Warmtebedrijf Ede blunderde: zelf oorzaak van uitval

De warmtestoring waardoor 2.000 Edenaren twee dagen in de vrieskou zaten is veroorzaakt door nalatigheid van het Warmtebedrijf zelf. Door natte houtsnippers te gebruiken liep het systeem vast en vielen meerdere ketels uit. Dit meldden interne bronnen bij de Edese Vos.

Terwijl huishoudens in Ede geen warmte hadden, hield het Warmtebedrijf de schone schijn op. De oorzaak van de storing zou zogenaamd nog niet bekend zijn en onderzoek daarnaar zou zelfs enkele weken in beslag kunnen nemen, liet de woordvoerder van het bedrijf weten.

Maar intussen meldden bronnen in het bedrijf aan de Edese Vos dat de analyse van externe warmtenetdeskundigen klopte. Er zat inderdaad geen lek in de verwarmingsbuizen, dat had meteen kunnen worden gedetecteerd. De ketels zelf waren uitgevallen waardoor de buffers onvoldoende warmte aan het net konden leveren.

Niet op de winterpiek voorbereid

Wat zeiden die deskundigen nog meer? Dat een dergelijke grootschalige uitval van warmte onwaarschijnlijk is. En dat het er dus sterk op lijkt dat het Warmtebedrijf de capaciteit niet goed heeft georganiseerd. Elk jaar heb je in de winter immers wel een paar weken dat het vriest. Van een professionele warmteleverancier mag je verwachten dat het op die piekvraag is voorbereid. Dat was het bedrijf kennelijk niet.

“Het probleem bij het Warmtebedrijf Ede is dat er te weinig professionaliteit is in de bedrijfsvoering,” vertelt een van onze bronnen, die als procesoperator precies weet hoe de drie Edese biomassacentrales werken. “De centrales zijn in de basis ontwikkeld om chips (kleine blokjes hout) te verbranden. Hiermee maak je ongeveer 5MW warmte per installatie. De CEO van Energie voor Elkaar heeft bedacht dat dit ook wel moet lukken met shreds (takjes en versplinterd snoeiafval). Nadeel is dat dit minder energie oplevert en meer vervuiling van de ketels veroorzaakt.”

“Het is daardoor niet ongewoon dat er één of twee van de zes ketels stilstaan voor onderhoud/schoonmaak omdat ze geen warmte meer overbrengen. Dit is een van de oorzaken van de recente ‘storing’. Een andere oorzaak is het gebrek aan capaciteit. Met de vier of vijf werkende ketels die je dan nog beschikbaar hebt haal je in het gunstigste geval 20-25MW. Maar in de piek in de winter heb je om aan de warmtevraag te kunnen voldoen 35MW nodig.”

Hoe het systeem werkt: met ‘noodgas’

Hij legt uit hoe het systeem werkt: “De ketels verwarmen door middel van een boiler water. Hieruit ontstaat stoom die tot net onder het kookpunt condenseert. Dit condensaat verwarmt door middel van een warmtewisselaar op de locatie de buffervaten die je vóór de centrales ziet staan. Deze buffers dragen de warmte weer over aan het net. Het net is één grote rondleiding in Ede die de woningen verwarmt. Als die buffers hun energie kwijt raken is het in de piek (de ochtend en avond) niet mogelijk om met de installaties deze buffers weer te vullen.”

Hoe wordt zo’n piekuitval dan opgevangen? Met gasketels en dieselheaters (twee aan de Knuttelweg). “Op de Dwarsweg staan twee gasketels om bij te springen en op de Geerweg staat er ook één. Lekker duurzaam hè.” Op de foto boven dit artikel van de centrale aan de Knuttelweg die deze week is genomen is bovendien een mobiele biomassa-installatie te zien (de groene container). Als deze ketels worden bijgeschakeld, moeten ze eerst op gang komen. Tegen de tijd dat de buffervaten weer op temperatuur zijn ben je twee dagen verder.

Twee ketels vielen uit

Maar wat is er op die bewuste zondag 7 januari dan gebeurd waardoor alles in het honderd liep? Door natte houtsnippers te gebruiken liep het systeem vast en vielen meerdere ketels uit.

