Actie tegen bomenkap op Noordplein Ede-Wageningen

Als je tegen het kappen van bomen bent, wat kun je er dan aan doen? Tips hoe je een succesvolle ‘zienswijze’ indient. Want ook bomen hebben vrienden nodig.

Bij de redactie van Edese Vos kwam onlangs deze vraag binnen:

“Deze week zag ik in de ‘Berichten over uw Buurt’ dat er opnieuw veel bomen gekapt gaan worden. Om precies te zijn: 28 op het Stationsplein Noord. Kunnen wij daar als bezorgde bewoners iets aan doen? Ede gaat op deze manier zijn karakteristieke groene karakter kwijtraken.”

Wat is er aan de hand?

Vanaf februari 2024 verhuist het busstation naar de nieuwe zuidzijde van station Ede-Wageningen. Voor dit plein ligt een plan op tafel om daar 28 bomen te kappen. Voor de omvorming van de Stationsweg tot fietsstraat en voor de aanleg van een fietstunnel onder het spoor, moeten alle bomen langs dit deel van de Stationsweg het veld ruimen. De weg wordt iets opgeschoven, er komt een ventweg voor de bewoners van de Witte Hinde en er moet ruimte zijn voor het talud langs de inrijbaan voor de te plaatsen fietstunnel.

Het betreft hier vooral niet al te oude paardenkastanjes die allemaal ziek of zelfs al dood zijn. Een kleiner deel moet weg omdat in de zomer 2024, via een aan te leggen aflopende zandbaan, de tunneldelen vanaf het kazerneterrein hierheen moeten worden vervoerd. Hierbij komen ze schuin aan vanaf de Klinkenbergerweg en gaan tussen het chauffeursgebouwtje en een Amerikaanse eik door. Zie het inschuifplan.

Deze monumentale Amerikaanse eik uit ongeveer 1930 moet wijken, omdat aangegeven is dat het transport hier anders niet langs zal kunnen. Op het Noordplein staan (nog) 10 monumentale bomen: 3 zomereiken, 6 esdoorns en 1 Amerikaanse eik. Alleen die laatste zou gekapt moeten worden. Met verf is de boom al van een doodvonnis voorzien: ‘22’.

Het indienen van een ‘zienswijze’

Samen met de vve’s van de Keetmolenflat en appartementencomplex De Witte Hinde heb ik een zogenaamde ‘zienswijze’ ingediend. Ik heb daarin de historie van het gebied geschetst: ‘het was de overtuin van hotel De Witte Hinde en een toegangsroute voor de kazernes, enzovoorts’ en via tekst en foto’s laten zien hoe de boom er nu bij staat.

De gemeente gaf aan dat uit onderzoek is gebleken dat de boom is aangetast door zwammen. Via foto’s konden we laten zien dat de boom er op dit moment prachtig bijstaat. Volgens ons is er ook voldoende ruimte tussen het gebouw en de boom, om het transport te laten passeren.

Enkele weken na het indienen van de zienswijze werden we uitgenodigd door de gemeente en EdesPoort, die het transport van de tunneldelen uitvoert. De bijeenkomst vond plaats in het witte houten onderkomen van EdesPoort aan de Stationsweg. De gemeente gaf tijdens die bijeenkomst nog eens aan waarom de boom weg moet en EdesPoort liet zien hoe het transport van de tunneldelen zal gaan plaatsvinden. Wij kregen de kans onze bezwaren nog eens toe te lichten. Weer een paar weken later ontvingen we het volgende bericht van de gemeente:

“Het goede nieuws is dat uit onderzoek ter plaatse is geconcludeerd dat geprobeerd kan worden om boom 22 te behouden. Om voldoende doorgang voor de tunneldelen te hebben moeten er een aantal zijtakken gesnoeid worden en wordt er onder deskundige begeleiding een deel van de wortels afgezaagd. Met deze maatregel kan de boom voorlopig worden behouden.

Er wordt wel vergunning verleend om de boom te kappen, maar werkelijke kap wordt alleen toegestaan wanneer blijkt dat de getroffen maatregelen onvoldoende resultaat geven. Voorlopig blijft boom 22 dus behouden; wel geven we als gemeente aan dat de boom is aangetast door de reuzenzwam. Volgens de deskundigen gaat dit nooit meer weg en zal dit leiden tot verval van de boom. Alleen weet men niet hoe snel dit gaat. De verwachting is wel dat in de toekomst de boom alsnog gekapt moet worden. De kapvergunning is inmiddels verleend, waarmee de formele bezwaartermijn is ingegaan.”

Bomen hebben ‘vrienden’ nodig

Zo zie je dat je als bewoner soms best de gemeente kan overtuigen, maar dan moet je je wel verdiepen in het plan en dus ambtelijke taal kunnen lezen en verder kaarten goed kunnen interpreteren. En dan moet je vervolgens met een goed opgebouwde zienswijze komen en dat ook op tijd doen, want de periode hiervoor is beperkt. Die zienswijze daarna mondeling kunnen verdedigen, zonder ‘woorden’ te krijgen, is ook mooi meegenomen. De bijeenkomst was overdag, dus je moet ook een flexibele agenda hebben.

Enkel klagen via social media en wat roepen op een informatieavond is duidelijk niet genoeg. Mijn conclusie is dat bomen vaker gered kunnen worden, als ze ‘vrienden’ hebben. En die ‘vrienden’ wonen er meestal dichtbij. Daarom hadden de bomen rond de Veluwse Proeftuin weinig kans aan de kap te ontkomen en gaat hopelijk de Amerikaanse eik op het Noordplein op weg naar de leeftijd van 100 jaar!

Er is nog wel een addertje onder het gras: er is nog geen (bestemmings)plan voor het herinrichten van het Noordplein, na de opening van het nieuwe station in 2024. Het kan dus zijn dat in die plannen alsnog de monumentale bomen moeten gaan wijken. De omwonenden houden dit uiteraard nauwlettend in de gaten en zullen er daar waar nodig ‘voor gaan liggen’.

Bomen en mentaal welzijn

Uit onderzoek van Wageningen University & Research uit 2023 blijkt dat er een link is tussen groene ruimtes en het welzijn van mensen. Mensen die in een buurt wonen waar veel groen is, scoren significant hoger op de schaal van mentaal welzijn. De dichtheid aan straatbomen is zelfs omgekeerd gerelateerd aan het gebruik van bepaalde medicatie.

Laten we daarom hopen dat het nu eens klaar is met het grootschalig kappen van bomen in Ede, alleen maar omdat ze in de weg staan. En dient men toch weer een kapaanvraag in, verdiep je erin en laat van je horen via een ‘zienswijze’ als je dat terecht vindt en help zo je groene vrienden én je eigen gezondheid.

Op de website van de Atlas van Ede vind je meer informatie over de plannen rond het Noordplein en de aanleg van de westtunnel.