Edese Vos
De afgelopen weken ontving de Edese Vos meerdere meldingen van inwoners dat er aan de rand van het hondenlosloopgebied in het Edese Bos wildcamera’s waren geplaatst waarmee wandelaars zouden worden bespied. Wat is er aan de hand?
Hondenbezitters uitten het vermoedden dat de gemeente Ede het hondenlosloopgebied zou hebben ingeperkt ten behoeve van een MTB-route. Dit wordt door de gemeente stellig ontkend. “De losloopgebieden in het Edese Bos (en andere gebieden) zijn vastgesteld middels een raadsbesluit. Het meest recente is van 2020,” laat Pim Steenbergen, de woordvoerder van wethouder Arnold Versteeg weten.
De kaart met losloopgebieden staat online en de gemeentelijke informatie hierover is als je googelt op ‘ede’ en ‘losloopgebied’ ook goed te vinden. Hier is te zien dat honden bij de begraafplaats en de Zonneoordlaan los kunnen lopen, maar in het grootste gedeelte van het Edese Bos aangelijnd dienen te zijn. “Er is geen enkele relatie met de MTB-route,” zegt Steenbergen. “Wat men nu ziet is dat er aandacht is voor het op orde brengen en houden van de terreinbebording. Het is voor de bezoekers dus duidelijker waar men wel en niet mag loslopen met de hond.”
Extra controles door groene boa’s
Hondenbaasjes klaagden ook over extra controles door boa’s. Er zou sneller worden beboet. Klopt het dat er momenteel strenger wordt gehandhaafd op loslopende honden?
“Er wordt niet strenger gehandhaafd, maar wel meer,” zegt Steenbergen. “Zo is er een uitbreiding geweest in de groene boa capaciteit [de VVD-fractie in de raad had hier voor gepleit – red.], waardoor men vaker een boa kan tegenkomen in het bos. Daarnaast werken wij met een handhavingskalender, waarbij gehandhaafd wordt, gericht op effect. Voor hondenlosloop is er bijvoorbeeld in het broedseizoen van (grondbroedende) vogels meer aandacht.”
Niet alle hondenbezitters accepteren die extra controles en boetes. Er waren er bij die de bordjes die het einde van het hondenlosloopgebied markeren boos ombogen of meenamen. Toen de gemeente – in een poging de vandalisten te pakken te krijgen – drie wildcamera’s plaatste begon de ellende. Meerdere inwoners trokken aan de bel, zowel bij de gemeente als bij de Edese Vos. Ze voelden zich aangetast in hun privacy. De camera’s zouden namelijk niet alleen op de bordjes zijn gericht, maar ook op het pad en het gebied er omheen.
Waarom zijn er wildcamera’s opgehangen en mag dat eigenlijk wel?
“De camera’s hebben er niet gehangen om het loslopen te monitoren,” zegt Steenbergen. “Doel van de camera’s was opsporing van de persoon of personen die de nieuwe bebording in het bos stelselmatig vernielden of ontvreemdden. Dit op grond van de Wet politiegegevens en in samenwerking met de politie en officier van justitie. De camera’s hebben er korte tijd gehangen, gedurende elf dagen. Ze zijn inmiddels verwijderd omdat er geen vernielingen meer plaats hebben gevonden. De camera’s zijn van de gemeente Ede. Ze waren gericht op de bebording, niet op het (bos)pad.”
Wat de woordvoerder van wethouder Versteeg beweert wordt echter weersproken door de boswachter van de gemeente, die in een mail aan een klager antwoordt dat de camera’s er drie weken hebben gehangen. “De beelden hebben opgeleverd wat we nodig hebben,” schrijft hij, implicerend dat er een vandalist op beeld staat. En: “Mogelijk als er toch opnieuw vernielingen worden gepleegd aan de bebording dat ze wederom geplaatst gaan worden.” Voor de rechtvaardiging verwijst hij naar het Wetboek van Strafrecht, artikel 350.
Maar zo makkelijk kwam de gemeente daar niet mee weg. “Mag zomaar iedereen gefilmd worden? Is er wel een vergunning voor verleend? Is hier rekening gehouden met de AVG? Waarom worden de wandelaars er niet op gewezen dat er camera’s hangen? Gaat het hier wel echt om de veiligheid?” Klagers schakelden ook de Autoriteit Persoonsgegevens in.
