Marc van der Woude
Terwijl de gemeente Ede inwoners probeert te betrekken bij de toekomstplannen, klinkt er stevige kritiek op de aanpak. Erik Munneke (68), een inwoner die Ede sinds 1959 door en door heeft zien veranderen, windt er geen doekjes om: “Wat heb je aan inspraak als de belangrijkste vragen onbeantwoord blijven?”
Munneke, die zijn uitgebreide feedback heeft gedeeld met de gemeenteraad en de wethouder, uit scherpe kritiek op de opzet van de participatieavonden. Hij voelt zich niet serieus genomen. “Er wordt van inwoners gevraagd waar de perkjes moeten komen, maar de grote vragen blijven liggen. Hoe lossen we de verkeersproblematiek op? Hoe behouden we het karakter van Ede? Dat zijn de onderwerpen die ertoe doen.”
Volgens Munneke wordt participatie te laat in het proces ingezet, waardoor de belangrijkste keuzes al gemaakt lijken. “Het is alsof je mensen vraagt of ze melk warm of koud willen, terwijl niemand heeft gevraagd of ze überhaupt melk willen.” Voor hem is de kernvraag: waarom wordt de expertise van inwoners niet eerder en beter benut?
Misplaatste prioriteiten
Tijdens de participatieavond in Cultura viel Munneke vooral de focus op detailpunten op, terwijl essentiële thema’s zoals mobiliteit en infrastructuur nauwelijks aan bod kwamen. “De contourennota schetst hoogbouw en verdichting langs de Valleilaan en andere belangrijke verkeersaders, maar het rapport zegt niets over hoe we al dat verkeer veilig en efficiënt afwikkelen,” legt hij uit. Hij noemt de Valleilaan een voorbeeld van misplaatst beleid: “Dat is een cruciale ontsluitingsweg waar tienduizenden auto’s dagelijks gebruik van maken. Het omvormen tot een woongebied is vragen om problemen.”
Een ander voorbeeld is de spoorlijn die Ede in tweeën deelt. Volgens Munneke hebben de stadsplanners het over een scheiding tussen Oost en West, maar de echte breuklijn loopt tussen Noord en Zuid. De spoorlijn vormt een fysieke barrière die ervoor zorgt dat Ede-Zuid steeds meer los komt te staan van de rest van de gemeente. Hij pleit voor structurele oplossingen zoals een verdiept spoor, maar vindt daarover niets terug in de plannen. “We zitten nu voor de komende 50 jaar vast aan deze barrière,” zegt hij.
Lokale kennis wordt genegeerd
Munneke ziet een breder probleem: het inschakelen van externe adviesbureaus, zoals het Amsterdamse bureau MUST, die volgens hem geen voeling hebben met de lokale realiteit. “Deze bureaus kijken naar Ede alsof het een lege plattegrond is, zonder oog voor wat hier speelt. Waarom gebruikt de gemeente niet de kennis van mensen die hier wonen en de problemen dagelijks ervaren?”
Hij geeft als voorbeeld de Keetmolen, een historisch icoon dat volgens hem bedreigd wordt door plannen voor hoogbouw op het Noordplein. “De gemeente wil torens van 70 meter hoog bouwen, wat de molen verder onbruikbaar maakt. Dat is zonde, en het laat zien hoe weinig rekening wordt gehouden met de lokale cultuur en historie.”
Verbeterpunten vanuit de wijken
Naast zijn kritiek op de participatieavond deelt Munneke in zijn rapport een uitgebreide lijst van knelpunten en oplossingen voor specifieke wijken. Hij noemt onder meer onveilige fietsroutes, slecht geplande verkeersoplossingen en een gebrek aan duidelijke verbindingen tussen wijken. Zo signaleert hij dat de verbinding tussen Ede-Zuid en het centrum te wensen overlaat en dat fietsers vaak worden gedwongen om omwegen te maken.
