Marc van der Woude
In de Zeeheldenbuurt botsen ambities en realiteit. Wat begon als een veelbelovend participatieproject in 2019, is verworden tot een proces vol frustratie en onbegrip. Dit bleek opnieuw tijdens een informatieve bijeenkomst in de gemeenteraad op donderdag 9 januari, waar wethouder Arnold Versteeg erkende dat niet alles vlekkeloos is verlopen.
“Het is niet chique om eerst voor volledige participatie te gaan en daarna zeggenschap bij bewoners weg te halen,” zegt Yvonne Veenendaal, bewoner en betrokken schrijver voor de Edese Vos. Ze verwoordt daarmee een breed gedragen gevoel in de wijk.
De sessie in de raad werd georganiseerd op verzoek van de ChristenUnie. Projectleider Erica Spiegelenberg en adviseur Joop Schaghen (werkzaam voor Kragten, een extern bureau dat de gemeente heeft ingehuurd) presenteerden hoe de participatie is aangevlogen en gaven inzicht in de ontwikkelingen rond het project. De bewoners hadden tot hun frustratie zelf geen directe spreekrol – gemeenteambtenaren en externe bureaus hebben de regie over hun wijk.
Staalslakken in de bodem
De herinrichting wordt geplaagd door nieuwe uitdagingen. Onder het asfalt zijn staalslakken aangetroffen – een potentieel ernstig milieuprobleem. Deze bijproducten van staalproductie kunnen zware metalen lekken en de pH-waarde van grond- en oppervlaktewater drastisch verhogen. De sanering kan oplopen tot €250 per kubieke meter. Veenendaal uit haar zorgen: “Het is zorgelijk dat er mogelijk onvoldoende budget is om de staalslakken te verwijderen.”
Hoewel adviseur Schaghen benadrukt dat beeldbepalende bomen behouden blijven, maken ondergrondse kabels en leidingen dit vaak onmogelijk. “De kabelboeren zijn hierin niet coöperatief,” merkt Veenendaal op. De massale bomenkap blijft een pijnpunt voor veel bewoners.
Lessen voor de toekomst?
De gemeente Ede ziet de herinrichting als pilot voor haar Participatie Aanpak. Wethouder Versteeg trekt al lessen: voortaan wil de gemeente eerst kaders vaststellen, dan pas bewoners betrekken. Een aanpak die bij raadsleden de vraag oproept: wordt participatie hiermee niet verder uitgehold?
“Veel emotie,” constateert Veenendaal. “Realiteit is dat we het hier hebben over een bestaande wijk en dat niet alles te realiseren is.” Toch blijft de fundamentele vraag onbeantwoord: is de gemeente werkelijk bereid macht en zeggenschap te delen met haar inwoners? Afgelopen zomer maakte de Edese Vos een analyse van de participatie in de buurt en welke lessen getrokken zouden moeten worden.
Twee reacties die binnenkwamen bij de wijkvereniging illustreren de blijvende onvrede: één zeer negatief, de ander met bezwaar tegen een geplande parkeerplaats bij de skatebaan – bedoeld om verkeersoverlast rond basisschool De Lettertuin te verminderen.
Ondertussen gaat het project door, met smallere rijbanen en verbeterde looproutes voor voetgangers. Maar de kloof tussen gemeente en bewoners lijkt voorlopig niet te dichten.
Dit artikel maakt deel uit van ons dossier ‘toezicht op de burgerparticipatie’ en is mogelijk gemaakt met een financiële bijdrage vanuit het Mediafonds Ede.
De gemeente is voorstander van het STOMP-principe (zeggen ze). Dit staat voor prioritering van aandacht voor verkeersdeelnemers: Stappen, Trappen, OV, Mobiliteitsdiensten, Personenauto. Daarom worden er in de Zeeheldenbuurt stoepen opgeheven, zodat de auto’s ruim baan krijgen. Zeggen en doen is in Ede niet hetzelfde.
De kaders waren er al, dat is geen nieuw inzicht maar het lastige eraan is dat binnen die kaders geen of zeer weinig ruimte overblijft voor participatie, iets wat bij de ambtenaren maar een moeilijk te verteren fenomeen is en blijft. Wij ambtenaren weten immers wel wat goed voor jullie is en dan zou je als burger ook nog wat in te brengen hebben.
Daar hebben ze wat op gevonden door een paar schijnvergaderingen bij te wonen en voila, we hebben aan de participatieplicht voldaan en gaan door met wat we toch al hebben beslist…
Een draak van een ontwerp omdat de riolering moet worden vervangen met smalle rijbaantjes en niet aansluitende trottoirs en veel groenperkjes in een wijk die al hartstikke groen is, maar ja zo zijn we weer mooi van een aantal parkeerplaatsen af.