De biomassabaronnen (2): eindbaas Valentijn Kleijnen

Wie hebben de macht bij het Edese warmtebedrijf en verdienen aan onze energietransitie? Oftewel: wie zijn de ‘biomassabaronnen’? Deze week: de eindbaas, Valentijn Kleijnen.

Toen Valentijn Kleijnen (47) op zijn 22ste van de Saxion Hogeschool kwam, ging hij als milieukundig coördinator aan de slag bij de Edese kaaspoederfabrikant Vika, het bedrijf van ondernemer Gerard Zijerveld. Daar ontpopte hij zich tot een ambitieuze en visionaire manager die vanaf 2010 nauw met Zijerveld samenwerkte in de ontwikkeling van het Edese warmtenet.

Kleijnen kreeg de opdracht om bij de gemeente de vergunningen voor een biomassacentrale rond te krijgen en de aanvoer van houtsnippers te regelen. Hij slaagde daar goed in en zijn baas beloonde hem met een mooie promotie: in 2014 werd hij operationeel directeur van MPD Groene Energie, het bedrijf van Zijerveld waar de Edese warmte-activiteiten in werden ondergebracht. In datzelfde jaar nog werd het Warmtebedrijf Ede opgericht, met Kleijnen als directeur. In de vijf jaar die volgden werden in een hoog tempo drie biomassacentrales uit de grond gestampt.

Op de website van Oost NL, een ontwikkelingsmaatschappij van de overheid, blikt Kleijnen terug op deze pionierstijd: “Ik denk dat Gé en ik in al die jaren vier keer dachten dat het was afgelopen. Ik heb vaak gehoord: Valentijn, dat gaat je niet lukken. Maar voor mij was het onmogelijk om los te laten. Als mensen zeggen dat ik moet stoppen, ga ik er nog harder tegenaan. Hoeveel beren je ook tegenkomt, er is altijd wel een weg om ze heen. Je moet gewoon goed zoeken. Zo kreeg ik van diverse kanten te horen, dat het kansloos was om naar de bank te stappen voor een investering in duurzame projecten. Voor mij het sein om de telefoon te pakken en de banken te gaan bellen. Uiteindelijk bleek dat er best mogelijkheden waren.”

Met subsidies een monopolie vestigen

In 2017 werd ZON Transitiesupport opgericht, een bedrijf met opnieuw Kleijnen als directeur dat als doel heeft “de energietransitie door middel van diverse duurzame initiatieven te versnellen.” Het werd een vehikel om “met kennis, middelen en drive” zoveel mogelijk participaties op te zetten en belangen in bestaande en nieuwe bedrijven in de energietransitie te vestigen. Kleijnen zag net als Zijerveld kansen in de megasubsidies die vanuit de rijksoverheid en de provincie naar biomassa en andere ‘duurzame’ vormen van energie-opwekking vloeiden en wilde daar optimaal gebruik van maken.

Die subsidies waren ook nodig om de infrastructuur te ontwikkelen. Het aanleggen van een ondergronds warmtenet is enorm duur. Het bouwen van centrales kost ook een aardige duit. Het is op zich niet raar dat de overheid dergelijke ‘voorloopkosten’ voor haar rekening neemt, hoewel het wel apart is dat het eigendom van de infrastructuur dan in handen komt van een private onderneming.

Onder Kleijnens management ontwikkelde het Edese warmtebedrijf zich tot een grote speler. Een monopolist die de hele keten beheerst, van de infrastructuur (de buizen in de grond) tot de warmteproductie (de biomassacentrales) en de levering aan klanten (het warmtebedrijf), inclusief allerlei toeleverende en adviserende bedrijven. In een strategische overeenkomst met de gemeente sprak hij af dat het bedrijf volgend jaar meer dan 40 procent van de Edese warmte mag leveren. Elk jaar wordt het warmtenet verder uitgebreid en groeit de invloed van deze ‘biomassabaron’.

Dat beperkt zich niet tot Ede. De afgelopen jaren wist Kleijnen zijn invloed en de belangen van Zijervelds ondernemingen uit te breiden naar 15 Nederlandse gemeenten. Naast Ede zijn er warmtebedrijven opgericht in Veenendaal, Scherpenzeel, Amersfoort, Apeldoorn, Almere, Haarlemmermeer en Oss. Er zijn ontwikkelingstrajecten in Wageningen, Den Haag, Rotterdam, Utrecht, Deventer, Zwolle en Nijmegen. Hier wordt actief gelobbyt in de politiek om warmtenetten aan te mogen leggen.

