Ede verliest 135.000 euro door failliet Groupcard

Meer dan een ton gemeenschapsgeld kwijt en een stadspas die op losse schroeven staat. Ede is één van de tientallen gemeenten die gedupeerd zijn door het faillissement van Groupcard. Hoe heeft dit kunnen gebeuren?

De gemeente Ede is meer dan een ton gemeenschapsgeld kwijt door het faillissement van Groupcard, het bedrijf dat stadspassen ontwikkelde voor tientallen Nederlandse gemeenten. De schade bestaat grotendeels uit subsidiegelden voor duurzame maatregelen (doe-het-zelf en kleine isolatie-ingrepen) die al waren overgemaakt aan de Stichting Derdengelden van Groupcard.

De Edese stadspas, gepland voor invoering op 1 januari 2026, is nu onzeker. De ChristenUnie stelde schriftelijke vragen aan het college. De partij wil weten wat dit betekent voor inwoners die een kaart zouden ontvangen, en of er al kaarten met tegoed in omloop zijn.

De gemeente benadrukt dat er “geen gevolgen voor onze inwoners” zouden zijn, omdat de pas nog niet actief was. Wel laat de gemeente weten dat invoering per 1 januari 2026 nu “lastig lijkt te worden”. De komende weken worden benut om duidelijkheid te krijgen over het vervolg. Maar de vraag is of dat geruststellend is, of juist aanleiding geeft tot reflectie op hoe zorgvuldig de gemeente de aanbieder vooraf heeft beoordeeld.

Het landelijke kaartenhuis

Ede is niet de enige. Volgens curator Carry Dullaart bedraagt de totale schade voor gemeenten en betrokkenen zo’n 14 miljoen euro. Een derde van alle Nederlandse gemeenten werkte met Groupcard. In steden als Zaanstad, Haarlem, Harderwijk, Venlo en Deventer lopen verliezen op van tonnen per gemeente.

Voor minima en vrijwilligers betekent dit dat cadeaubonnen en stadspassen plots waardeloos zijn geworden. In Urk konden minima bijvoorbeeld een tegoed van €700 gebruiken om witgoed of isolatiemateriaal aan te schaffen. Na het faillissement is €26.000 daarvan bevroren.

Gemeenten bundelen intussen hun krachten. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) organiseert op 11 september een webinar om strategieën te bespreken voor een gezamenlijke claim. Maar geld terughalen is hoogst onzeker.

Wie of wat was Groupcard?

Groupcard was een bedrijf dat stadspassen en cadeaukaarten mogelijk maakte, vaak bedoeld voor minima of duurzaamheidsregelingen. Het bestond uit een netwerk van bv’s en een stichting, onder aansturing van één man: John Keunen.

• Keunen Holding BV was de top, volledig in handen van Keunen zelf.
• Daaronder hingen bv’s als Groupcard BV, Groupcard Commercial BV en Groupcard Solutions BV.
• De Stichting Derdengelden Groupcard, die het geld van gemeenten moest beheren, stond ook onder zijn controle. Keunen was voorzitter én enig bestuurder, terwijl de statuten minimaal drie bestuursleden voorschreven.
• Volgens de curator is geld van deze stichting gebruikt om gaten bij de bv’s te dichten – iets wat expliciet verboden is.

Daarnaast bleek Groupcard geen vergunning van De Nederlandsche Bank (DNB) te hebben, terwijl die wettelijk verplicht is bij grote tegoeden.

De bedrijfsstructuur van Groupcard. Bron: Piet Bakker, De Orkaan.

De casus Zaanstad: waarschuwingen gemist

In Zaanstad maakte de gemeente ruim €318.000 over aan de Stichting Derdengelden Groupcard.

Toen Groupcard op 19 juni surseance van betaling aanvroeg, reageerde wethouder René Tuijn (PvdA) nog geruststellend: dit was slechts “tijdelijk uitstel van betaling”. Zelfs nadat Groupcard BV op 1 juli failliet ging, schreef Tuijn op 10 juli aan de raad dat “de dienstverlening gewoon doorloopt.”