Het heimelijk plaatsen van camera’s is op basis van artikel 151 c van de Gemeentewet niet zomaar toegestaan. “De aanwezigheid van camera’s moet op duidelijke wijze kenbaar zijn voor een ieder die het betreffende gebied betreedt,” aldus art 151c, lid 6. “Camera’s mogen alleen worden opgehangen op basis van een aanwijzingsbesluit. Dat is hier niet aanwezig,” aldus een klager. “Het mag ook alleen worden toegepast als er geen lichtere middelen zijn. Het wordt als een zeer zwaar middel gezien (subsidiariteit, proportionaliteitsbeginsel). Het is een inbreuk op de privacy en juridisch een ultimum remedium [allerlaatste middel dat je inzet – red.]. Verder is niet helder wie de beelden bekijkt en hoe ze bewaard worden.”
Foto’s van de wildcamera’s
Een bijkomend probleem is dat de wildcamera’s in het bos in tegenstelling tot beveiligingscamera’s in bijvoorbeeld een stadscentrum niet zijn aangesloten op een centrale. De beelden worden opgeslagen op een SD-kaartje dat in de camera’s zelf zit. De camera’s hangen weliswaar op 2,5-3 meter hoogte, maar zijn door kwaadwillende passanten wel te verwijderen. Ook zit er wifi in de camera’s die met een mobiele telefoon (als je weet hoe dat moet) op te pikken is en waarmee je de beelden kunt bekijken. De camera’s zijn zo gepositioneerd dat wel degelijk ook een deel van de omgeving wordt gefilmd.
Lezers mailden ons deze foto’s van de wildcamera’s door:
Volgens de boswachter loopt het allemaal zo’n vaart niet. “De camera’s worden gebruikt voor het opsporen van een strafbaar feit en zijn zo opgehangen dat bijna alleen het bord gefilmd wordt, er staat nagenoeg geen publiek op. Het melden dat er camera’s hangen is voor de uitgaansgebieden geregeld omdat er dan permanent mensen gefilmd worden zonder dat er een filtering in plaats vindt. Deze camera’s hangen er niet ter bescherming van burgers maar ter bewaking van de bebording. Ze werken alleen als er beweging waargenomen wordt door de camera. Dus de persoon moet binnen een bepaalde driehoek lopen,” zo schrijft de boswachter aan een klager.
“Vooraf is er contact geweest met het Functioneel Parket. Hierbij is afgesproken dat ze kortdurend (max 6 weken) blijven hangen. De beelden worden alleen uitgelezen door boa’s/politie. Direct na uitlezen worden alle beelden die geen vernieling laten zien permanent vernietigd. De beelden zijn opgeslagen op een geheugenkaart. De camera hangt in een stalen kast die door middel van een staalkabel met slot is afgesloten. De sleutel is in bezit van een van de boa’s,” aldus de boswachter. Die leverde ook een eigen camerabeeld aan:
Guido Brethouwer, secretaris van de Belangenvereniging Ede Noord, een van de melders, neemt de zaak desalniettemin hoog op. “Deze camera’s reageren op beweging en registeren zodoende iedereen die in dit openbare bos loopt. Met of zonder hond en met of zonder bordvernielende bedoelingen. Wij vinden deze gang van zaken en het heimelijk plaatsen van camera’s buitenproportioneel. Toen enkele bewoners zelf uitleg vroegen bij de gemeente, zijn deze camera’s direct weer verwijderd.”
Vragen aan het College van B&W
“Hier gaat iets ernstig mis! De gemeente weigert camera’s te plaatsen tegen de overlast bij de SOMA-tunnel, die zou niet ernstig genoeg zijn, maar neemt wel stiekem mensen op in het bos.” Brethouwer schreef een stevige brief aan het College van B&W waarin hij de volgende vragen stelt:
Graag ontvangen wij van u duidelijke en nadere informatie over dit cameratoezicht in de openbare ruimte:
1) Uw concreet omschreven motivatie om tot cameratoezicht over te gaan.
2) De uitgebreide juridische onderbouwing op basis van de Gemeentewet.
