijdboerderij, dan heb je het wel gehad) en voorzieningen (nauwelijks iets te beleven). De klimaatverandering pakt ook niet heel positief uit voor Ede, maar dat probleem speelt overal. We gaan bovengemiddeld last krijgen van droogte én regen. Dus langere droge perioden en in korte tijd meer regen, die dan nauwelijks wordt vastgehouden.
Op de ‘sociaal-economische index’ scoren we juist goed, Ede kent verhoudingsgewijs weinig armoede (plek 3). Veel Edenaren hebben een vermogen van tussen de 1 ton en 1 miljoen euro. Jawel. Dan moet het toch lukken om wat meer donateurs voor de Edese Vos te krijgen zou je denken. 🙂
Verder zien we dat Ede vooral een gemeente van gezinnen is en minder van eenpersoonshuishoudens. We hebben veel opleidingsplekken voor HBO’ers, maar weinig voor WO’ers. Ede zit met 75-plussers boven het landelijk gemiddelde, dus onze burgemeester krijgt het nog druk met het bezoeken van honderdjarigen en diamanten echtparen, maar die 75-plussers zijn gelukkig wel minder eenzaam dan in andere gemeenten. Qua sporten en bewegen zitten we netjes in het midden, qua gezondheid ietsje boven het landelijk gemiddelde, ondanks het fijnstof.
Ede heeft verhoudingsgewijs veel banen in de natuur en landbouw. De ‘baanbereikbaarheid’ is wel ondergemiddeld. De Enka-bewoners die in Amsterdam zijn blijven werken halen het misschien omlaag. Qua huizenprijzen is Ede relatief gunstig. Het is overal duur, maar hier toch ietsje minder, wat de migratie uit de Randstad stimuleert. De ‘participatie van vrouwen’: ondanks de invloed van de SGP in onze gemeente toch ruim boven het landelijk gemiddelde (plek 11). Op het vlak van zakelijke diensten scoort Ede laag (plek 32).
De zwakke punten: cultuur en food
Dan het echte drama van Ede, waar het college het liever niet over heeft: podiumkunsten en nachtcultuur. Toneel, klassieke muziek, popcultuur en dance, het is bedroevend in Ede. Gemiddeld rapportcijfer: 1,5. Graffiti is niet meegenomen, dan hadden we nog kans gemaakt. Ook de horeca en het culinaire aanbod zijn zwaar ondergemiddeld. Omgezet naar een rapportcijfer: 3,6. En dat voor een gemeente die zich er op laat voorstaan dé ‘foodstad’ van Nederland – correctie: de hele wereld – te zijn.
Deze zwakke punten worden niet alleen door de gemeente overschreeuwd. Ook de citymarketeers van Bezoek Ede kunnen er wat van. Het gebrekkige cultuuraanbod wordt gecompenseerd door de obsessieve verzamelaar Helene Kröller-Müller in de etalage te zetten, en alles wat maar een beetje ‘food’ bevat wordt eindeloos uitgevent. Nu is het Smaakpark als paradepaardje ook nog uitgevallen en dit faillissement overschaduwt wat eigenlijk de week van de doorstart van de mini-World Food Experience had moeten worden.
In het toeristische Ede Magazine las ik tot mijn verrassing dat Ede finalist was in de verkiezing voor ‘beste binnenstad’. Dat is moeilijk te geloven. Bij navraag bleek die verkiezing in 2020 te zijn, ging het om de categorie middelgrote binnensteden (want tegen Leiden en Tilburg kan Ede niet op), woog hoe je jezelf aanprijst in sterke mate mee (‘wij van WC-eend’, affijn u kent het wel), en is de prijs vanwege corona helemaal niet uitgereikt. Sindsdien komt de binnenstad van Ede niet meer in de lijstjes voor. Ook de ‘meren, sloten en andere wateren’ van Ede worden door Bezoek Ede gepromoot. In de Atlas voor gemeenten lezen we dat dit (afgerond) 0% van ons grondgebied is.
De citymarketing van de gemeente hangt dus van halve waarheden aan elkaar. Maar de helft die niet wordt verteld is net zo interessant, en misschien wel relevanter om aan te werken.
Gastauteur
Reactie op ‘Beste Binnenstad’.
Ik ben daar persoonlijk nogal bij betrokken geweest, het ging vooral om het leveren van de beste toekomstbestendige ideeën voor een (winkel-) centrum. Mede door mijn concept ‘De Gelukkige Binnenstad’ waarin duurzaamheid, sociale meerwaarde en participatie een grote rol spelen heeft Ede deze prijs gekregen. Aldus het juryrapport van Platform Binnenstad management die de wedstrijd organiseerde.
(Overigens lag in het persbericht van de gemeente Ede de nadruk op het vernieuwd marktplein en de nieuw geplaatste bomen.)
Wat is gebleven is de door mij voorgestelde slogan “Groen & Gastvrij”, de marketingvertaling van duurzaamheid en sociale meerwaarde. Helaas blijft het tot nu toe bij deze kreten en zie ik nog geen daadwerkelijke acties die dit onderbouwen. Dat is erg jammer, juist nu zouden de winkeliers en horeca ondernemers wel een steun kunnen gebruiken voorzien van een duidelijke visie.
@Daan: Volgens Ede Marketing is er geen prijs uitgereikt. ‘Finalist’ betekent dat je genomineerd bent. Benieuwd naar dat juryrapport. Mail je het door?
Je constateert zelf ook verschil tussen de kretologie en de realiteit. Niets ten nadele van de inzet van de binnenstadsondernemers en de verbinder. Bij Ede denken mensen buiten Ede niet: ‘Top, die binnenstad gaan we eens verkennen, want ze zeggen dat ze heel groen en gastvrij zijn.’ Als toeristen hier komen is het voor de Hoge Veluwe en Kröller-Müller, de natuur buiten Ede, de Airborne of een ander landelijk event.
Hoe zie je dat zelf, met iets meer afstand?
Ga kijken of ik het nog kan vinden. Er is volgende week een bijeenkomst voor alle binnenstad ondernemers. Er is een nieuwe voorzitter en een nieuw platform geloof ik. Ook staat groen en gastvrij op de agenda. Kan er zelf niet bij zijn ivm verblijf in buitenland. Xander Haalboom, binnenstadsmanager, kan je verder wel informeren.
IJzertijdboerderij (vanaf 600/700 bc)
Dank je, is aangepast. In de IJstijd viel nog niet zoveel te boeren. 🙂
Dat de woonaantrekkelijkheid ondermaats is met een rapportcijfer 5,6 is wel een juiste conclusie. Gemeente Ede moet hier véél meer aandacht aan besteden. Maar in de afgelopen 6 a 8 jaar is er vooral bezuinigd. Woonaantrekkelijkheid is niet alleen wonen in een huis, maar ook de omliggende factoren horen erbij, zoals veilige infrastructuur, wat niet overal aanwezig is. Ede is niet zo verkeersveilig als men denkt.