Omstreden wethouder wordt nieuwe directeur Regio Foodvalley

Monique Esselbrugge (53) wordt per 1 september de nieuwe directeur van Regio Foodvalley en volgt daarmee interim Bas Mulder, en voor hem Arjen Droog op. Esselbrugge lag als wethouder namens D66 in Eindhoven onder vuur vanwege haar hoge declaraties.

De Regio Foodvalley is een samenwerkingsverband van acht gemeenten (Barneveld, Ede, Nijkerk, Renswoude, Rhenen, Scherpenzeel, Veenendaal en Wageningen), waarin ook bedrijven en onderwijsinstellingen deelnemen. Er wordt op allerlei terreinen strategisch samengewerkt, zoals landbouw, voeding, energietransitie, mobiliteit en circulaire economie.

Burgemeester René Verhulst, voorzitter van de Regio Foodvalley, is erg content met het aantreden van Esselbrugge. “Met Monique verwelkomen we een ervaren en gedreven netwerker die de actuele maatschappelijke regionale thema’s verder kan brengen.” Esselbrugge is zelf ook erg in haar nopjes met de nieuwe functie van secretaris-directeur: “Ik heb zin om mijn ervaring, talenten en persoonlijkheid in te zetten voor een regio met ambitie en betekenisvolle onderwerpen. Ik zal anderen laten excelleren en in positie brengen door te verbinden, aan te jagen en met vernieuwende aanpakken te komen,” belooft ze.

Nijmegen: financieel tekort, toch reiskosten gedeclareerd

Maar Esselbrugge is niet onomstreden. In Eindhoven stapt ze nu als wethouder voortijdig op om de nieuwe baan in Ede aan te nemen. “Het is echt een kans die ik niet kon laten lopen,” zegt ze daarover in het Eindhovens Dagblad. Maar de overstap is moeilijk los te zien van het feit dat ze politiek stevig onder vuur ligt.

Esselbrugge was van 2018 tot 2022 wethouder financiën in Nijmegen. Daar nam ze tijdens de formatie in juni 2022 ontslag omdat het onzeker was of er wel een tweede termijn voor haar inzat. Toen D66 in Eindhoven haar voordroeg als wethouder in die stad, stapte ze pardoes over. Volgens Esselbrugge was het wethouderschap in Eindhoven namelijk “een van de mooiste bestuurlijke uitdagingen.”

In haar ontslagbrief etaleerde ze wat ze allemaal voor Nijmegen had bereikt. Politiek journalist Raymond Janssen van Ien, de podcast relativeert: “Ze zette zich vooral in voor ondernemers. En heel opvallend: als enige wethouder declareerde ze haar reiskosten.” Intussen was de begroting van haar stad niet op orde; Nijmegen had een tekort van 12 miljoen euro. Volgens Esselbrugge zelf stond Nijmegen er desalniettemin goed voor. “Ik had de indruk dat ze uiteindelijk niet meer zo goed lag in de fractie. Haar vertrek naar Eindhoven kwam op het juiste moment,” zegt Janssen.

Eindhoven: een huurappartement op kosten van de gemeente

Als je wethouder ergens wordt, moet je ook in die gemeente gaan wonen. Dat heet het ‘woonplaatsvereiste’. Maar dat wilde Esselbrugge niet, ze bleef in Nijmegen wonen. Omdat ze co-ouder is van een dochter die nog thuis woont wilde ze haar huis niet verkopen. In de Eindhovense coalitie was afgesproken om haar hierin tegemoet te komen. Een meerderheid in de gemeenteraad stemde dus toe om haar een ontheffing te verlenen voor één jaar. Maar daarna volgende nóg een jaar en in juni dit jaar een derde.

Om haar werk in Eindhoven te kunnen doen, huurde ze een appartement in die stad, waar ze een paar dagen per week verbleef. Ze declareerde daarvoor iedere maand bijna 1.850 euro bij de gemeente, plus reiskosten van en naar Nijmegen. In totaal heeft Esselbrugge tot nu toe ruim 32.000 euro vergoed gekregen.

