Marc van der Woude
Hoe heeft het faillissement van Smaakpark kunnen gebeuren? En hoe is het voor een idealistisch gedreven ondernemer om zijn droom in duigen te zien vallen? De Edese Vos sprak met Christian Weij.
We publiceren dit gesprek in twee delen. Om recht te doen aan de situatie waarin Christian Weij zich bevindt wordt het in zijn geheel weergegeven. Ben je zelf direct betrokken geweest bij Smaakpark – als personeelslid, leverancier, investeerder, ambtenaar of anderszins – dan horen we graag ook jouw perspectief. Stuur ons een mailtje of bel.
Dit moet een persoonlijk drama voor je zijn, Christian. Waar is het precies misgegaan?
“In financiële zin is er de afgelopen zes maanden ontzettend veel gebeurd. Ik kan daar niet teveel over zeggen, want ik wil proberen een doorstart voor elkaar te krijgen. Daar heb ik partijen met wie ik te maken heb gehad ook weer bij nodig. Ik wil niet dat er morgen een bordje ‘te koop’ aan mijn pand hangt, snap je? Want dan is het sowieso voorbij. Ik kan dus niet vertellen wat er zich de laatste maanden heeft afgespeeld.”
Wat zijn op dit moment de schulden in Smaakpark BV? Wat is het tekort waardoor je de rekeningen niet kunt betalen?
“Belastingschuld uit de coronatijd is de grootste hap. En voor de rest valt het eigenlijk wel mee. Wij wilden dit faillissement helemaal niet en de bewindvoerder ook niet. Er is echt nog geprobeerd om met de betrokken partijen dingen te regelen. Maar de schuld is toch zo fors dat we niet meer verder kunnen.”
Er was eerst een voorlopige surseance van betaling aangevraagd, en een week later was het faillissement al uitgesproken. Wat heeft nou gemaakt dat het zo snel ging?
“Daar kan ik op dit moment niets over zeggen. Dan schiet ik mezelf in de voet en zijn al mijn kansen verkeken. Weet je, ik kan een boek schrijven over dit twaalfjarige project. Hoe je door overheden en instanties wordt tegengewerkt. Maar dat komt wel een keer.”
Oorzaken van het faillissement
Je noemt in onze mailwisseling een aantal factoren die van invloed zijn geweest op het faillissement. De coronaperiode is heftig voor jullie geweest. Je bent destijds met een foodfiets naar Den Haag gereden om aandacht te vragen voor startende horecaondernemers die niet in aanmerking kwamen voor coronasteun.
“Met een KvK-inschrijving van eind 2019 heb je nog geen jaarrekening die je kunt overleggen. Het jaar daarna gingen we verbouwen. Voor de coronasteun die je zou kunnen krijgen wordt gekeken naar het jaar ervoor, en als je dan geen omzet kunt laten zien vis je achter het net. De laatste lockdown was voor ons echt funest. We gingen met een knal open in september 2021. We stonden in alle landelijke dagbladen. Radio 1 Live was bij de opening. De eerste weekenden zat er elke avond 150 tot 200 man in het restaurant. Toen kwam die laatste lockdown. Het hele vliegwiel-effect van die openingsweken was weg. Na de lockdown waren mensen voorzichtig. Toen kwam er een nieuwe crisis.”
Bedoel je de prijsinflatie?
“Ja, de kosten van inkoop en energie gingen omhoog. Alleen al de bieren zijn in het afgelopen jaar met 15 tot 20 procent gestegen in de inkoop. Dat moet je allemaal doorberekenen. Sommige mensen komen dan minder vaak omdat ze het niet hebben. Het is alles bij elkaar een optelsom waar je niet vrolijk van wordt.”
Je had ook last van bouwwerkzaamheden op het kazerneterrein?
“In september vorig jaar begonnen ze aan de Parklaan naast ons, en in de wijk bij de Verbindelaarsweg, waardoor we moeilijk bereikbaar zijn geweest. Er stonden op een gegeven moment vier tractoren met laadbakken langs mijn terras. Op de ene oprit allemaal pallets met stenen, bij de andere oprit aanhangwagens. Er wordt in dit soort trajecten ook geen enkele rekening gehouden met ondernemers. Onze gasten hadden daar last van. Ik heb mensen op moeten halen die het niet konden vinden.”
Waren er nog andere oorzaken?
“Wat mij dwars zit en wat ik toch even genoemd wil hebben is dat als je duurzaam en innovatief wilt zijn, dat het je in de ambtenarij en financiële wereld niet makkelijk wordt gemaakt. Je moet hard werken om je vergunningen en geld bij elkaar te krijgen. Dat is al twaalf jaar zo. De laatste vergunning heb ik letterlijk zes of zeven weken geleden gekregen. Dat was voor het bouwen van die torens en de kassen [onderdeel van het Fermentatielab –red]. Daar zit je dan op te wachten en je kunt zonder die vergunning gewoon niet verder. Dan moet je weer voor de kwaliteitscommissie komen om uit te leggen waarom die dingen er zo uit zien. Waarom onze kas een bolletje is en niet een gewone kas. Er wordt bij de gemeente voortdurend geroepen dat we zo duurzaam mogelijk moeten zijn, maar op het moment dat je dat wilt ondervind je heel veel tegenwerking.”
