Schade Berkenlaan: geen metingen, geen regie, geen herstel

Twee weken geleden meldde de Edese Vos hoe een zware trilwals op 11 april schade veroorzaakte aan de Berkenlaan. In dit vervolgartikel reconstrueren we, op basis van documenten van de gemeente en informatie van omwonenden, hoe het al in de zomer van 2024 misging. Ondanks aangekondigde risico’s werd toen niet gemeten. Bewoners bleven achter met schade, trage afhandeling en een ontoereikende vergoeding.

De Stationsweg wordt vernieuwd. Bij werkzaamheden aan de Berkenlaan ontstond vorige maand trillingsschade aan monumentale woningen. Dat was niet voor het eerst. Dit artikel is een reconstructie van hoe dit kon gebeuren.

Wijk afgesloten – De wijk rond de Prins Bernhardlaan is op 22, 23, 26 en 27 mei tussen 06:30 en 18:00 uur afgesloten voor autoverkeer. Bewoners kregen hier pas kort van tevoren bericht over. De gemeente en BAM pasten het plan deels aan na vragen van de Edese Vos. Meer informatie in het kader onder dit artikel. 👇

Onbetrouwbaar meetproces

In februari 2024 werden trillingmeters geplaatst aan de Berkenlaan, bedoeld voor een nulmeting voorafgaand aan zware werkzaamheden in het kader van de Spoorzone.

Uit documenten blijkt dat deze metingen plaatsvonden in een periode met vervangend busverkeer, stilstaande tourbussen en werkmaterieel in de straat. Bewoner Pieter Flier waarschuwde op 29 februari per e-mail dat de meting niet representatief zou zijn. Gemeente en projectorganisatie erkenden de verhoogde activiteit, maar hielden de meetdata toch aan als uitgangspunt.

Volgens de gemeente is op 20 februari 2024 een brief opgesteld over de bouwroute en de plaatsing van trillingsmeters. Deze is meegegeven aan medewerkers van meetbureau Hanselman, met de bedoeling dat zij de brief bij het plaatsen van de meters met bewoners zouden delen. Volgens Pieter Flier is de brief echter niet vooraf verspreid. Hij kreeg de brief pas uit handen van de technicus die op 21 februari onaangekondigd voor de deur stond. “De projectleider van de gemeente heeft mij telefonisch bevestigd dat de brief niet is verzonden, terwijl dat wel had gemoeten.” In de buurtappgroep meldden andere bewoners dat ook zij de brief nooit hadden ontvangen.

Op één meetpunt bleek bovendien aanvankelijk geen meetdata opgeslagen, waardoor opnieuw moest worden gemeten. Dat ondermijnt volgens bewoners de betrouwbaarheid van het hele meetproces.

Geen metingen tijdens zwaarste fase

Opvallend is dat er tijdens de meest intensieve werkzaamheden, eind juli tot half augustus 2024 (week 30 t/m 34), helemaal niet werd gemeten. Terwijl de gemeente zelf in een bewonersbrief van 27 maart 2024 expliciet waarschuwde voor deze periode vanwege extra zwaar verkeer en mogelijke trillingshinder, bleven trillingmeters achterwege.

Volgens de gemeente waren eerder, in mei 2024, al trillingsmetingen uitgevoerd die representatief zouden zijn voor de situatie in de zomer. Op basis van deze metingen – die een kans op schade van minder dan 1% lieten zien – werd besloten om in de zomer geen aanvullende metingen meer uit te voeren. Bewoners betwisten die redenering fel. “De transporten in de zomer waren veel zwaarder en intensiever,” stelt Flier, “en daarbij kwam ook het intrillen van de tunnel. Dat was voelbaar in onze woningen.”

Flier, die op 9 augustus schade meldde, kreeg te horen dat de gemeente eerst zelf zou onderzoeken wat er mis was gegaan. Dat onderzoek werd uitbesteed aan Hanselman, het meetbureau dat ook de eerdere metingen had gedaan. De aannemer, die verantwoordelijk was voor het bouwverkeer, werd niet direct benaderd. In plaats van ingrijpen volgden weken van stilzwijgen.

Vertraging en afkoop

Pas in oktober werd aan de woningen een zogeheten causaliteitsonderzoek uitgevoerd. In het rapport van Berkenlaan 2 staat dat het “aannemelijk is dat de schade aan de terrazzo vloer veroorzaakt is door het bouwverkeer.” Op basis hiervan kende de gemeente Ede €2.500 toe voor vloerherstel, met een kleine aanvullende vergoeding voor wie ook wand- of sauswerk had laten vastleggen.

Volgens Flier is dat bedrag volstrekt onvoldoende, zeker omdat het gaat om gemeentelijke monumenten waarvoor herstel aan vloeren soms een vergunning vereist. Bovendien is het bedrag nog niet uitgekeerd. “Er zal eerst een nieuwe opname plaatsvinden om te beoordelen of het bedrag moet worden aangepast,” zegt hij. “De gemeente koopt schade af, maar biedt geen structurele oplossing of garantie voor toekomstige schade.”

