Marc van der Woude
Trots en verguld zijn ze ermee: burgemeester René Verhulst en wethouder Peter de Pater hebben het NK Wielrennen op de weg voor Ede binnengehaald. Het sportevenement zal op 28 juni plaatsvinden. Opvallend: zonder politie-inzet en ondanks het opdoemende financiële ravijn is er toch geld voor gevonden.
Nijmegen en Berg en Dal zagen er vanaf. Door een tekort aan politie-inzet – grotendeels vanwege de NAVO-top in Den Haag – moesten die gemeenten zich terugtrekken als organisator. Ede sprong gretig in de bres, maar de kosten voor het evenement zijn hoog: een ‘organisatiefee’ van €120.000, plus nog onbekende kosten voor personele inzet. Bij het vorige NK was de gemeente Ede vier ton kwijt voor een middagje koersen.
‘Een lagere fee dan normaal’
Als de Edese Vos navraag doet, laat de woordvoerder van De Pater weten dat het “een lagere fee is dan normaal.” Dit bedrag komt uit bestaande budgetten, waaronder een pot voor evenementen met landelijke uitstraling en geld dat vrijkomt door de geschrapte Simac Ladies Tour.
Wat de totale kosten worden, is echter nog onduidelijk. De gemeente laat weten nog geen volledig beeld van de personele inzet te hebben die nodig is voor vergunningverlening, verkeersmaatregelen en andere ondersteuning. Kennelijk was het NK een gouden kans die gegrepen móest worden en wordt later wel even gepuzzeld of en hoe het allemaal uit kan.
‘Politiewerk door vrijwilligers’
Omdat onze agenten deels in Den Haag zitten en deels beschikbaar moeten blijven om boeven te vangen, wordt het NK georganiseerd zonder politie-inzet. In andere gemeenten was dat juist de reden om het evenement af te blazen. In de uitzending van NOS Journaal Regio verklaarde wethouder De Pater hierover:
“In Ede gebeurt het politiewerk door vrijwilligers.”
Bekijk het fragment op NPO Start, rond 2:59.
Het evenement wordt begeleid door verkeersregelaars, vrijwilligers en het motorbegeleidingsteam Assen. De uitspraak van de wethouder roept vragen op: betekent dit dat de gemeente verwacht dat vrijwilligers politietaken overnemen? En hoe verhoudt dit zich tot de reden waarom andere gemeenten zich terugtrokken?
‘Het geeft Ede een economische impuls’
Volgens de gemeente zal het NK een economische impuls geven aan Ede, vooral voor horeca en toerisme. Op persvragen van de Edese Vos kon de gemeente echter geen concrete onderbouwing geven van deze claim.
De woordvoerder van wethouder De Pater verwees naar het NK in 2019 en stelde dat toen “campings vol zaten en terrassen drukbezocht waren.” Er zouden 30.000 toeschouwers zijn geweest, verspreid over drie dagen. Ook wees de gemeente op het effect van media-aandacht: sommige kijkers zouden dan later besluiten Ede te bezoeken.
Deze redenering blijft speculatief – zoals wielerliefhebber Bert van der Meiden al eens stelde in een opiniestuk op de Edese Vos – en heeft, in lijn met de citymarketing van Ede, een hoog ‘Wij van WC-eend’-gehalte. Er ontbreken harde cijfers over de werkelijke bestedingen en de economische opbrengst. Hoeveel overnachtingen werden daadwerkelijk geboekt? Hoeveel extra omzet draaiden Edese ondernemers? De gemeente heeft geen onderzoek of data aangeleverd die deze aannames onderbouwen. Eind juni is hoogseizoen; de Edese hotels hebben sowieso al een hoge bezetting.
Koersen langs het financiële ravijn
De investering in het NK komt op een moment dat de gemeente forse bezuinigingen op allerlei lokale voorzieningen, waaronder sportsubsidies, overweegt. Tegenstanders van deze bezuinigingen zien een pijnlijk contrast: waar er voor de breedtesport en het bewegingsonderwijs nauwelijks geld is, wordt er voor een topsportevenement als het NK wél een aanzienlijk bedrag vrijgemaakt.
Op de LinkedIn-pagina van de gemeente schaarde ook wethouder Bram van der Beek zich enthousiast achter het NK. Hij noemde het een kans om te laten zien wat een “prachtige en veelzijdige gemeente” Ede is. Maar hoe past dit evenement in het gemeentelijk beleid? Toen hem werd gevraagd of het NK ook naar Ede was gekomen als de wethouders geen wielerfans waren, antwoordde hij dat professioneel handelen óók betekent dat je je eigen voorkeuren inzet, zolang je die passend afweegt. De vraag blijft: worden gemeentelijke keuzes gemaakt op basis van algemeen belang, of spelen persoonlijke voorkeuren van bestuurders een doorslaggevende rol?
