Personeel Smaakpark leverde salaris in, maar werd niet gehoord

Ze leverden vrijwillig salaris in om Christian Weij door een moeilijke periode heen te helpen, maar hun vragen en feedback werden genegeerd. De Edese Vos sprak met oud-medewerkers van het failliete Smaakpark. Twee van hen waren bereid hun verhaal te doen.

Anderhalf jaar werkten ze bij Smaakpark Ede in verantwoordelijke rollen: Ewoud en Nienke. Beiden dienden zelf hun ontslag in en hebben nu een vordering bij de curator liggen. Omdat ze nog werkzaam zijn in Ede op het gebied van food, zijn hun namen gefingeerd en hun functies weggelaten, maar uiteraard wel bij de redactie bekend.

Waarom zijn jullie eigenlijk opgestapt?

Ewoud: “De visie was een inspiratievolle plek waar duurzaamheid centraal staat. Dat sprak me erg aan. Christian begon goed, maar het verwaterde snel. Deels door de lockdowns en de financiële problemen, deels door het grote verloop van (veelal jong) personeel. Dan loop je op een gegeven moment alleen nog maar achter de feiten aan. Je vertelt een duurzaam verhaal, maar stiekem doe je het anders om te bezuinigen. Dan ben je niet meer helemaal eerlijk bezig. Ik vond het lastig om daar aan mee te moeten werken. Christian stond niet open voor feedback. We konden zeggen wat we wilden, maar werden niet gehoord. Op een gegeven moment ging ik elke dag met tegenzin naar mijn werk en sliep er slecht van. Toen dacht ik: ‘Ik kan beter stoppen’.”

Nienke: “In de opstartfase was er inderdaad een goede vibe. We waren ontzettend gemotiveerd om samen iets op te bouwen. Dat het dan wat tegenzit door corona, dat kan gebeuren. Maar als mensen niet kunnen doen waarvoor ze zijn aangenomen, gaat het schuren. In mijn ontslagbrief heb ik aangegeven transparantie te missen. Er waren wel momenten dat we konden meedenken, maar met die ideeën werd niks gedaan. Zo konden de koks iedere week of maand een eigen gerechtje bedenken, maar dat verscheen dan niet op de kaart. Dat is valse betrokkenheid. De belofte was: ‘We gaan het sámen doen’, maar in de praktijk wilde Christian er zijn eigen stempel op drukken.”

De spagaat van iemand die teveel hooi op de vork heeft genomen?

Ewoud: “Ja, dat kun je wel zeggen. Er was veel te doen, waardoor iedereen gigantisch overuren maakte. Tijdens de lockdown werkten we gewoon door. We hebben toen voorgesteld om onszelf te laten detacheren, zodat de personeelskosten eraf konden, maar dat wilde Christian niet. Daarmee is wel de grootste financiële klap gevallen, en die is niet meer ingehaald. De eerste drie, vier weken na de opening hebben we het erg druk gehad. Daarna was het nieuwe eraf. Door verloop van personeel ging de kwaliteit omlaag. Mensen vonden het te duur voor wat ze kregen, vonden het niet lekker, en bleven weg. Dan verdien je niet genoeg voor zo’n groot pand met zoveel personeel.”

Nienke: “Als je een visie hebt, is het belangrijk om je mensen daar goed in mee te nemen en de tussenliggende stappen heel duidelijk te maken. Wat gaan we doen als er minder inkomsten zijn, wat passen we dan aan? Dat is niet gebeurd. Detachering wilde Christian niet, terwijl andere restaurants dat juist wel deden. Die dachten meteen: ‘Dat wordt helemaal niks met dat corona, het gaat lang duren. We gaan direct al ons personeel detacheren en zorgen dat ze aan de gang blijven en gewoon geld verdienen.’ Je kunt ze wel voor de 36e keer de glazen laten poetsen, maar dat gaat niet werken. Christian redeneerde: ‘Stel dat je ergens anders gaat werken, kom je dan nog wel terug? Stel dat de coronaperiode kort duurt en je mag weer open, dan staan mijn mensen op een andere plek.’ Maar hij kreeg geen overheidssteun voor de personeelskosten en dan neem je wel een groot risico.”

Hebben jullie aan de bel getrokken toen het niet goed ging?