“Veel van deze problemen zijn eenvoudig op te lossen,” zegt Munneke. “Het gaat niet alleen om grote investeringen, maar om logisch nadenken en prioriteiten stellen. Waarom niet eerst de bestaande knelpunten aanpakken voordat we naar hoogbouw kijken?” Voor inwoners die geïnteresseerd zijn in de wijkverbeterpunten, is Munneke’s volledige rapport beschikbaar. Hierin worden per wijk concrete knelpunten en mogelijke oplossingen besproken.
We nodigen lezers uit om hier feedback op te geven en hun eigen inzichten toe te voegen. Dat kan door een reactie te plaatsen onder dit artikel.
Inwoners willen meedenken, maar dan wel serieus
Munneke’s kritiek illustreert een breder probleem: inwoners willen best meedenken, maar verwachten dat hun input serieus wordt genomen. Hij pleit voor een fundamenteel andere aanpak waarbij de gemeente al in een vroeg stadium naar inwoners luistert en lokale expertise ophaalt, nog voordat de contourennota wordt opgesteld. “De kennis zit bij de mensen die hier wonen. Zij weten precies waar de problemen zitten en hoe die opgelost kunnen worden.”
De oproep van Munneke is duidelijk: laat participatie geen formaliteit zijn, een vinkje dat de gemeente moet zetten om vervolgens door te kunnen gaan met de eigen plannen, maar een kans om samen te werken aan een beter Ede. Hij nodigt de gemeente uit om actie te ondernemen. Of, zoals hij het zelf zegt: “Gebruik onze kennis. Het is gratis én goud waard.”
Dit artikel maakt deel uit van ons dossier ’toezicht op de burgerparticipatie’ en is mogelijk gemaakt met een financiële bijdrage vanuit het Mediafonds Ede.
De gemeente Ede heeft inmiddels de presentatie die tijdens de stadsgesprekken is gehouden beschikbaar gesteld (pdf).
Edese Vos
De oproep van Munneke om eerder in het proces participatie toe te passen onderschrijf ik zeker.
Tegelijkertijd vind ik het wel een enigszins slordig rapport, waarbij ik nu gestopt ben met lezen op pagina 8. Slordig vanwege het taalgebruik (het leest regelmatig alsof ik een chat conversatie lees), maar ook actualiteit mist er mijns inziens.
Zo schrijft hij dat het hoofdfietspad Ede-Veenendaal geen prioriteit lijkt te hebben, terwijl in de app Spoorzone Ede vorige week het bericht kwam dat het ontbrekende stuk bij de oude spoorwegovergang Kerkweg gerealiseerd en opengesteld is en deze week kwam het bericht dat volgende week op 6 december het ontbrekende stuk tussen het pompstation t/m voorbij het station en de Enkawijk geasfalteerd wordt. Als dat gereed is, dan is het zogenoemde stukje “missende fietspad” langs de Akulaan ook direct overbodig, je fietst dan immers veel sneller en veiliger via de Oude Bennekomseweg en het nieuwe fietspad naar de fietsenstalling of Enkawijk (ook als je vanuit het noorden door de Albertstunnel heen komt, je hoeft dan immers niet het drukke kruispunt over en kan zonder stoplichten in 1 keer doorrijden). Dat zijn al heel snel een paar punten die ik eruit haal waarbij de nu gekozen oplossingen mij een veel beter en veiliger alternatief lijken.
Ik zou overigens nog graag toevoegen dat er op het World Food Center terrein naar mijn weten geen geplande losliggende fietspaden zijn in de planvorming. Er wordt wel naar een campusterrein zoals dat van de WUR gekeken ter inspiratie, dus een beetje jammer dat ze dat dan niet overnemen. Het zou eveneens vanuit het gerealiseerde fietsviaduct over het spoor en nog te realiseren fietsviaduct over de Klinkenbergerwerg logisch zijn om de fietsers hun weg gescheiden van de autoweg te laten vervolgen over het terrein.
Voor wat betreft hoogbouw, gezien de woningnood en de omliggende Natura2000 gebieden lijkt het me niet meer dan logisch dat er binnen de bebouwde kom hoger gebouwd zal moeten worden dan nu het geval is. Ook vind ik het dan logisch dat hier locaties nabij grotere wegen en infrastructurele knooppunten voor gekozen worden.