Voor de KNWU en organisator Courage Events is Ede in ieder geval een uitkomst. Zij prijzen de gemeente als ‘redder van het NK wielrennen 2025’. Dat de koers vier keer hetzelfde rondje Wekerom aflegt, nemen ze op de koop toe. De politie-inzet in Nederland is dit jaar namelijk zo beperkt dat wielerwedstrijden massaal sneuvelen. Door de NAVO-top in Den Haag, die 27.000 agenten opeist, ligt de wielerkalender maandenlang stil.
Wat denk jij: heeft het NK daadwerkelijk een economische meerwaarde of is het vooral een kostbare prestigezaak? Je kunt hier stemmen!
Gastauteur
Hoezo bezuinigen?
Een zekere wethouder maakt het niet uit hóe Ede op de kaart komt, áls Ede maar op de kaart komt. Kosten? Ach dan verhogen we toch gewoon de OZB-belastingen.
Maar wat als de burger nu eens niet zoveel met de wielersport heeft maar wel met de zwemsport… oh ja dat nieuwe zwembad komt er ook vast wel want dan verhogen we de belastingen voor de burgers gewoon nog een keer… dan heeft iedereen zijn voordeel: De wielrenner, de zwemmer, en vooral niet te vergeten de wethouder die met zijn gezicht op de voorpagina van de krant staat te stralen. (Goed voor de verkiezingen)
Alleen de burgers van Ede die niet zoveel om sport geven, staan met lege handen. Of nee toch niet, zij hebben de rekening in handen want ook zij mogen meebetalen aan het project zet Ede op de kaart.
Of het veel geld is valt of staat natuurlijk met de opbrengsten. Stel, inclusief personele inzet kost het de gemeente 2 ton en de Edese economie (en dus indirect de Edese burger) levert het 4 ton op, dan kun je spreken van een goede deal. Maar om daar een inschatting van te maken heb je op zijn minst informatie nodig van meerdere hotels/vakantieparken/campings en horeca over hoeveel meer omzet er gedraaid wordt ten opzichte van andere jaren rond dezelfde tijd. En niet alleen dat, de jaren waarmee je vergelijkt zouden dan ook dezelfde weersomstandigheden moeten hebben (stel men doet een onderzoek naar de baten in 2019 en gaat dit vergelijken met jaren met slecht weer, dan is het nogal wiedes dat er een positief beeld uitkomt aangezien het mooie weer in 2019 an sich al voor volle terrassen gezorgd zal hebben).
Dus, claimen dat de gemeente het niet moet doen en het weggegooid geld is kun je niet doen zonder de baten te kennen of op zijn minst goed te kunnen inschatten. Tegelijkertijd zou je je natuurlijk wel kunnen afvragen of het zo’n verstandige beslissing is van de gemeente, aangezien ze zelf die baten klaarblijkelijk ook niet kennen.
Dat is een omdraaiing van de bewijslast. De gemeente claimt dat het goed is voor de economie, maar kan dit desgevraagd niet onderbouwen. De Edese Vos claimt niets en heeft ook nergens beweerd dat het weggegooid geld is. We constateren alleen dat de claims van de gemeente niet onderbouwd zijn en dus niet meer dan een ongeverifieerde aanname.
Bovendien: je kunt deze ‘het is goed voor de economie’-redenering ook doortrekken naar algemene sportfaciliteiten. Hoe beter deze zijn, hoe meer bezoekers, en die zullen ook wel eens een terrasje pakken. Ambtenaren van de gemeente leveren de parkeergarage in het centrum ook geld op; dus hoe meer ambtenaren de gemeente aanneemt hoe beter? Het blijft altijd een afweging van prioriteiten.
Het was meer een reactie op de reacties die al onder het artikel stonden en de argumentatie van de gemeente zelf, zonder een voorkeur uit te spreken.
Overigens zou de gemeente voor het overnachtingsgedeelte van de mogelijke extra inkomsten wel een analyse kunnen maken lijkt me, aangezien er dan toch toeristenbelasting betaald wordt? Lijkt me dat je met die gegevens toch moet kunnen achterhalen hoeveel overnachters er zijn en hoe dit zich verhoudt met vergelijkbare jaren qua weertype zonder wielerevenement. Een raadslid zou hierover vragen kunnen stellen, eveneens zonder voorkeur uit te spreken (als je voorstander bent om te onderbouwen waarom het een goed idee is, als je tegenstander bent om te onderbouwen waarom het geen goed idee is of gewoon omdat je onderbouwing mist).