Energie voor Elkaar: de piek op de kerstboom

Zo heeft Valentijn Kleijnen op zijn Linkedin-profiel nu 11 directiefuncties vergaard die hij allemaal fulltime uitvoert. De beste man werkt dus 62 uur per dag. 😉 In de zomer van 2020 richtte hij een nieuwe BV op, Energie voor Elkaar, waarvan de aandelen op dat moment 100% van Zijerveld waren (onder MPD Holding). Dit werd de holding of moederonderneming voor zijn ‘kerstboom’ aan bedrijven. Het hoofdkantoor aan de Telefoonweg had in 2021 100 miljoen euro aan activa (bezittingen).

Kijken we naar de holdingstructuur, dan zien we 17 dochterondernemingen.

Onder Bio-Energie De Vallei en Groene Energie Ede vallen het Warmtebedrijf Ede en de drie biomassacentrales. Ecofocus BV is het bedrijfsonderdeel waarin de warmtemeters zijn ondergebracht. Van Donselaar is een biomassahandelaar. Van de meeste van deze bedrijven is Kleijnen de bestuurder en alleen/zelfstandig bevoegd.

De man met de 26 bestuursfuncties

Is Kleijnen naast bestuurder ook de aandeelhouder van deze bedrijven? Volgens directiewoordvoerder Audrey van den Berg wel. In het UBO-register van de KvK staat hij als enige geregistreerd, maar Energie voor Elkaar hangt niet onder zijn eigen holding Isepa B.V. We weten dat Zijerveld in 2020 bedrijven uit MPD Holding heeft overgeheveld naar Energie voor Elkaar, op dat moment 100% zijn eigendom, maar hier is door Asper voor betaald.

In de Graydon-database is te zien dat Energie voor Elkaar op 10 februari 2021 100% in handen van Asper is gekomen en dat het eigenaarschap vanaf 9 juli van dat jaar onduidelijk is. Bij meerdere eigenaren/aandeelhouders hoeven deze mensen niet in het KvK-register te worden aangemeld, dat is alleen bij 100% eigenaarschap het geval. Het is dus aannemelijk dat Energie voor Elkaar op dit moment meerdere aandeelhouders heeft, waarvan Asper de grootste is en Kleijnen als CEO van het imperium ook een deel in handen heeft gekregen.

Uit een beleidsdocument van de Europese Investeringsbank (EIB) weten we dat ZON Transitie Support ongeveer 5 procent van de aandelen in Energie voor Elkaar heeft. Dit bedrijf is, evenals holding ZON Participaties, statutair gevestigd in Klarenbeek (bij Apeldoorn), op het privéadres van Kleijnen. Als we er op basis van de Asper-investering vanuit gaan dat Energie voor Elkaar 250 miljoen euro waard is, is Kleijnen dus goed voor een aandeel van 12,5 miljoen euro. Let wel: dit is een geïnformeerde schatting.

Wat het overzicht ook troebel maakt is dat niet alles onder Energie voor Elkaar hangt. Kleijnen heeft maar liefst 26 bestuursfuncties in bedrijven.

Hier zien we ook de warmtebedrijven in andere plaatsen staan en de bedrijven van Zijerveld die (nog) niet zijn overgedragen aan Energie voor Elkaar. Ook over de bedrijven van Zijerveld voert Kleijnen het bestuur. In feite is Kleijnen, ongeacht wie de aandelen heeft, degene die het hele imperium operationeel bestuurt.

We lichten een paar bijzondere uit deze waslijst. Onder Amersfoort.energie BV hangt het warmtebedrijf Amersfoort, waar op dit moment flink wordt geïnvesteerd. Stichting Technodiscovery is een scholenproject in Ede dat als doel heeft kinderen kennis te laten maken met techniek, dus ook warmtetechniek. Isepa BV is de persoonlijke BV van Kleijnen op zijn adres in Klarenbeek, waar hij met zijn partner een woning van ruim 8 ton bewoont, met een vergunning voor een eigen windturbine.

Een naam die met regelmaat opduikt in de kerstboom aan BV’s is die van Bart Enhus, de Chief Financial Officer (CFO) van Energie voor Elkaar. Hij lijkt speciaal te zijn aangetrokken in het kader van de Asper-investering. Het derde directielid is Chief Operations Officer (COO) Peter Odermatt, sinds januari 2022 in functie.

In de kerstboom zien we ook een onnederlandse naam: Olivier Delpon de Vaux. Dat brengt ons bij de derde ‘biomassabaron’ in deze miniserie. Over hem gaat het de volgende keer.

Dit onderzoek is mede mogelijk gemaakt door het Fonds BJP.