Uiteraard is dit wel een klap in het gezicht voor de Keetmolen. Ik vraag mij dan af, zou zo’n Keetmolen net als het oude tolhuisje tegenover Hoekelum niet verplaatst kunnen worden? En indien dat mogelijk is, zou het dan ook omhoog gehesen kunnen worden? Zo ja, dan kun je een paar vliegen in 1 klap slaan. Je zou dan op de plek van de molen een appartementengebouw van zeg maximaal 4 á 5 lagen kunnen ontwikkelen en de Keetmolen daarop plaatsen. De vliegen: 1) de plek komt vrij voor woningbouw, 2) het eventuele appartementengebouw krijgt een groen dak welke beter isoleert, 3) de molen kan blijven voortbestaan, 4) de molen vangt zelfs meer wind dan nu, enerzijds door de hoogte en anderzijds doordat er op een mogelijke woontoren van max 70m op het Noordplein na geen wind meer afgevangen wordt door bomen en/of omliggende gebouwen (tevens staat die toren dan ten oostzuidoosten van de molen, een windrichting die weinig voorkomt) en als ik een beetje opportunistisch ben dan is het 5) zo’n bijzondere oplossing dat de gemeente/wethouder hier vast wel e.e.a. aan (inter)nationale aandacht en PR mee trekt en een flinke duit in het zakje “Ede Marketing” doet.
Natuurlijk is dit een dure oplossing, maar als je daar nu al rekening mee houdt dan zou je op gebiedsniveau kunnen afspreken dat elke projectontwikkelaar in het gebied en de gemeente zelf er een deel in mee betaalt waardoor het wellicht een haalbare casus wordt.
Tot slot valt mij in de 2e afbeelding op dat het gehele terrein van Karakter binnen de bebouwde omgeving valt in 2030. Dat is een behoorlijke hap uit het bos tussen de huidige bebouwde kom, spoor en snelweg (schatting 20-25%). Eerder zag ik al plannen voor 200 woningen op dat terrein. Lijkt me toch niet zomaar te kunnen? En ook onwenselijk gezien de waarde van natuur voor de mens, dier en het klimaat?
Uit de reactie van Jede komt al 1 van de problemen van participatie naar voren, nl. de detaillering. Hoeveel ambtenaren zouden er nodig zijn voor de uitwerking?
2. Een ander probleem is de enorme tijd tussen plan en realisatie. Waarbij al vroeg contracten met projectontwikkelaars moeten worden gemaakt, die later sterk moeten worden bijgesteld. Als voorbeeld het Nieuwe Landgoed bij Kernhem, in de 90er jaren gepland, in 2005 niet langer haalbaar en omgezet naar winkels, parkeerterrein, gezondheidscentrum en een klein parkje ipv de beloofde Toscaanse heuvel.
3. En dan zijn er in ‘t verleden gemaakte afspraken, waaraan de gemeente zich moet houden. Daarom mag de uitgang West voor Veldhuizen er nooit komen, zelfs niet als daarmee een verdubbeling van bv de N224 destijds had kunnen worden voorkomen.
Waarom mag die uitgang West er niet komen? Ook als daar in het verleden een afweging in is gemaakt kan die toch worden heroverwogen? Of is dat vastgelegd met Provincie of Rijk?
Door B&W toegezegd aan bewoners van Veldhuizen die naast de Koekelse Boslaan woonden. En bij de planvorming voor verdubbeling van de N224 als argument naar voren gebracht door B&W.
Dank voor je toelichting. Dat was nog voor mijn tijd. 🙂
Er is in het verleden door een bewonersclubje (participatie…) naar een ontsluiting via de Hogerhorst gekeken, maar na protest van die zijde werd er vanaf gezien zover ik dat toen heb meegekregen. Dit was in een groter verband m.b.t. de routing om o.a. de Proosdijerveldweg verkeersluwer te maken.