Je kunt aan de toeristenbelasting niet aflezen wat voor bezoekers dat zijn. Dat vragen hotels ook niet. Een vergelijking met voorgaande jaren is tricky, want er zijn meer variabelen. Maar als je dan een rekensommetje wilt maken: Ede heeft 350 hotelkamers. Laten we aannemen dat 20% van de boekingen op 28 juni NK-gerelateerd is (en dan ben ik heel gul, zie de beschikbaarheid hieronder), dan zijn dat 70 overnachtingen x €2 toeristenbelasting. Dat levert Ede dus €140 op.
Wie Booking wel eens checkt, weet dat hotels in Ede over het algemeen snel volgeboekt zijn, ook in de voor- en naseizoenen. Daarop maken die acht evenementendagen per jaar weinig verschil. Morgenavond bijvoorbeeld, op 5 maart, zijn er geen kamers meer beschikbaar in Ede, alleen nog in Lunteren en Otterlo, naar schatting zo’n 15%. Dit evenement is op 28 juni. Ook dan geen beschikbaarheid meer in Ede, 5 kamers in Bennekom en dan nog zo’n 15% in Lunteren en Otterlo.
Terrasjes en andere horeca leveren de gemeente geen inkomsten op. De gemeente claimt dat mensen die op TV naar het NK kijken gaan denken: ‘Dat ziet er aantrekkelijk uit, Ede, daar ga ik eens naar toe’, maar dat is heel speculatief. Zelfs als dat duizend mensen zouden zijn, levert dat maar €2.000 aan toeristenbelasting op.
Het is gewoon een heel moeilijk verhaal. De citymarketing van Ede is voor een groot deel gebakken lucht. Dat kan ik ook onderbouwen, maar dat is voor een ander artikel. De onderliggende vraag is: waarom zou Ede extra toeristen moeten aantrekken, en hoe wordt de economie hier afgewogen tegen de natuur? Een interessante vraag is ook: wat kost de citymarketing de gemeente en hoe wordt de ROI (return on investment) gemeten?
Ik gebruikte de toeristenbelasting alleen om mogelijk te kunnen achterhalen wat het aan extra overnachtingen oplevert, dat die inkomsten daaruit de kosten voor de gemeente zelf niet gaan dekken is logisch. Misschien enigszins idealistisch, maar ervan uitgaande dat de gemeente het doet voor de Edese maatschappij met haar inwoners en bedrijven dan zou het daarin minimaal moeten opleveren wat het kost. En ja, dat is natuurlijk heel moeilijk of onmogelijk te meten. En inderdaad, als die hotelkamers sowieso al vol zitten dan valt het onderdeel overnachtingen in de beargumentatie al van tafel en houd je alleen nog de horeca over. Maar bij een beetje lekker weer zal het ook daar zonder wielerevenement al goed vol zitten. Dus vanuit dat oogpunt bekeken zou de gemeente hier niet aan moeten beginnen
Stel dat het de gemeente 2 ton kost, dan weet je niet hoeveel er dan uitgegeven moet worden voor de gemeente (en dus indirect de Edese burger) voordat de gemeente eindelijk die 4 ton terug heeft om het een goede deal te maken. Eerst gaat het geld naar allerlei ondernemers en die betalen dan uiteindelijk een keer ergens wat belasting en misschien nog wat leges of zo, maar voor je dan 4 ton bij de gemeente op de rekening hebt, dankzij “dit feest voor 2” (Pater en Verhulst), ben je wel heel veel uitgaven verder. Dit soort projecten zijn zelden winstgevend! En dat in een tijd dat er een groot zwart gat op een gemeente afkomt waar de burgers ook voor op mogen gaan draaien. Dan zou ik liever zien dat ze beetje spaarzaam zijn. Niet iedereen vindt dit soort evenementen even leuk.
Een beetje commercial kost al 150.000 euro en als in de toekomst het aantal toeristische overnachtingen stijgt van ruim een miljoen naar 1.2 miljoen. De toeristenbelasting is 2€ per overnachting dan wordt de investering die al opgenomen is in de begroting terugverdiend. Dan laat ik de overige baten voor wat het is maar dat neemt uiteraard ook toe. Niet zo somberen, de Marathon van Rotterdam is een evenement van wereldklasse geworden en zelfs filmwaardig als je van humor houd. Al is het wel een Roteind om te
lopen.