3) Uw toetsingscriteria, uw beslissingsgronden en een duidelijk tijdlijnoverzicht om camera’s in het bos te plaatsen.
4) Mocht de plaatsing van camera’s niet door de gemeente Ede zijn geïnitieerd, maar door de door de politie in het kader van een strafrechtelijk onderzoek, dan vernemen wij graag de het goedkeuringsbesluit van de officier van justitie.
5) Graag uw regelement of protocol conform deze inzet van camera’s. Deze video-opnamen van personen zijn te beschouwen als verwerking van persoonsgegevens. Dit betekent dat bij cameratoezicht waarbij opnames worden gemaakt, een reglement cameratoezicht moet worden gepubliceerd. In dit reglement of protocol is vastgelegd waarom men opnames maakt, wie daar toegang toe heeft, hoe lang de beelden worden bewaard, hoe men een kopie van de opnames kan krijgen en wanneer deze worden gewist.
6) Uw informatie ten aanzien van het bewaren van de beelden. Is dit toezicht gemeld bij het College bescherming persoonsgegevens?
7) Uw nadere motivatie om deze camera’s nu niet meer te (gaan) plaatsen.
Als er een antwoord komt van het College of de Autoriteit Persoonsgegevens, zullen we dat melden.
NASCHRIFT 14 november 2023: De wildcamera’s bleken toch illegaal te zijn. En de bordjes worden nog steeds vernield. Zie ons vervolgartikel hierover.
Marc van der Woude
De gemeente ontkent dat er een verband is met het tot twee postzegels teruggebrachte losloopgebied voor honden en de aanleg en facilitering van de mountainbike route. De aanpassing van de losloopgebieden heeft in 2020 plaatsgehad door een besluit van de gemeenteraad. Laat dit nu toevallig ook net het jaar zijn van de totstandkoming van de MTB route. Het blijft trouwens daarnaast ook een vreemde zaak dat in een Natura 2000 gebied een dergelijke MTB route aanwezig is die een grote geluidsoverlast geeft van luid schreeuwende fietsers. Sterke lobby aan het werk.
Dank voor bovenstaand bericht. Alle argumenten van de gemeente demonstreren de kokervisie die ze hanteren. Er is een besluit genomen (2020) dus alles moet daarin gegoten worden.
Argument om losgebied in te perken: verstoren van het wild en ontlasting vervuilt het bos. Even wat tegenargumenten: Ontlasting van paarden is niet meegnomen. Ontlasting van loslopende katten is niet meegenomen. Als de ontlasting een probleem is dan moet de gemeente de voerproducenten aanpakken (de kern van dat probleem) en niet de hondenbezitter. Nu concentreren ze de ontlasting dus daarmee vernielen ze (volgens eigen metingen en argumentatie) bewust een stuk natuur. Immers een groter losloopgebied is een groter deel waar honden zich ontlasten.
Argument verstoren van het wild. Ik loop er regelmatig, zie nooit meer wild vooral omdat de mtb berijders van honderden meters hoorbaar zijn. Ik neem aan dat de voorstemmers voor de motie indertijd tegen het ophokken van dieren zijn. Daarom gaan we het gebied waar honden kunnen lopen kleiner maken. Lijkt me een manke redenering. Het huidige beleid versterkt de agressie.
Argument je kan toch lekker aangelijnd rondlopen. Echte dierenliefhebbers zien dat een loslopende hond (zelf kunnen snuffelen en rennen) veel meer plezier heeft dan een aangelijnde hond.
Veelvuldig gebruikt de gemeente: er is een besluit genomen en daar handhaven we op. Ik mag hopen dat een besluit tot stand komt na een denkproces. In de fase van voordenken verzamel je alle relevante informatie (van onderzoeken en veroorzakers). Je denkt op basis van deze data en komt tot een besluit. Daarbij maak je tevens een inschatting van de impact van de maatregel. Dit communiceer je transparant en eenduidig. Als je dan gaat nadenken kom je op basis van de reacties tot de conclusie of je een goed besluit genomen hebt of e.e.a. moet herzien. Elk besluit kan je nemen en met even weinig moeite weer ont-nemen of een beter besluit ervan maken. Er zijn immers nieuwe data (die, laten we het positief zeggen, over het hoofd zijn gezien) die een ander besluit rechtvaardigen. Gemeente kom tot inzicht en denk voor, denk, en denk na.