De gemeente organiseert bijeenkomsten met ondernemers over plannen in Ede Centrum en ze zetten inwoners bewust buiten spel. Zelfs onze VvE was niet uitgenodigd. Alleen een paar inwoners. Als je klaagt krijg je dit antwoord. Dit is gewoon systeemcorruptie.
“Geachte heer Jansen,
Er is bewust voor gekozen om bij deze gebiedsateliers alléén de ondernemers, de gebouweigenaren met hun makelaars en de vertegenwoordigers van belangenverenigingen uit te nodigen. Waarom we hiervoor hebben gekozen zal ik u hieronder nader toelichten:
Doelstelling van deze bijeenkomsten
Er is een analyse gemaakt op de kenmerken van functies (o.a. branchering, bezoekmotief), plinten (openbaarheid, toegankelijkheid, transparantie en de architectonische expressie) en openbare ruimte (straatprofiel, zitgelegenheden, faciliteiten, groen). Alsmede is er data van bezoekersaantallen, bezoekersmotief, winkelhuurprijzen en leegstand in kaart gebracht en de impact hiervan op de levendigheid c.q. dynamiek in het centrumgebied.
De in totaal twee gebiedsateliers zijn strategische overlegmomenten om pandeigenaren te helpen hun panden te vullen – door samen alternatieve functies te bedenken zoals bijvoorbeeld dienstverlening, maatschappelijke functies zoals zorg/opvang of cultuur. De desbetreffende pandeigenaren en de zittende ondernemers zijn uitgenodigd om samen in gesprek te gaan over het gewenste toekomstperspectief per sfeergebied.
De uitkomst van deze ateliers zal zijn dat er een aantal maatregelen worden benoemd die per sfeergebied nodig zijn, om de leegstand te beperken en het gewenste toekomstperspectief te realiseren.
In de te ontwikkelen toekomstvisie zullen concrete handvatten genoemd worden om met behulp van de programmering/branchering, uitstraling van plinten, inrichting van de openbare ruimte en de organisatie van evenementen te bouwen aan een (nog) sterkere identiteit. Met deze toekomststrategie in handen kunnen vervolgens de makelaars, branchenverenigingen e.d. de juiste invulling geven aan de plinten.
Deze gebiedsateliers zijn door de gemeente mede georganiseerd op verzoek van de vastgoedeigenaren die op zoek zijn naar alternatieve oplossingen. De ondernemers kunnen een bijdrage leveren door aan te geven welke branchering hun winkelformule zou kunnen versterken. Als gemeente onderzoeken we hoe we winkeliers kunnen ondersteunen door bijvoorbeeld de mogelijkheden van een verhuissubsidie te bieden.
De bezoeker hebben we door middel van enquetes al bij de analyse betrokken. Zij hebben belangrijke informatie gegeven over het doel van hun bezoek, hoe men naar het centrum komt en hoe vaak, alsmede hun verblijfsduur. De bewoner is uiteraard ook belangrijk want zij zijn diegenen die het meeste gebruik maken van de voorzieningen. Onze focus ligt erop om vooral de winkeleigenaren en ondernemers te helpen met de juiste strategische keuzes. Als het goed is dan zal de bewoner de uitkomsten in toekomst merken door dat er minder leegstand is in het centrum winkelgebied.
De heer Ernst Steinmeier, voorzitter van de Stichting Bewoners Ede Centrum, is bij beide gebiedsateliers aanwezig om als vertegenwoordiger de stem van de bewoners te laten horen. U zou met hem contact kunnen opnemen over de uitkomst van de ateliers en de vervolgstappen.
https://www.bewonersedecentrum.nl/over-sbbec/het-bestuur-p7652-nl.html
Vertrouwende u hiermee voldoende te hebben geinformeerd verblijf ik met hartelijke groet.
Wees niet ongerust, ook niet alle ondernemers, met name die weleens kritisch zijn, waaronder ondergetekende, worden uitgenodigd. Het zou toch eens lastig worden.