KennisAs is ‘doorbraaklocatie’ – wat betekent dat concreet?

De Rijksoverheid wil versneld nieuwe woningen bouwen, en minister Keijzer heeft daarom ‘doorbraaklocaties’ aangewezen. De KennisAs Ede-Wageningen is één van die locaties. Wat betekent dat concreet?

De ‘doorbraaklocaties’ zijn niet willekeurig gekozen. Het zijn plekken in Nederland waar al veel plannen klaarliggen, maar waar extra hulp nodig is om knelpunten (zoals trage procedures of onvoldoende netcapaciteit) op te lossen. Zo hebben Ede en Wageningen samen het Programmaplan KennisAs opgesteld waar in staat welke gebieden worden ontwikkeld.

Concreet betekent dit:

• Hier moet uiterlijk in 2030 de schop de grond in gaan.
• Er komen minimaal 2.500 woningen bij, maar in de plannen van Ede en Wageningen gaat het om 4.200 tot 9.000 woningen in totaal.
• Het Rijk helpt actief mee met geld, regels, coördinatie en druk op de ketel. Dit is op 16 juni vastgelegd in een nieuwe ‘woondeal’.

Wat houdt de KennisAs Ede-Wageningen in?

Het gaat om het gebied tussen station Ede-Wageningen en de Wageningse campus – met daartussen onder andere:

• het World Food Center,
• de kazerneterreinen in Ede,
• het Business & Science Park Wageningen (BSPW),
• het Binnenveld,
• delen van Bennekom en de zuidkant van Ede.

In dit gebied wil men wonen, werken, wetenschap en natuur slim combineren. De ambitie is om van deze strook een internationaal toonaangevend gebied te maken op het gebied van agrofood, innovatie en duurzaamheid.

Wat zijn de concrete gevolgen voor Ede en Bennekom?

1. Meer woningbouw, vooral in Ede-Zuid en het stationsgebied

• In Ede-Zuidoost komen er 2.000 tot 3.100 woningen bij, met een mix van wonen, werken en voorzieningen.
• In Bennekom is ruimte voorzien voor beperkte woningbouw (maximaal 130 woningen), mits dit landschappelijk inpasbaar is.

2. Uitbreiding van kennis- en bedrijventerreinen

• In Ede: vooral rondom het station en Food Innovation District (FID).
• In Bennekom: Nergena en de oostkant van de Kraats, tegen de A12 aan (zie ons artikel over aardwarmte), zijn in beeld voor bedrijvigheid, Bennekom West voor woningbouw.
• In Wageningen: uitbreiding op de campus (Wageningen Oost, dus tegen Bennekom aan) en in Wageningen-West.
• Tot 50 hectare aan nieuwe ruimte voor bedrijven is voorzien.

3. Grote investeringen in mobiliteit

• Nieuwe HOV-lijn (snelbus) tussen Ede en Wageningen.
• Snelfietsroutes, onder andere richting Barneveld en Veenendaal.
• Hubs aan de A12 en verbeterde fietstunnels.

4. Natuur versus verstedelijking in Bennekom en het Binnenveld

• Rondom Bennekom liggen kwetsbare ecologische zones.
• Er is expliciet vastgesteld dat bouwen in de Groene Wig of zuidelijk Binnenveld grote schade zou toebrengen aan natuur.
• In het plan wordt daarom voorzichtigheid bepleit: ecologische verbindingen moeten behouden of versterkt worden.

Wat betekent dit voor omwonenden?

Voor inwoners van Bennekom en de Edese zuidrand betekent deze aanwijzing vooral:

• Versnelling van bestaande woningbouwplannen – dus er kan eerder gebouwd worden dan je misschien dacht.
• Grotere druk op infrastructuur en voorzieningen, zoals verkeer, natuurgebieden, scholen en zorg.
• Grotere rol van het Rijk in lokale plannen, ook met het risico dat bewoners minder grip hebben op besluiten als het echt op tempo aankomt.

Maar: de gemeenten Ede en Wageningen zeggen in het programmaplan dat ze bewoners willen blijven betrekken bij de uitwerking. In de praktijk zal dat moeten blijken.

Hoe kan je als inwoner betrokken blijven?

• Houd de plannen voor het stationsgebied Ede, Ede-Zuid, en de dorpsrand Bennekom in de gaten.
• De verdere uitwerking van de ‘doorbraakagenda’ volgt in 2025–2026. Dat is het moment waarop er participatietrajecten kunnen worden gestart – of gemist.
• Vraag lokaal om openbaarheid van besluitvorming, zeker bij gevoelige onderwerpen als bouw in natuurzones of verkeersdrukte.