Pas weken later werd duidelijk dat het hele concern was ingestort. Pashouders kregen op 5 augustus een mail:

“De gemeente kan u ook geen compensatie aanbieden, omdat ook wij gedupeerd zijn.”

Opvallend is dat De Orkaan, een lokale nieuwssite, binnen één ochtend via acht KvK-uittreksels (kosten: €74) de volledige structuur van Groupcard in kaart bracht. Daaruit bleek dat Keunen de enige bestuurder was van de stichting en alle bv’s. Precies het soort rode vlag die gemeenten hadden kunnen zien.

Wat gemeenten konden weten – en wat niet

Belangrijk is onderscheid te maken tussen signalen die gemeenten niet konden zien, en signalen die wél zichtbaar waren:

• ❌ Niet zichtbaar: de interne bedrijfsvoering van Groupcard. Keunen verklaarde dat een “ICT‑investering gigantisch uit de klauwen is gelopen” en de directe oorzaak was van de financiële problemen. Dat konden gemeenten niet voorzien.
• ✅ Wel zichtbaar: de juridische en governance-structuur. Via de KvK en andere instanties was te zien dat:
  • de Stichting Derdengelden slechts één bestuurder had en sinds 2017 statutair onbevoegd was,
  • alle bv’s en de stichting volledig onder Keunen vielen, zonder checks and balances,
  • er geen vergunning van DNB was.

Voor de gemeente Ede speelde die vergunningplicht overigens niet. Het ging hier om een bedrag van 135.000 euro – ruim onder de grens van vijf miljoen waar DNB-toezicht verplicht wordt.

Het idee van een Stichting Derdengelden is juist bescherming van gelden. Maar hier was die bescherming een façade.

De gemeente Ede stelt dat de keuze voor Groupcard tot stand kwam via een Europese aanbesteding, volgens de regels van de Aanbestedingswet. Daarbij werd onder meer gekeken naar een KvK-uittreksel, referenties, verzekeringen en een gedragsverklaring. Maar statutaire bevoegdheid van de stichting en de vergunningstatus van het bedrijf maakten geen onderdeel uit van die procedure.
Groupcard won op prijs-kwaliteitverhouding (EMVI). Alternatieve aanbieders, zoals BS&F (de aanbieder in Veenendaal en Rhenen), zijn volgens de gemeente niet uitgesloten, maar Groupcard scoorde het hoogst.

Parallellen met Ede: de casus Smaakpark

De situatie roept herinneringen op aan het Smaakpark-dossier in Ede. Daar verstrekte de provincie Gelderland in 2022 een subsidie van een half miljoen euro “in goed vertrouwen”, zonder deugdelijke financiële checks.

In beide gevallen gaat het om publiek geld dat werd toevertrouwd aan een partij zonder harde waarborgen en zonder controle – met grote financiële risico’s tot gevolg.

De bestuurlijke les voor Ede

Hoewel de interne problemen van Groupcard niet zichtbaar waren, waren er op het gebied van juridische structuur en toezicht wél duidelijke signalen. Dat deze binnen de aanbestedingsprocedure buiten beeld bleven, werpt de vraag op of formele zorgvuldigheid altijd voldoende bescherming biedt voor publiek geld.

De vraag is niet alleen hoe Ede de schade beperkt, maar vooral: hoe voorkomen we dat gemeenschapsgeld opnieuw in een kaartenhuis verdwijnt? Een volledig uittreksel bij de Kamer van Koophandel had maar €9,50 gekost, terwijl de gemeente nu 135.000 euro is verloren.

Het gaat niet alleen om geld, maar om vertrouwen. Want als regelingen niet doorgaan omdat de gemeente naliet een simpele controle te doen, wie legt dat dan uit?