Wat Flier en zijn medebewoners willen, is dat de gemeente erkent dat schade soms pas later zichtbaar wordt – en daarvoor ook verantwoordelijkheid neemt. “We willen dat er professioneel wordt hersteld, met garantie. Niet eenmalig een fooi.”

Gebrek aan regie en transparantie

Uit e-mailverkeer blijkt dat de gemeente op 25 november 2024 niet op de hoogte was van de zandtransporten die die dag plaatsvonden, en pas na navraag bij de aannemer hoorde dat het ging om aanvulwerk voor de westtunnel. Flier stelt dat dit type transporten eerder al tot schade leidde, en vraagt zich af waarom zulke ervaringen en signalen niet zijn gedeeld met de verantwoordelijken.

Bij de herinrichting van de Stationsweg ging het op 11 april 2025 weer mis toen een zware trilwals schade in de straat veroorzaakte. Ook toen kwam de reactie traag op gang. Flier meldde dat hij pas laat in contact kwam met de juiste contactpersoon, en dat de werkzaamheden pas na druk van bewoners werden stilgelegd.

Een e-mail van de projectleider van de gemeente Ede. Pieter Flier: “Dit is tekenend. Er is schade ontstaan, maar de werkzaamheden gaan gewoon door inclusief grote transporten. De projectorganisatie Spoorzone – waarin de gemeente zelf ook partij is – heeft er naar eigen zeggen geen zicht op. De insteek is: we werken gewoon door en nemen de schade later wel op.”

In antwoorden op persvragen stelt de gemeente dat de opzichter telefonisch bereikbaar was en dat snel werd gehandeld. Flier bestrijdt dit: “Wij probeerden de schade die dag direct te laten vastleggen en vervolgschade te voorkomen. Maar de gemeente gaf niet thuis.”

De gemeente bevestigt in haar reactie dat er na eerdere schade-incidenten geen concrete instructies zijn opgesteld voor de aannemer. Dat is opmerkelijk, aangezien in 2024 al sprake was van erkende gevolgschade.

Conclusie: structureel falen

Uit de documenten en correspondentie die in bezit zijn van de Edese Vos blijkt dat:

• risico’s wel werden benoemd, maar niet actief zijn opgevolgd;
• metingen op cruciale momenten ontbraken;
• signalen van bewoners traag en onvolledig zijn opgepakt;
• schade werd erkend, maar afgekocht zonder structurele oplossing;
• aannemers geen aangepaste instructies kregen ondanks eerdere schade.

De bewoners van de Berkenlaan zijn niet tegen bouwprojecten, zegt Flier. “Maar wie risico neemt, moet ook verantwoordelijkheid nemen.”

Ook elders frustratie over aanpak

Niet alleen aan de Berkenlaan rommelt het. In de wijk rond de Prins Bernhardlaan ontvingen bewoners op 14 mei een brief van BAM Infra met de mededeling dat hun wijk op vier dagen (22, 23, 26 en 27 mei) volledig wordt afgesloten voor autoverkeer. Alle drie de uitgangen zijn dan dicht, waardoor bewoners de wijk niet in of uit kunnen met de auto. Alternatieve parkeerruimte ontbreekt, de aankondiging kwam laat, en onduidelijk is of hulpdiensten wel toegang hebben. “Dit getuigt van gebrekkige planning,” stelt een bewoner. “Waarom blijft niet telkens één uitgang open?” Het voedt het beeld van een project dat onvoldoende regie kent.

De Edese Vos legde de bewonersklachten voor aan de gemeente. Die gaf aan dat er na spoedoverleg met BAM kleine aanpassingen zijn gedaan, zodat de wijk toch niet vier dagen volledig dicht is. Toch blijft de overlast aanzienlijk, zeggen bewoners: overdag moeten circa 70 huishoudens de auto buiten de wijk parkeren, zonder geschikte looproutes. “Er is begrip voor de situatie, maar weinig sympathie voor deze werkwijze,” aldus een van hen. “Veel ouderen en bewoners met vakantieplannen zitten nu met de handen in het haar.”

“Ik snap heel goed dat het vervelend is voor mensen,” zegt Kiki Jamar, de woordvoerder van wethouder Peter de Pater. “Het blijft kiezen tussen twee kwaden: één keer vier dagen afsluiten of vaker enkele dagen. Maatwerk is trouwens wel mogelijk, bijvoorbeeld voor de thuiszorg of even de caravan inladen. Daarvoor kunnen mensen contact opnemen met de omgevingsmanager van BAM.”

NASCHRIFT 22 mei 2025: Ook aan de Klinkenbergerweg zijn problemen ontstaan met monumentale woningen. Ook hier ontbrak een goede nulmeting.