Moeten we dat geld niet privé bij de burgermeester en wethouder ophalen? Laat ze stoppen met die onzin, het is alleen maar geld weggooien.
Over die economische impuls heb ik in het verleden vaker iets gehoord. Was dat destijds niet in Utrecht met de Fuelta of id. Winkeliers hebben er toen geen voordeel aan gehad. Geen enkele winkel of horeca zaak was bereikbaar! Wel op kosten van de burger zoiets organiseren zodat de z.g.n bobo’s met de borst vooruit kunnen lopen. Laat ze het uit “eigen zak” betalen! Maar dat risico durven ze niet te lopen.
Ik denk dat dit geld veel beter besteed kan worden. Veel kinderen staan op wachtlijsten en sportclubs in de Gemeente Ede hebben het lastig. Ook kinderen van ouders die het financieel lastig hebben kunnen beter geholpen worden om lid te worden van een vereniging om lekker te kunnen bewegen. Ik denk dat er weinig draagvlak is voor zo’n wielerwedstrijd in Ede en zeker gezien wat het kost. En dan zonder politie begeleiding, wat als dit fout gaat…
Het gaat in het artikel en de reacties alleen maar over geld en terugverdienen en rendement. Niet alles is in geld uit te drukken. Elk evenement kost geld en het is nauwelijks vast te stellen of dit wordt “terugverdiend”. En nee, niet elk evenement is voor elke Edenaar leuk. Maar niets meer organiseren dan? Ik, en vele anderen, zijn blij met dit evenement. En dat mag, hoop ik, ook!
Dat van die economische impuls zal wel meevallen. Ede heeft geen centrum met uitstraling. Integendeel: Het centrum oogt als Rostock Oost. 1 ding weet je zeker. Mensen die vanwege wielrennen dagje Ede doen zie je in ons mooie centrum nooit weer terug. Kosten zijn ook hoog. Elk uur van een gemeenteambtenaar kost minimaal 100 euro. En waarom moet de gemeente een fee betalen? De wielrenners zijn goedbetaalde reclamezuilen en er gaat veel sponsorgeld in profwielrennen om. Alle kosten zouden moeten liggen bij de KNWU.
Er lopen hier een aantal discussies door elkaar heen:
1. Waarom moet het organiseren van een NK uberhaupt zoveel geld kosten (en waarvoor is dat dan)?
2. Is hier een kosten/baten afweging van gemaakt en hoe valt die uit?
3. Is het verstandig om in tijden van bezuiniging geld hieraan uit te geven?
4. Kan een NK uberhaupt niet door gaan? Niet in Ede, maar ook niet in Drijber, Zuiderkruissloot of Lutjebroek…
De eerste vraag kan ik niet beantwoorden, wellicht wil de Edese Vos daarvoor met de KNWU contact hebben? De vierde vraag vind ik gemakkelijk: nee, natuurlijk niet. Desnoods in uitgeklede vorm. Zolang we in NL hele bakken geld uitgeven aan F1, voetbal en ongetwijfeld ook tennis, verdient een wielerspoort het om toch ten minste een Nederlands kampioenschap te kunnen hebben in een jaar.
Blijven over vragen 2 en 3 en die zijn voor mij aan elkaar gelinkt. Kosten/baten wordt in het artikel voornamelijk naar de rechtstreekse baten gekeken. Natuurlijk zijn de indirecte baten lastig te berekenen, maar dat wil niet zeggen, dat ze er niet zijn. Wil ook niet zeggen dat ze er wél zijn overigens. Als de kosten rechtstreeks op de inwoners afgewenteld worden, betekent dat 1 euro per inwoner. 1 euro mensen voor wat vertier in 1 weekend in je stadsie. Met een aantal actieve wielerverenigingen in de regio doen we daar heel veel wielerliefhebbers een plezier mee. Een kunstgras voetbal veldje of een sportterrein kost al snel het veelvuldige, dus of het duur is en of een gemeente daar geld aan uit zou moeten geven. Tsja, ik vind het mijn euro dubbel en dwars waard. Voor dat geld kan ik in ieder geval niet naar een tenniswedstijd in Ahoy gaan kijken of naar een voetbalpartijtje van enig aanzien.
Wanneer het deze mensen uitkomt moet alles kunnen, de bevolking betaalt de lasten wel.
Ik vindt het houden van het NL wielrennen in en rond Ede niet erg, wel leuk. De kosten kunnen makkelijk gehaald worden uit schrappen van niet haalbare prestigieuze projecten. Dan blijft er ook nog over om sportverenigingen niet te hoeven korten denk ik.