Onze bron bevestigt dit: “Op de Knuttelweg hebben twee installaties storing gehad met de invoer van hout. Aan het einde van het transport valt het hout in een soort silo naar beneden en wordt het door middel van een hydraulische ram de oven ingeduwd. Het wil wel eens gebeuren dat deze chips zo in elkaar worden geduwd dat ze vast komen te zitten. Door de hoge druk van de ram, bijna 200 bar, drukt dit hout helemaal in elkaar en verstopt de toevoer, met als resultaat: geen brandstof en dus geen warmte meer en dus geen stoom die de buffers moet opwarmen.”

Onderbezetting van de centrales

Een bijkomend probleem is de onderbezetting van de centrales. “Er hoort een team in die centrales te staan, maar in de praktijk sta je er vaak alleen. “Er is dan één operator voor drie locaties. Mijn gereedschap: een bahco en een zaklamp. De gereedschapskarren zijn vaak incompleet. Als je dus die platen van de ram wilt afdraaien, dan ben je wel even bezig. Daarna moet je de hele silo leeg halen voor je het geperste hout eruit kan hakken. Dit duurt heel lang. Dit is een paar keer achter elkaar gebeurd met beide ketels op de Knuttelweg. En als er dan ook één ketel in onderhoud staat op de Geerweg, dan is dat niet op te vangen, op geen enkele manier.”

“Daarom komen ze vanuit het Warmtebedrijf niet met een oorzaak. Dit is gewoon bedrijfsvoering. Ze filteren alles, zodat er geen negatieve berichten naar buiten komen. Ze zullen nooit toegeven dat ze het structureel slecht hebben georganiseerd, want ze willen hun monopoliepositie beschermen. De gemeente Ede heeft geen idee wat er echt gebeurt bij het bedrijf en laat daarmee ook de inwoners van Ede in de kou staan.”

Wat was de échte oorzaak?

Samenvattend, wat was de échte oorzaak van de grote storing bij het Warmtebedrijf?

• Structurele ondercapaciteit van de biomassaketels, waardoor de piekvraag op koude winterdagen moet worden opgevangen met gasgestookte noodketels.
• Het gebruik van niet-optimale biomassa: natte houtsnippers en shreds, waardoor de centrales te weinig warmte leveren en bovendien meer onderhoud vragen, met als gevolg uitval.
• Structurele onderbezetting van de centrales en te weinig goed gereedschap, waardoor als er iets misgaat er niet snel kan worden ingegrepen.

Ook deze week nog, na de storing, zijn volgens een andere bron opnieuw natte houtsnippers gebruikt die zijn gemengd met droge snippers. Hierdoor krijg je een slechtere verbranding en meer uitstoot.

Concluderend: De bedrijfsvoering is ondermaats. De capaciteit is in de winterperiode structureel onvoldoende. Er wordt door het bedrijf bezuinigd op biomassa en mensen, ten koste van de inwoners van Ede. Die mogen gerust een paar dagen in de kou zitten en kunnen op andere dagen wel toe met wat minder warmte.

Het Warmtebedrijf Ede wilde niet reageren. Vragen van de Edese Vos worden al langere tijd niet meer beantwoord.

Verantwoording – Genoemde bronnen konden niet vrijuit spreken over de problemen bij het Warmtebedrijf zonder zelf mogelijk in de problemen te komen. In dit soort situaties waarbij het maatschappelijk belang van openbaarmaking evident is, biedt de Edese Vos bronbescherming. We controleren uiteraard wel de identiteit en betrouwbaarheid van deze bronnen. Werk je zelf bij Energie voor Elkaar en wil je onder bronbescherming met ons praten, neem dan contact op.

NASCHRIFT 26 januari 2024: De fractie van Mens en Milieu Ede wil dat het college een onafhankelijk onderzoek laat instellen naar de storing bij het Warmtebedrijf en vindt het kwalijk dat het warmtebedrijf het college niet adequaat heeft geïnformeerd.

NASCHRIFT 7 maart 2024: Het Warmtebedrijf Ede heeft een eigen evaluatie van de storing gepubliceerd die in essentie bevestigt wat de Edese Vos in dit artikel al vaststelde op basis van interne bronnen.