Ede wil WFC-miljoenen houden, zonder concreet plan

De gemeente Ede probeert alsnog aanspraak te maken op ruim 10 miljoen euro aan provinciale subsidie die vrijkomt door het stopzetten van de Food Experience. Het geld is formeel van de provincie en zou volgens de regels terug moeten vloeien naar de algemene middelen. Toch ligt er nu een voorstel om het bedrag te reserveren voor projecten in Ede. Wat die projecten precies zijn, is nog niet bekend.

Wethouder Bram van der Beek en gedeputeerde Peter Drenth lijken achter de schermen al op één lijn te zitten over het herbestemmen van het bedrag naar projecten in Ede. In een memo aan de Edese gemeenteraad schreef Van der Beek dat het handig zou zijn als de provincie deze middelen inzet als cofinanciering voor een nieuwe Regio Deal, waarvoor het Rijk €25 miljoen heeft toegezegd. Maar of de Statenleden hierin mee willen gaan, is nog allerminst zeker.

Tijdens een verkennende bespreking in de Provinciale Staten van Gelderland op 26 maart klonk er waardering voor de initiatieven in Ede, maar ook stevige kritiek. Meerdere Statenleden vroegen zich af of het wel zuiver is om geld toe te kennen zonder dat er concrete voorstellen liggen.

Eerst het geld, dan het plan 

De discussie draait om de omgekeerde volgorde: in plaats van eerst een plan op te stellen en dan financiering te vragen, vragen Gedeputeerde Staten nu om eerst het geld voor Ede te reserveren. Pas daarna zullen de plannen worden uitgewerkt. Gedeputeerde Harold Zoet, die tijdens de bespreking gedeputeerde Peter Drenth verving, benadrukte dat het hier gaat om een principebesluit. “Wij komen na de zomer terug met een overzicht van de voorstellen uit Ede,” zei hij.

De vrijval van het geld ontstond nadat Provinciale Staten in december 2023 instemden met een motie van de BBB om de subsidie aan de Food Experience (WFCE) stop te zetten. Van de oorspronkelijk toegekende 17 miljoen euro is naar verwachting zo’n 6,45 miljoen al besteed en daarmee door het putje gegaan. Het restant, maximaal 10,55 miljoen euro, valt vrij.

De spagaat van betrouwbaar bestuur 

Een belangrijk argument van het Gelderse college om het geld alsnog in Ede te besteden, is bestuurlijke betrouwbaarheid. De stekker uit het project trekken was voor Ede een forse teleurstelling, zei de gedeputeerde: “Voor Ede was dat echt een bittere pil om te slikken.” Door het geld alsnog beschikbaar te stellen voor projecten in dezelfde gebiedsontwikkeling, zou de provincie zich een betrouwbare partner tonen.

Maar bij sommige Statenleden wringt dat. De Partij voor de Dieren vroeg zich af: “Zijn wij dat dan verschuldigd aan Ede?” Ook de ChristenUnie en het CDA vroegen om scherpere kaders. In het ontwerpbesluit staat nu dat het geld besteed moet worden aan “projecten van de gemeente Ede die passen binnen de ambities van de gemeente en de provincie, vooral op het vlak van woningbouw, cultuur, recreatie en economie.”

Maar diverse Statenleden waarschuwden dat dit te breed is geformuleerd en dat het voorstel daarmee “bijna een vrijbrief voor Ede” vormt.

Waarom Ede wel en Overbetuwe niet? 

Een terugkerend punt van kritiek was de precedentwerking. Verschillende Statenleden vroegen waarom Ede nu wel de vrijval mag houden, terwijl andere gemeenten, zoals Overbetuwe, in vergelijkbare situaties niets terugzagen.

De SP wees op de railterminal in Overbetuwe, waar de provincie zich ook heeft teruggetrokken uit een project, zonder dat daar een vergelijkbare financiële tegemoetkoming volgde. “Gaan we in de toekomst dit altijd doen?” vroeg de Partij voor de Dieren. Zoet antwoordde dat er per geval een zorgvuldige afweging wordt gemaakt.

Inspirerende voorbeelden, maar geen toetsing 

Tijdens de vergadering gaven drie insprekers uit Ede een inkijkje in mogelijke bestedingsrichtingen. Wethouder Bram van der Beek beet het spits af. Hij benadrukte dat Ede ook zonder de Experience verder is gegaan met de gebiedsontwikkeling in het Stationskwartier. Als voorbeelden had hij twee ondernemers meegenomen: Carlijn Pluijmakers Emmen van Redrum en Ruud Barth van Saia Agrobotics.

Pluijmakers Emmen presenteerde een leer-werkomgeving voor jongeren in de Frisokazerne. Ruud Barth vertelde over een innovatieve kasrobotica-faciliteit bij het station, waarmee arbeid in de glastuinbouw drastisch wordt gereduceerd. Beide projecten dragen volgens hen bij aan regionale ontwikkeling.

Toch zijn deze voorstellen nog niet officieel ingediend of beoordeeld. De VVD vroeg zich af: “Wat gaan we nu eigenlijk financieren?” Volgens Zoet komt het college pas na de zomer terug met een uitgewerkt voorstel. “Ede moet nog met goede voorstellen komen.”

Termijn en besluitvorming

GroenLinks pleitte ervoor om in het besluit een harde termijn op te nemen: binnen zeven jaar zou het geld uitgegeven moeten zijn. Zoet toonde zich bereid om zo’n tijdpad mee te nemen in de verdere uitwerking.

De Provinciale Staten oordelen op 9 april over het voorstel. De definitieve besluitvorming staat gepland voor 16 april. Tot die tijd blijft de vraag hangen: krijgt Ede alsnog miljoenen euro’s voor een project dat is afgeblazen, zonder dat er op dit moment een concreet bestedingsplan ligt?

In dit artikel is op proef gebruik gemaakt van cartoons. We horen graag wat je hiervan vindt.