Ewoud: “Natuurlijk. Iedereen zag wel dat het niet goed ging. Maar daar moesten we ons geen zorgen over maken, zei Christian dan. Hij stond niet open voor feedback. Het was zíj́n plan, hij zou het wel regelen. De uitgaven werden beperkt. We kregen ons salaris vaak te laat. Zonder bericht of overleg. Dan kreeg je na een week een appje: ‘De cashflow is niet helemaal lekker. Is het erg als ik het over drie dagen stort?’ Dat is met enige regelmaat gebeurd. We hebben in de coronaperiode ook salarissen teruggestort om hem te helpen. Maar wij wisten niet hoe groot de klappen waren die moesten worden opgevangen. Er werd ons niets verteld. In de zomer van 2022 kwam er bijna niemand meer. Smaakpark was een duur concept: je bent met al die foodstands open, dus hebt minstens tien man personeel rondlopen. Als je dan op één dag maar vijftien gasten hebt, dan heb je voor bijna elke gast een personeelslid aan het werk.”

Foodondernemers die zelf in het Smaakpark hadden geïnvesteerd meldden op de Edese Vos dat het restaurant niet goed liep. Herkennen jullie dat?

Ewoud: “Dat herken ik honderd procent. Dat ze nog met iemand langs zijn geweest die er verstand van had en dat dat advies totaal niet is opgevolgd, het verbaast me niet. Dat is precies hoe wij het als personeel ook hebben ervaren. Hij had beter klein kunnen beginnen, en dat dan langzaam uitbouwen. Het concept van Smaakpark was voor de gasten ook niet duidelijk.”

Nienke: “Natuurlijk waren er externe factoren, zoals corona of de weg die was opengebroken, maar er zijn ook interne factoren die te maken hebben met je bedrijfsvoering en waar je zelf wat aan kunt doen. Je moet de hand ook in eigen boezem steken. Er was geen consistente kwaliteit en daar werd ook niet goed op gestuurd. Het verschil tussen een foodhal, waarbij je zelf je eten moet ophalen, en een restaurant, waarin je wordt bediend, was niet duidelijk. Als mensen uit eten gaan, zijn ze een avondje uit, en willen ze ontzorgd worden. Het concept was nog in ontwikkeling; het voedselbos en de aquaponics waren er nog niet. Mensen dachten bij een Smaakpark: ‘Hoe groot is het dan en hoe ver moet ik lopen?’ We probeerden het team daar wel op te trainen, dat ze direct naar mensen toe gingen om uit te leggen hoe het werkte.”

Waren andere medewerkers die opstapten ook teleurgesteld?

Ewoud: “Ja, dat kan ik wel veilig zo stellen. In relatief korte tijd zijn meerdere mensen gestopt. Ze zagen van dichtbij dat er niet veel van de oorspronkelijke visie over was. In de opbouwtijd leefde nog echt het gevoel dat het iets heel moois kon worden. En dat iedereen daarin mocht meedenken en delen. Maar als er dan niks met je inbreng wordt gedaan en je niet gehoord wordt, dan voel je je ook niet erg gewaardeerd. Christian is supergoed in fermenteren en hartstikke creatief, maar een bedrijf draaiend houden is heel andere koek. En als je dan ook niet mee wilt bewegen wanneer anderen je advies geven hoe het beter kan, dan denk ik dat het gedoemd is om te mislukken.”

Nienke: “Hij wisselde in mijn beleving teveel tussen micro- en macromanagement. Er zat niets tussenin. Het restaurant had een dusdanige omvang dat je vijf tot zes mensen een eigen verantwoordelijkheid en budget had kunnen geven. Je kunt als eigenaar niet alles zelf controleren en aansturen. Het ene moment was die vrijheid er wel, het andere moment niet. Dat schept onduidelijkheid. Dan gaf hij je verantwoordelijkheid, maar kreeg je vervolgens terug dat je onvoldoende overlegde of terugkoppelde. Deed je dat wel, dan was het: ‘Je overlegt teveel met mij, je moet meer zelfstandig werken.’ Hij was van zzp’er naar een bedrijf met personeel gegaan en wist niet goed hoe hij die rol moest invullen. Hij had dat ook in de groep kunnen gooien, zodat we daar samen een oplossing voor hadden kunnen vinden, maar dat deed hij niet.”

