Laagvliegen boven Ede: hoe gaat het nu verder?

Door een herziening van het luchtruim komen mogelijk 42.000 vluchten per jaar laag over Ede. Burgeractiegroepen trokken aan de bel, de gemeenteraad diende een motie in en de provincie eiste inspraak in de plannen. Hoe gaat het nu verder?

Allereerst de motie die zes gemeenteraadsfracties indienden: deze is aangenomen. Hierin spreekt de raad zich uit tegen de 4e aanvliegroute over Ede en vraagt het college om:

• Samen met de provincie Gelderland en andere decentrale overheden het leefmilieu te beschermen en te verbeteren door geluidshinder, uitstoot en depositie van vliegtuigmotoren te beperken.
• Zich actief te verzetten tegen nieuwe aanvliegroutes over de Veluwe en de Gelderse Vallei ten behoeve van Schiphol en Lelystad Airport.
• Inwoners van Ede op te roepen om zelf ook minder te vliegen en daarmee eigen verantwoordelijkheid voor het leefmilieu te nemen.
• De raad en de inwoners van Ede actief op de hoogte te houden over ontwikkelingen op dit dossier.

Het standpunt van de Regio Foodvalley

Wethouder Peter de Pater vertegenwoordigt de Regio Foodvalley naar het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en schreef een infomemo met daarin het collectieve standpunt over de geplande luchtruimherziening en de vliegroutes van en naar Lelystad Airport. De belangrijkste punten hieruit:

• Er is een lobbystrategie vanuit de Gelderse gemeenten. In dit kader is een stevige brief naar het ministerie gestuurd waarin inspraak in de planuitwerking wordt geëist.
• Er is vanuit het ministerie nog onvoldoende duidelijkheid gekomen over het 4e naderingspunt voor Schipholverkeer dat boven of in de buurt van Ede is voorzien. Hierdoor is de mogelijke impact op de grond nog niet goed in te schatten.
• Het ministerie schuift dit door naar de volgende fase van de luchtruimherziening: de ontwerp- en realisatiefase in het 3e kwartaal van 2023. Dan komen ze met een Schetsontwerp waarin het 4e naderingspunt is ingetekend. Dan kunnen belanghebbenden (dus ook Ede) input leveren die wordt meegenomen in het vaststellen van het Routeontwerp in 2024.

Lelystad Airport moet dicht blijven

Ook over Lelystad Airport hebben de Gelderse gemeenten hun opstelling bepaald:

• Al in 2018 is het Gelders Kernteam Luchtvaart opgericht. Hierin zijn vertegenwoordigd: de provincie Gelderland, de Gelderse regio’s, Natuur en Milieu Gelderland, Nationaal Park de Hoge Veluwe, HISWA-RECRON en sinds vorig jaar ook de Samenwerkende Actiegroepen Tegen Laagvliegen (SATL) en VNO-NCW. Wethouder Peter de Pater van Ede behartigt in dit gremium de belangen van de Regio Foodvalley en wil zoveel mogelijk één geluid laten horen naar het ministerie.
• De Pater zegt hierover: “We hebben dit steeds gedaan vanuit onze rol en verantwoordelijkheid als medeoverheid, die nadrukkelijk anders is dan die van actiegroepen. Dit heeft er inmiddels toe geleid dat we door Den Haag gezien worden als een volwaardige gesprekspartner en dat onze inbreng serieus wordt meegenomen. We onderhouden nauwe contacten met de (lokale) actiegroepen.”
• Het Gelderse standpunt over de vliegroutes van Lelystad Airport luidt kort gezegd: eerst een gedragen oplossing voor de laagvliegroutes, daarna pas opening van Lelystad Airport. De Regio Foodvalley vindt inmiddels dat opening van het vliegveld – gezien de ontwikkelingen op het gebied van klimaat en stikstof – sowieso niet meer opportuun is.

Actiegroepen willen steviger stellingname

De samenwerkende burgeractiegroepen zouden graag een steviger stellingname zien tegen de introductie van het 4e naderingspunt voor Schipholverkeer. In diverse gemeenten zijn inmiddels moties met deze strekking ingediend.

De Pater zegt hierover: “Om constructief in gesprek te blijven met het ministerie is het te vroeg om op dit moment een dergelijk vergaand standpunt in te nemen. We hebben immers nog geen inzicht in de exacte impact van dit 4e naderingspunt op de woon- en leefkwaliteit. Mocht in het 3e kwartaal van dit jaar duidelijk worden dat het 4e naderingspunt (te) vergaande consequenties heeft voor onze regio, dan kunnen we op dat moment ons standpunt aanscherpen.”

Woordvoerder Klaas Wagenaar van actiegroep Stop4deroute is blij met de stappen die door de politiek zijn gezet, maar is bezorgd over juist dit voorbehoud dat De Pater maakt. “Hij wil invloed in Den Haag houden en het daarom niet te scherp spelen, maar als hij in het 3e kwartaal de informatie krijgt, kan het ook zijn dat je dan geen alternatieven meer hebt en alleen nog maar ‘ja’ of ‘nee’ kunt zeggen. Dan ben je dus geen gelijkwaardige gesprekspartner. Dat gevaar schatten wij groter in dan de wethouder.” Wagenaar vindt dat de luchtvaart moet krimpen, dat het met de kennis van nu voor milieu, klimaat en gezondheid niet langer te verantwoorden is.

Meer informatie vind je op de website Luchtvaart in de toekomst van de rijksoverheid waarin de belangenafwegingen die aan de orde zijn helder worden geschetst.

NASCHRIFT 30 januari 2024: Een meerderheid in de Tweede Kamer wil dat Lelystad Airport niet meer opengaat voor commerciële luchtvaart. Hiermee lijken de vluchten vanuit Lelystad over Ede definitief van de baan.