Hoe zit het nu met die certificering van biomassa?

Certificeerder Normec QS uit Bennekom gaat een onderzoek instellen of de biomassa van het Warmtebedrijf Ede wel echt duurzaam is conform de NTA 8080-norm. De Edese Vos sprak met Jorn Bronsvoort, technisch directeur van het bedrijf.

Toen Omroep Gelderland, als inhaker op de onderzoeksjournalistiek van de Edese Vos, meldde dat de biomassaopslag in Hall, een van de vier opslagterreinen die het Warmtebedrijf Ede gebruikt voor biomassa, niet gecertificeerd was, werd de naam van het certificeringsbedrijf opvallend genoeg niet genoemd. Er werd gesproken over ‘de toezichthouder’ alsof het om een publieke instantie zou gaan.

Pas nadat de Edese Vos de journalisten contacteerde en vroeg waarom de belangrijkste bron waarop het hele verhaal hing ontbrak, werd de naam van de certificeerder alsnog toegevoegd. Het bleek om Normec QS uit Bennekom te gaan, een certificeringsbedrijf dat in opdracht van houtsnipperleverancier BTE, net als het Warmtebedrijf Ede onderdeel van het Energie voor Elkaar-concern, werkt – en dus ook door dit bedrijf wordt betaald.

Reden voor de Edese Vos om eens met Jorn Bronsvoort, technisch directeur van Normec QS te bellen.

Warmtebedrijf betaalt eigen certificering

Zijn jullie een onafhankelijk bureau? Door wie worden jullie ingeschakeld?

“Wij zijn een onafhankelijke audit- en certificatie-instelling. Wij worden ingehuurd door de partij die zich wil laten certificeren, dus in dit geval het Warmtebedrijf Ede of BTE BV om de audit en de certificatie uit te voeren. Al een aantal jaar geleden hebben wij daar een contract mee gesloten.”

Wie bepaalt dan of er een onderzoek kan worden ingesteld?

“Onderdeel van dit contract is dat op het moment dat er klachten binnenkomen of de verdenking ontstaat dat het certificaat niet op de juiste wijze wordt toegepast, dat wij dan ook verplicht zijn om daar onderzoek naar te doen. Los van de reguliere jaarlijkse controles die wij doen. En dat is wat wij nu dus gaan doen. We gaan op basis van de berichtgeving in de media een aanvullend onderzoek instellen.”

Dus BTE betaalt in dit geval jullie onderzoek?

“Ja, onze kosten worden gedekt door de certificaathouder.”

Publiek en privaat toezicht

De slager kan dus zijn eigen vleeskeurder kiezen en inschakelen?

“Dat is de manier waarop ‘privaat toezicht’ werkt in Nederland. We hebben in Nederland twee soorten toezicht: publiek en privaat. En wij zitten in de privaat toezicht sector. Dat moet betaald worden door het bedrijfsleven zelf. Zo werkt de hele wereld van inspectie en certificatie. Dus alle ISO 9001 en 14001 certificaties, BRL certificaties, etcetera. Alles wat door de wetgever bij de privaat toezicht instellingen is neergelegd. Dat zijn vrijwillige certificatiemerken.”

Wie controleert jullie dan?

“Wij worden uiteraard ook weer gecontroleerd en vallen onder het publieke toezicht vanuit de overheid. Door onder meer de Raad voor Accreditatie en de Nederlandse Emissieautoriteit (NEa). De NEa is een zelfstandig bestuursorgaan van de overheid dat onder het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat valt.”

Omroep Gelderland noemt jullie ‘de toezichthouder’.

“Ja, ik heb dat stuk ook gelezen, maar dat zijn wij niet. Het is niet de juiste formulering. Een omgevingsdienst is wel een toezichthouder, een uitvoeringsorganisatie van de overheid. Wij zijn een private certificatie-instelling.”

Waar komt de biomassa vandaan?

Die duurzaamheidscertificering van Better Biomass, dan hebben we het over de NTA 8080-norm. Bij die norm wordt naar een heel aantal aspecten gekeken, waaronder de CO2-uitstoot van het transport, maar niet naar de afstand. De biomassa kan dus overal vandaan komen…

“Ja, in principe wel. Hoewel het transport wel meegenomen moet worden in de CO2-berekening die gemaakt moet worden om aan te tonen dat aan de CO2-reductie eisen wordt voldaan. Dat kan moeilijker worden gerealiseerd naarmate de afstand groter wordt.”

De biomassa die in Ede wordt gebruikt komt deels uit Duitsland. Wellicht ook uit de Baltische Staten of Rusland?

“Dat kan ik niet zeggen omdat dit vertrouwelijke informatie is.”

Begrijp ik goed dat locaties waar de biomassa wordt opgeslagen gecertificeerd moeten zijn?

“Ja, mits de biomassa ook als gecertificeerd wordt geclaimd. Gecertificeerde organisaties en hun locaties staan in het Better Biomass-register. Staat een locatie er niet bij, zoals die in Hall, dan geldt de biomassa die daar vandaan komt als niet gecertificeerd.”