Ben zo dapper om ruimhartig toe te geven dat een besluit niet zo handig was. Scheelt heeeeeeeeel veel geld (bordjes plaatsen en handhaven en avg schenden en ambtenaren die vragen moeten beantwoorden en juridische kosten en…).
Tip om geld binnen te krijgen: hef kattenbelasting en paardenbelasting. Kost evenveel moeite om te introduceren (kijk naar draaiboek hondenbelasting) en te handhaven als hondenbelasting. O nee, hondenbezitters zijn vast makkelijker in de portemonnee en bewegingsvrijheid te pakken.
Bovenstaande reacties zijn duidelijk uit het kamp pro hond. Dan nu even een reactie uit het kamp pro mountainbikers en ruiters. In het Edese bos worden de regels omtrent het loslopen van honden vaker niet dan wel opgevolgd. Honden lopen regelmatig los op plaatsen waar dat niet is toegestaan en op plaatsen waar dat wel is toegestaan zijn ze regelmatig niet onder controle. Als je een hond niet onder controle hebt, kan hij helemaal niet los. Ik heb als ruiter over het algemeen geen last van Mountainbikers. De meesten zijn beleefd en houden prima rekening met mij en mijn paard. Mijn man is mountainbiker en heeft zelden problemen met ruiters. Wel ervaren wij beiden met enige regelmaat problemen met mensen met honden, omdat zij niet aanspreekbaar zijn op hun gedrag als zij zich niet aan de regels houden. De eerlijkheid gebied mij wel te zeggen dat de meeste hondeneigenaren heel redelijk reageren en hun best doen. Het bos is van iedereen, we zullen rekening met elkaar moeten houden. Ik denk dat dat best kan. We kunnen allemaal lobbyen over wat die regels dan moeten zijn, maar als ze er eenmaal zijn, dan is het fijn dat we ons daar dan ook aan houden. Als dat niet zo is, dan mag de overheid daar op handhaven, binnen de wettelijke kaders die daarvoor zijn gesteld. Het is goed dat dat gecontroleerd wordt door een onafhankelijke macht, zoals de journalistieke. Dank daarvoor.
Aansluitend op de reactie van Myra vraag ik me af waarom veel hondenbezitters buiten het losloopgebied met de hond(en) los lopen. Ik loop bijna dagelijks op Landgoed Kernhem dat geen losloopgebied is volgens de kaart van de gemeente Ede, maar veel honden lopen toch los. Het bordje “honden onder controle” kan voor verwarring zorgen, maar volgens de kaart van de gemeente Ede is dat geen losloopgebied. Als ik daar de eigenaar van de honden op aanspreek krijg ik regelmatig erg vervelende reacties.
Omdat er regelmatig loslopende honden tegen mijn kinderen op zijn gesprongen is mijn dochter nu bang voor honden en wil ze niet meer naar het bos. Het zou fijn zijn als de honden gewoon aangelijnd zijn waar het hoort. En gelukkig zijn er voldoende gebieden waar honden lekker los kunnen lopen in/rondom Ede.
Ik ben dit voorjaar op de Eder hei in mijn benen en pols gebeten door een hond van een echtpaar die buiten het losloopgebied onaangelijnd rondliep. Ze hadden zelfs geen riem voor de hond meegenomen. De eigenaren verontschuldigen zich, maar vonden niet dat ze iets verkeerds deden. Het was een nog jonge Bouvier en die werd alleen maar agressief van de riem… Ik heb me 5 minuten lang verweerd tegen de hond totdat ze hem onder controle kregen. Resultaat was dat ik bloedend naar huis moest en een tetanusprik bij de huisarts heb moeten halen. Ik heb het eigen risico van de huisarts zelf moeten betalen. Ik ben heel blij dat de gemeente eindelijk beter gaat handhaven op het aanlijnen van honden. Er zijn gewoon te veel hondeneigenaren die hun dier niet onder controle hebben.
Het gaat in essentie helemaal niet om pro of contra hond. Waar het om gaat is dat mensen heimelijk worden bespied op een plaats waar veel mensen juist heel veel behoefte hebben aan privacy.