Die communicatie is wel een dingetje of niet?

Ewoud: “De communicatie was heel belabberd. Net als andere personeelsleden had ik salaris teruggestort. Hier heb ik meerdere malen contact met Christian over gezocht, maar ik ontving geen enkele reactie. Het ingeleverde salaris werd omgezet in een leenovereenkomst die in meerdere termijnen zou worden terugbetaald. Omdat het op een gegeven moment anderhalve maand over de betalingstermijn was, begon ik vragen te stellen, maar daar kreeg ik niet of nauwelijks antwoord op. En op een gegeven moment heb je ook geen zin meer om er achteraan te moeten gaan. Toen we op het punt stonden om juridische stappen te zetten, kwam het bericht dat ze surseance van betaling hadden aangevraagd. Als je de mensen die tijd, geld en moeite hebben gegeven om jou te helpen je droom te realiseren niet eens behoorlijk op de hoogte houdt van hoe het écht gaat, dan win je daar natuurlijk geen sympathie mee.”

Nienke: “Ja, precies dat. In het artikel op de Edese Vos zegt hij dat het allemaal zo erg is voor het personeel, maar hij communiceert niet met ons. Het gaat me niet eens om het geld, maar realiseer je: wij hebben hard voor jou gewerkt en je neemt geen contact met ons op en beantwoordt mails niet. Toen die terugbetaalregeling stagneerde heb ik natuurlijk contact gezocht en daar kwam geen reactie op. Ik vind het niet netjes om je medewerkers dan te ghoasten. Natuurlijk, ik heb zelf ontslag genomen, dat was misschien niet leuk voor hem, maar dan houd je toch gewoon de communicatie open? Had even getext: ‘Ik heb het geld nu niet, maar ik doe mijn best’. Vervolgens moet je er zelf achteraan om je uitgeleende geld terug te krijgen.”

Dat is wel zuur. Jullie hebben dus ook een vordering bij de curator liggen?

Ewoud: “Ja. Helaas zijn we in het faillissement nog achtergesteld ook, want het salaris was omgezet in een lening omdat we het vrijwillig hadden teruggestort. We hebben bij de curator toch maar een formuliertje ingevuld, maar geen idee of we nog wat terugzien.”

Nienke: “We hadden een gemotiveerde club mensen die zich volop heeft ingezet voor het bedrijf. Vanuit Christians oogpunt snap ik best dat hij uit zelfbescherming met meerdere BV’s werkt, maar de medewerkers sluiten nu wel als laatste bij de curator aan. Dan zegt hij wel dat het erg voor ons is, maar wij krijgen niks en hij kan gewoon verder.”

Mag ik vragen hoe hoog je vordering is?

Ewoud: “Die is 1800 euro. Het bedrag was eerst 3000, maar daar is 1200 euro van afgelost.”

Nienke: “Tot maart dit jaar ging de terugbetaling goed, daarna stopte het en was er ook geen contact meer. Ik heb nog 1100 euro salaris open staan, plus 500 euro van de crowdfunding, dus totaal 1600.”

Is er nog iets wat je kwijt wilt?

Ewoud: “Ik schrok een beetje van dat interview met Christian zelf, dat hij zei: ‘Heeft de gemeenschap mij geholpen toen ik het zwaar had in de coronatijd?’ Terwijl zoveel mensen hem hebben gesteund en geholpen. Dat komt wat narcistisch op mij over. Hij legt de oorzaak dat het niet goed ging bij corona, de bouw of de gemeente, terwijl iedereen om hem heen ziet dat het ook anders had gekund. Het is belangrijk om te luisteren en te reflecteren op wat je zelf anders had kunnen doen. Hoe lastig de omstandigheden ook waren in de coronatijd, het heeft ook altijd met eigen keuzes te maken.”

Nienke: “Ik wil benadrukken dat ik mijn verhaal niet doe om hem een trap na te geven, zo sta ik er niet in. Maar als ik alle steunbetuigingen lees op zijn Insta en LinkedIn van mensen die het zo erg voor hem vinden, denk ik: ‘Mensen, er zit echt meer achter.’ Dat motiveert me om toch wat te zeggen.”

Christian Weij is door de Edese Vos benaderd voor wederhoor, maar heeft hier geen gebruik van willen maken.