Je was een van de eerste ondernemers die jaren geleden aanhaakte bij de Edese foodvisie. Ik had de indruk dat de gemeente je daarin wel goed faciliteerde. Je werd voor heel wat gemeentelijke bijeenkomsten gevraagd om de catering te verzorgen. Je was zo’n beetje de hofleverancier, zo leek het.
“Klopt. Ze kwamen ook regelmatig met groepen in het Smaakpark om een rondleiding te krijgen. Altijd superenthousiast over ons verhaal. Maar die ambtenarij, die muur waar je dan tegenaan loopt. Als duurzame innovator doe je soms dingen anders, en dan zegt een wet van eeuwen geleden dat het niet zomaar kan. Er anders naar kijken lukt dan niet. De muur langs onze b&b bijvoorbeeld, daar hebben we anderhalf jaar over gedaan om een vergunning te krijgen. We wilden die bouwen van ons beton- en baksteenafval. Hoe duurzaam wil je het hebben? Dan moet je zo vechten om dat voor elkaar te krijgen. Ik heb zoveel redenen gehoord waarom het elke keer weer afgekeurd werd. Terwijl het gewoon een hele mooie duurzame oplossing is. En een voorbeeld voor velen. Nu die muur er staat zeggen mensen: wat een goed idee!”
Ik neem aan dat je wel de support van wethouder Leon Meijer voor je visie had? Kon die zijn ambtenaren niet achter de broek zitten?
“De wethouder heeft ons altijd gesteund. Leon Meijer zei: ‘Gaan met die banaan, met jullie duurzame plannen.’ En dan sneuvelt het toch weer in de ambtenarij. Ik wilde de invloed van de wethouder ook niet te vaak gebruiken. Als je er elke keer de wethouder bij haalt, ga je ook ambtenaren tegen de haren instrijken.”
Ondernemen in coronatijd
Heb je in de korte tijd dat je bezig bent überhaupt een positieve business case kunnen bereiken? Of was het puur investeren en een aantal jaren verlies nemen?
“Er zijn wel maanden geweest die heel goed waren. De laatste maanden van het jaar zijn altijd goed in de horeca. Alleen het jaar ervoor… die lockdown was precies in december.”
Hoeveel mensen had je in dienst en zijn nu hun baan kwijt?
“Ik had 15 vaste medewerkers voor het restaurant, het Food Lab en de kookschool.”
Ik zie dat er meerdere activiteiten gepland stonden voor deze maand, waaronder een Fermentatiefestival. Die gaan neem ik aan niet door?
“Nee. Ik ben ook niet meer in charge, dat is de curator. Alles wat ik wil, moet ik nu aan hem vragen. De spullen zijn van hem, die kan ik dus niet gebruiken.”
Er zit veel gemeenschapsgeld in het faillissement. Draait nu eigenlijk de samenleving niet op voor jouw doorstart?
“Heel eerlijk: heeft de gemeenschap mij geholpen toen ik het zwaar had in de coronatijd?”
Is het een taak van de gemeenschap om ondernemers te redden?
“Wel als de gemeenschap bepaalt dat ik niet open mag. Als ik daar tegenin was gegaan, dan waren ze me wel komen sluiten. Dan verlies je dus geld omdat de overheid zegt dat je niet open mag, terwijl ze je er niet in steunen. Ik heb die lockdown niet verzonnen. En steunt de overheid me als ik niet bereikbaar ben, als er geen mensen op mijn terras zitten omdat de tractoren hier de hele tijd door de straat rijden? Nee. Grote gevestigde partijen werden in coronatijd wel geholpen, de kleine start-ups niet. Er zijn in coronatijd ook veel mensen rijker geworden, die hun voordeel ermee hebben kunnen doen.”
Slaap je nog wel, Chris, of lig je ervan wakker?
“Ik lig er natuurlijk heel veel van wakker. Dat is al zeker een half jaar zo. Het was vechten tegen de bierkaai. Iedereen zegt dat je recht staat, ook je advocaten, maar je krijgt het gewoon niet voor elkaar. Dit is niet wat je wilt, niet waar we voor begonnen zijn. Je probeert de wereld een beetje beter te maken en mensen te inspireren.”
Lukt het om die motivatie vast te houden, ondanks alle ellende?
“Mijn kinderen moeten het gevoel hebben dat ik gevochten heb voor hun wereld. Ik zou het niet kunnen verkopen aan mijn kleinkinderen dat ik ooit moet zeggen: ‘Ja, opa wist het wel, maar heeft er gewoon niks aan gedaan.'”
Morgen deel 2 van dit gesprek. Dan gaat over het over de subsidies en private investeringen die in Smaakpark BV zitten.
