Edese Vos
Afgelopen najaar organiseerde de Provincie Gelderland een burgerberaad over het klimaat. Een representatieve groep van 150 inwoners leverde 44 aanbevelingen voor het nieuwe Gelders Klimaatplan.
Met een burgerberaad helpen inwoners hun volksvertegenwoordiging om beslissingen te nemen over complexe – vaak polariserende – onderwerpen. Een door loting samengestelde groep burgers doet, op basis van uitgebreide informatie en overleg, aanbevelingen over beleid. Een burgerberaad is dus een meer directe vorm van democratie.
De provincie heeft het proces van het burgerberaad goed gedocumenteerd. Het is interessant om daar eens doorheen te lezen. In februari verscheen het adviesrapport met maar liefst 180 pagina’s aan aanbevelingen voor het Gelders Klimaatplan dat in najaar 2023 wordt vernieuwd. Er is een samenvatting en een uitgebreide versie van dit advies.
De waarde van een burgerberaad is dat je hiermee de polarisatie op bepaalde onderwerpen kunt doorbreken door inwoners samen aan het oplossen van een maatschappelijk probleem te laten werken. Zo ontstaat meer draagvlak. Een bijkomend voordeel voor bestuurders is dat burgers zo zelf merken hoe complex veel onderwerpen zijn en dat politiek altijd om een zorgvuldige, integrale belangenafweging vraagt.
Het proces van een burgerberaad
Het proces van het burgerberaad is in deze visual goed in kaart gebracht. Je kunt de visual vergroten door er op te klikken:
Uitkomsten van het Gelders Burgerberaad Klimaat
Het burgerberaad gaf 44 adviezen over 14 klimaatonderwerpen, van landbouw tot gedragsverandering bij consumenten, van het elektriciteitsnetwerk tot klimaatbossen, van windenergie tot hergebruik van materialen. De adviezen zijn samengevat in deze visual (klik om te vergroten):
Is het ook bruikbaar in Ede?
Burgerberaden staan momenteel erg in de belangstelling. Zo wil minister Rob Jetten ook een nationaal burgerberaad over het klimaat. Meerdere gemeenten in Nederland experimenteerden er al mee op lokaal niveau. Ook de Regio Foodvalley organiseerde twee jaar geleden een burgerforum voor de Regionale Energiestrategie (RES). In dit filmpje wordt uitgelegd hoe dit is aangepakt:
Zijn burgerberaden effectief? Was het wel zo handig om het Gelders burgerberaad zo vlak voor de verkiezingen te houden terwijl er daarna een andere samenstelling van de Staten is en misschien minder draagvlak om de aanbevelingen ook echt door te voeren? Is een burgerberaad ook iets voor Ede?
De Edese Vos spreekt daar deze week over met twee gasten: Arie Barendrecht, raadslid voor de ChristenUnie in Ede, en Eva Rovers van De Correspondent en het Bureau Burgerberaad.
Binnen een modern democratisch proces is de betrokenheid van burgers/inwoners een belangrijk onderdeel. Zo kent Ede in de (buiten)dorpen de “Dorpsraden”. Alleen in Ede “stad” zijn geen wijk- of buurtraden gevormd slechts in een enkel geval is er een (active) buurtvereniging.
Als oudste bestuurlijk orgaan van Ede is de Buurt Ede en Veldhuizen één van de oudste vormen van plattelandsdemocratie wat we in onze moderne samenleving participatie zouden noemen. Op de traditionele Jaarlijkse Buurtspraak van de Buurt in 2019 was als spreker Gerdi Verbeet als spreker uitgenodigd om over democratische processen te spreken.
Het onderwerp van participatie vanuit een moderne betrokken “Buurtschap” brengt de Buurt al aantal jaren onder de aandacht van de locale politiek en bestuurders. Voorbeelden als G1000 en Society 4.0 volgt de Buurt met belangstelling. Ook de vormen van burgerbetrokkenheid die er al zijn gevonden in andere Nederlandse gemeenten bij beleidsprocessen hebben de aandacht.
Voor nu is de vraag op welke wijze kan of gaat de gemeente Ede vanuit de gedachte van de EPA (Edese Participatie Aanpak) in de toekomst vorm geven aan de processen voor Burgerraden in een bredere vorm dan de EPA.
Burgerraden zijn er voor de inwoners die zich hiervoor inzetten niet om hun “eigen gelijk” te halen maar om het collectieve belang en visie van de inwoners via een democatisch te vertalen in een vorm die een basis zijn beleidsuitgangspunten van een locale overheid.
JA: Ook Ede(stad) als moderne samenleving verdient een vorm van Burgerraden. Zo kunnen we ook de oude vorm van de Buurten en haar Buur(t)praken binnen Ede in een moderne jas doorgeven aan volgende generaties.
Ik vind burgerberaden een goed idee met name voor raadsleden die meningen willen peilen buiten hun eigen kring en achterban. Een representatieve samenstelling is wel belangrijk. Vergeet hierbij de Dorpsraden niet die tenslotte ook een soort lokale burgerberaden organiseren.
In eerste instantie denk ik dat het gewoon de taak is van B en W. Die worden gecontroleerd door de Gemeenteraad en nu weer een Burgerberaad. Heet dit bureaucratie en of doet Ben W en de Gemeenteraad hun werk nu niet goed. Ze zijn gekozen om te doen waarom ze gekozen zijn. Ik denk dat daar de schoen wringt. De burger moet gewoon de partij erop aanspreken waarop ze gestemd hebben als die anders besluiten dan in hun programma staat.