Is de herkomst wel te traceren?

Over de herkomst van biomassa is veel gedoe in Nederland. De exacte herkomst is vaak niet transparant, en de betrokken bedrijven willen daar ook niets over zeggen. Is het wel te traceren?

“Als BTE gebruik maakt van een leverancier die gecertificeerd is, en die heeft zijn biomassa uit gebieden waarbij onder een certificaat is geleverd, dan is dat in orde. BTE is ook zelf gecertificeerd als producent, het bedrijf zamelt reststromen uit de regio in. Maar ze kunnen dus ook gecertificeerde stromen van elders innemen, van andere partijen. En waar die vandaan komen, dat hoeft niet eens bij hen bekend te zijn. Als ze het maar inkopen met een certificaat.”

En als er niet een certificaat aan hangt, terwijl het wel de centrales in gaat?

“Ook dat mag. Niet alles hoeft gecertificeerd te zijn. Zij mogen ervoor kiezen om een gedeelte wel en een gedeelte niet gecertificeerd te gebruiken. Maar als dat zo is, mogen ze niet claimen dat het volledig duurzaam gecertificeerd is. Daar zit de crux. En dat is ook waar wij ons onderzoek op zullen richten: welke claim wordt er gemaakt en is die claim correct? Claimen zij volledig gecertificeerd te zijn, dan zullen we dat controleren in de boeken. Blijkt dat niet zo te zijn, dan moeten ze die claim corrigeren.”

Dit betekent wel dat de herkomst van de biomassa ontransparant blijft voor de gemiddelde burger.

“Ik weet niet of de burger wil weten waar die biomassa precies vandaan komt, maar het Better Biomass certificatieschema is hierop niet ingericht.”

Nou, dat is anders wel een maatschappelijk debat dat al jaren speelt. Burgers zitten er niet mee dat er resthout en snoeihout uit de directe omgeving de centrales in gaat, of dat er een keer een partijtje uit Duitsland wordt gehaald, maar wel als daar hele bossen voor worden gekapt, buiten ons zicht om. Dat is wel degelijk een hot topic. De overheid verstrekt subsidies voor biomassa en CO2-reductie, terwijl de herkomst een wazig web is. Een bedrijf hoeft kennelijk alleen maar aan te tonen dat ze gecertificeerd heeft ingekocht.

“Wij moeten dat inzicht natuurlijk wel hebben, anders kunnen wij die beoordeling niet uitvoeren. Maar jullie kunnen die informatie niet krijgen vanwege vertrouwelijkheid.”

Kan er worden gefraudeerd?

Dan is het dus een gesloten systeem waar de burger nul inzicht in heeft. Is het denkbaar dat er gerommeld wordt met facturen en certificaten? En dat jullie dat niet kunnen zien bij je controle, omdat er gefraudeerd is?

“Wij kunnen dat niet garanderen. Op het moment dat iemand bewust fraude pleegt en een dubbele boekhouding voert, dan kan het zijn dat wij dat niet vinden. Denk aan de biodieselschandalen die hebben plaatsgevonden, daar was ook gerommeld. Waarmee ik absoluut niet wil suggereren dat dit bedrijf dat doet. Maar iedereen kan fraude plegen, en er zijn voorbeelden van fraude die niet door de certificatie-instelling worden gevonden. Niet door private of publieke toezichthouders, niet door de belastingdienst of de NEa. Hierbij is naar onze mening sprake van criminaliteit.”

Is het niet aanmelden van een opslaglocatie zoals in Hall niet in zichzelf al een overtreding?

“Nee, dat ligt eraan of zij de certificering van die biomassa hebben geclaimd. Hebben ze dat niet gedaan, dan zijn ze niet in overtreding met het certificatieschema. Maar hebben ze het wel geclaimd in bijvoorbeeld een subsidieaanvraag of emissieverslagen, dan zijn ze in overtreding.”

Certificaat kan worden ingetrokken

Als dat ten onrechte is gebruikt in een subsidieaanvraag, kan de subsidieverlener dat geld dan terugclaimen?

“Ik denk het wel, maar uiteindelijk is dat aan de subsidieverlener om daar iets mee te doen. Het enige wat wij zullen doen, is zorgen dat als die claim verkeerd is gemaakt, ze die gaan corrigeren. Het is niet onze verantwoordelijkheid om een subsidie terug te vorderen.”

Hoe lang duurt dat onderzoek?

“Dat gaat wel eventjes in beslag nemen. Ik denk minimaal een periode van vier tot zes weken.”

Wat gebeurt er met de resultaten van het onderzoek, waar komen die terecht? Is het ook openbaar?

“In eerste instantie bij het bedrijf. Maar op het moment dat het onderzoek aanleiding geeft tot de intrekking van het certificaat, dan wordt dat ook gepubliceerd in het register.”

En het onderzoeksrapport?

“Dat zal door ons zeker niet openbaar worden gemaakt.”