Rob Jaspers, politiek commentator van Ien, de podcast in Nijmegen, zag het met verbazing aan: “Je kunt toch ook denken: ik heb als wethouder een mooi salaris van bijna 10.000 euro per maand, moet je dan je woon- en reiskosten wel willen declareren? Je moet ook stilstaan bij hoe dat overkomt. Ze kan het ook aan de voedselbank schenken.” LPF-raadslid Rudy Reker uit Eindhoven ziet dat ook zo. “Dat het mag, wil niet zeggen dat het ook moet.”

Twee moties van afkeuring

“Het wethoudersalaris is voldoende om dubbele woonlasten te dekken,” vindt ook Jacco Rubenkamp van Volt. “Het is een klap in het gezicht van inwoners die hun boodschappen nauwelijks kunnen betalen,” aldus Virginia Jonkers van de Partij voor de Dieren. Fractievoorzitter Ruud van Acquoij van 50Plus vertelt dat de wethouder in haar kennismakingsgesprek met zijn partij zelfs heeft gezegd dat ze helemaal niet van plan is om definitief in Eindhoven te gaan wonen. Uit een lezerspoll van het ED blijkt dat slechts 9 procent haar declaratiegedrag acceptabel vindt.

De oppositiepartijen waren er afgelopen maand wel klaar mee en riepen de wethouder op om af te zien van haar declaraties. Burgemeester Jeroen Dijsselbloem nam het voor haar op, want het staat gewoon in de arbeidsvoorwaarden dat dat mag, vond hij. Esselbrugge benadrukte zelf dat ze een ‘alleenstaande moeder’ is en citeerde wijlen Els Borst: “Politiek is te belangrijk om alleen aan mannen over te laten.”

Ze kwam er mee weg, maar een oproep van Volt om in de volgende raadsperiode wethouders maximaal één jaar buiten de stad te laten wonen, werd met een meerderheid van stemmen aangenomen en zelfs gesteund door twee coalitiepartijen. Ze overleefde twee moties van afkeuring die het beide niet haalden, waarvan één ging over haar mobiliteitsplannen en de ander over haar declaraties.

Nieuwe kansen in de Foodvalley: 142.714 euro salaris + reiskosten

Intussen was ze er kennelijk wel klaar mee en solliciteerde als directeur van de Regio Foodvalley, waar ze werd aangenomen. De fracties in Eindhoven reageerden met verbazing op haar besluit om te vertrekken. Ook haar eigen D66-fractie was overvallen, maar herpakte zich snel. “Heel erg jammer, maar ik snap het wel, het is een baan die precies in haar straatje past,” aldus fractievoorzitter Jorien Migchielsen.

Nu dus naar Ede. Daar gaat Esselbrugge meer verdienen dan haar wethouderssalaris van 10.273 euro per maand in Eindhoven, namelijk 11.980 euro per maand (bruto salaris inclusief individueel keuzebudget) op basis van 38 uur per week. Dat is 142.714 euro per jaar + 23.220 euro aan pensioenvoorziening.

Volgens de jaarstukken van de Regio Foodvalley toucheerde haar voorganger Arjen Droog een vergelijkbare bezoldiging, ongeveer evenveel als onze burgemeester Verhulst binnen fietst. En Esselbrugge heeft nóg een voordeeltje: ze kan in Nijmegen blijven wonen en hoeft niet naar de Foodvalley te verhuizen. Ze kan haar woon-werkverkeer declareren tegen 23 eurocent per kilometer, dat is naar schatting 4.232 euro per jaar.

NASCHRIFT 1 AUGUSTUS 2024: Wie bepaalt eigenlijk wie deze topbaan krijgt? De Edese Vos stelde 7 vragen over de sollicitatieprocedure en de aanstelling van Esselbrugge.