Marc van der Woude
Terwijl binnen de landelijke partij een discussie woedt over de toelating van vrouwen tot politieke functies, houdt het Edese bestuur vast aan de oude lijn. Ook in 2026 komen er géén vrouwen op verkiesbare plekken, zo laat de partij desgevraagd weten.
Die discussie laaide recent op door een motie uit Vlissingen, waar raadslid Lilian Janse wil dat het beginselprogramma wordt aangepast. Volgens dat beginselprogramma is het regeerambt – dus het lidmaatschap van raad of college – voorbehouden aan mannen. De motie wil vrouwen de ruimte geven zelf te oordelen of een politieke functie bij hen past. Op het partijcongres van 24 mei zal hierover worden gestemd.
Bewuste keuze om vrouwen te weren
De Edese Vos legde vier vragen voor aan de SGP in Ede. Voorzitter Lambert Kisteman en secretaris Pieter Meijers reageerden namens het lokale partijbestuur.
“De meerderheid van de Edese SGP-leden wil deze ruim 100 jaar oude lijn handhaven. De discussie rondom vrouwelijke volksvertegenwoordigers speelt niet binnen de Edese SGP,” schrijven zij. Het ontbreken van vrouwen in de huidige fractie wordt niet als probleem gezien.
Op de vraag of de motie van Janse op steun kan rekenen vanuit Ede is het antwoord afhoudend. “Vanuit de verschillende besturen van Plaatselijke Kiesverenigingen (PKV) en Plaatselijke Afdeling (PA) verwachten we niet dat de motie van Vlissingen gesteund zal worden.”
Ook vanuit de fractie kwam een korte schriftelijke reactie. Fractievoorzitter Gerrit Flier benadrukt dat het niet aan de raadsleden is om te bepalen wie er op de kieslijst komt. “Gegeven het huidige functioneren van onze fractie zie ik het ontbreken van vrouwen niet als een probleem; we hebben een fijne en saamhorige fractie en daar ben ik echt blij mee. De meeste vrouwen binnen de partij staan vierkant achter de mannen die de SGP vertegenwoordigen.”
Oproep VNG naast zich neergelegd
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden riepen begin dit jaar politieke partijen op om meer vrouwen op verkiesbare plekken te zetten. Doel is een gemeentebestuur dat beter de samenleving weerspiegelt, met bredere herkenning, meer vertrouwen en betere besluitvorming.
De SGP in Ede geeft aan die oproep “voor kennisgeving aan te nemen.” Vrouwen kunnen zich volgens het bestuur wél op andere manieren inzetten voor de partij. Alleen het politieke ambt is uitgesloten: “In het SGP-Beginselprogram wordt de regeermacht (vertegenwoordigend en besturend) aan mannen voorbehouden. Voor het overige kunnen en mogen vrouwen zich ook inzetten voor de SGP.”
Wat vindt de achterban?
Opvallend is dat de landelijke achterban van de SGP verdeeld is. Officieel is het sinds 2013 mogelijk voor vrouwen om zich kandidaat te stellen, nadat de Europese rechter de partij hiertoe verplichtte. In de praktijk gebeurt dit echter nog maar mondjesmaat en alleen op lokaal niveau. Maar de vrouwen in de partij beginnen zich nu te roeren.
Uit onderzoek van 1Vandaag blijkt dat 47 procent van de SGP-stemmers vrouwen op de kieslijst prima vindt. 39 procent is daar tegen, terwijl 14 procent het (nog) niet weet. Er is dus sprake van een lichte meerderheid vóór vrouwelijke kandidaten – maar dat vertaalt zich niet in het lokale beleid van de Edese afdeling, die door mannen wordt gedomineerd.
Uit een recentere peiling van Ipsos I&O in opdracht van het Nederlands Dagblad blijkt zelfs dat 51 procent van de SGP-kiezers vóór de motie uit Vlissingen zou stemmen als zij daartoe de kans kregen. Slechts een derde is tegen. Onder mensen die overwegen op de SGP te stemmen is de steun voor verandering nog groter. Verbreding van de politieke vertegenwoordiging biedt dus ook electorale kansen. Tegelijkertijd zwijgt de partijtop – inclusief partijleider Stoffer – in alle toonaarden om verdeeldheid te voorkomen.
Wordt het gesprek wel gevoerd?
Die stilte contrasteert met de stellige toon vanuit Ede. De bewering dat ‘de discussie hier niet speelt’ verhult mogelijk dat het gesprek juist níet wordt gevoerd – of wordt tegengehouden. In veel lokale afdelingen, waaronder die van Ede, wordt de kieslijst opgesteld door besturen die volledig uit mannen bestaan. Zolang die besturen zelf geen verandering willen, komt de beweging van onderop moeilijk op gang.
Zaterdag stemt het congres over de toekomst van het vrouwenstandpunt. Maar in Ede lijkt die keuze al gemaakt.
De Edese Vos bracht eerder in kaart hoe het gesteld is met de vertegenwoordiging van vrouwen in de Edese gemeenteraad. In de ranking van 12 partijen is de SGP de hekkensluiter met nul vrouwen in de raad – ondanks het feit dat de partij met zeven zetels de grootste fractie vormt.
NASCHRIFT 24 mei 2025: Tijdens het partijcongres in Nieuwegein heeft de SGP vanmorgen met ruime meerderheid tegen de vrouwenmotie uit Vlissingen gestemd – 299 afgevaardigden tegen en 53 voor. Het partijbestuur, dat uit 15 mannen bestaat, ontraadde de motie, benadrukte het belang van partij-eenheid en koos ervoor geen uitgesproken standpunt te publiceren over vrouwen op de lijst. De overgrote meerderheid van de afgevaardigden volgde die lijn.
NASCHRIFT 26 mei 2025: Naar aanleiding van deze uitslag is het voltallige bestuur van het SGP-vrouwennetwerk Sapientia opgestapt. Voormalig voorzitter Gonda van den Heuvel noemt het besluit van de partij een gemiste kans en zegt haar lidmaatschap van de partij op. Ze stapt over naar het CDA. “We mochten flyeren, maar niet meedoen.” Het netwerk blijft bestaan, maar verliest hiermee haar voortrekkers.
Wauw, wat bekrompen. En de partij heeft hier ook nog veel zetels, verbazingwekkend. Ik kijk altijd naar de persoonlijke standpunten bij de gemeenteraadsverkiezing, geslacht speelt daarin geen rol.
Misschien een nieuwe slogan voor de SGP bij de volgende verkiezingen: Verlangt u ook zo terug naar de jaren voor 1918? Stem SGP!
Bizar… en verontrustend. Vrouwen hebben zoveel toe te voegen! Dat laat je dan als partij (links:) liggen. Inclusiviteit leidt tot een maatschappij waar we allemaal kunnen floreren ipv een selecte groep. Daar is uiteindelijk de gehele maatschappij mee geholpen.
Doodeng. En dan te bedenken dat deze partij de grootste fractie heeft in onze gemeenteraad. Ik schaam mij voor mijn dorpsgenoten die blijkbaar in groten getale op deze vreselijk conservatie partij hebben gestemd. Tot zover de Edese gastvrijheid.