Marc van der Woude
Al meer dan acht jaar kampt het Huygenspark in Ede-Zuid met problemen van overlast en onveiligheid. Gemeente en politie krijgen het niet goed onder controle, ondanks inzet van buurtvaders tot cameratoezicht. Hoe komt dat? Een reconstructie.
Deze reconstructie is gebaseerd op openbare documenten uit het raadsinformatiesysteem Notubiz, aangevuld met politierapportages, participatieverslagen en artikelen in de media.
2017: beloftevolle start loopt stuk
In 2017 wordt een bewonersplan opgesteld voor herinrichting van het Huygenspark. Het moet een veiliger en prettiger park worden, met meer ontmoeting en overzicht. De gemeente reserveert 38.000 euro, maar is afhankelijk van een extra provinciale subsidie voor de uitvoering. Die subsidie komt er niet. Slechts een deel van het plan wordt uitgevoerd; de rest verdwijnt in de la. Voor veel bewoners voelt dat als een gemiste kans.
2018: geruststellende woorden, oplopende zorgen
In 2018 stelt de ChristenUnie vragen in de raad over de veiligheid in en rond het Huygenspark. Het college antwoordt dat het bewonersplan slechts deels is uitgevoerd, maar benadrukt dat politie en handhaving “voldoende capaciteit” hebben. Daarmee wil het bestuur rust uitstralen. Bewoners zien ondertussen iets anders: jongeren die rondhangen, scooters die door het park scheuren en een groeiend gevoel van onveiligheid.
2019: jaarwisseling loopt uit de hand
In de jaren erna loopt de spanning verder op. Rond de jaarwisseling van 2019 escaleert de situatie volledig: jongeren bekogelen politie en brandweer met vuurwerk. Uit de politiecijfers blijkt dat het aantal meldingen van jeugdoverlast fors is toegenomen: 266 incidenten in de eerste helft van 2019, veel meer dan het jaar ervoor.
De reactie van de gemeente is opnieuw tijdelijk: extra jongerenwerk, buurtvaders en een mobiele ontmoetingsplek (de “MOP-bus”). Het geeft kortstondig verlichting, maar lost het probleem niet op.
2020–2022: lapwerk en gemiste signalen
In de wijkteamverslagen wordt gesproken over “stroef verlopende samenwerking” in de werkgroep Huygenspark. Bewoners klagen bij herhaling over drugs, vuurwerk en vernielingen. Toch blijft de aanpak hangen in losse projecten en extra toezicht.
Opvallend is een episode uit 2022: de PvdA stelt vragen over het gebruik van zogeheten gel blasters in het park – speelgoedwapens die gelballetjes afschieten, maar sterk lijken op echte vuurwapens. Het college antwoordt dat er bij politie en handhaving geen meldingen bekend zijn. Voor bewoners voelt dat opnieuw als een signaal dat hun zorgen niet serieus genomen worden.
2023: bewonersparticipatie legt pijnpunten bloot
Het participatieboek Ede-Zuid en Bennekom, waarin inwoners hun wensen en klachten konden optekenen, is helder:
- “Veel hangjeugd die er een troep van maakt (…) Het lijkt hier af en toe een racebaan met scooters.”
- “Het Huygenspark veiliger maken. Meer handhaving ivm de jeugd die voor overlast zorgt ook na 22.00 uur.”
De gemeente heeft inmiddels hekwerken geplaatst om scooters te weren, maar bewoners zien dagelijks hoe de jeugd alsnog naar binnen rijdt. Het park wordt door deze maatregelen ook minder toegankelijk voor ouderen en mindervaliden. Kortom: symptoombestrijding zonder structureel resultaat.
2024: camera’s als wondermiddel?
In november 2024 grijpt de gemeente opnieuw in. Naar aanleiding van een verdubbeling van het aantal meldingen – 52 tot en met november – worden drie camera’s in het Huygenspark geplaatst. De maatregel wordt gepresenteerd als extra middel om “zicht te hebben op het park” en incidenten te voorkomen. Voor sommige bewoners geeft dat een gevoel van veiligheid, maar velen zijn sceptisch: wat zou er gebeuren zodra de camera’s weer weg zijn?
2025: groep in beeld, maar geen oplossing
In de zomer van 2025 verschijnt de evaluatie: 86% van de omwonenden vindt het cameratoezicht positief, 63% voelt zich veiliger. Maar de evaluatie valt deels in de zomervakantie, traditioneel een rustigere periode. Camera’s worden verlengd tot eind 2025, omdat de overlast nog altijd aanhoudt.
Burgemeester Verhulst geeft toe dat gesprekken met ouders van de jongeren weinig effect hebben. “Ze reageren schouderophalend,” zegt hij. Daarom kondigt hij boetes en dwangsommen aan – ook voor minderjarigen vanaf 14 jaar, en voor de ouders van jongeren onder die leeftijd.
Ondertussen breidt de overlast zich uit naar de wijk Enka, waar auto’s beschadigd worden en een geweldsconfrontatie op het nippertje wordt voorkomen. Burgerbelangen waarschuwt dat de situatie “dreigt te escaleren”.
PowNed-reportage: jongeren halen schouders op
Dat beeld wordt deze week bevestigd in een reportage van PowNed. Een verslaggever spreekt in het Huygenspark met omwonenden die zich onveilig voelen, en gaat daarna in gesprek met enkele jongeren. Hun stemmen en gezichten zijn geblurd omdat ze minderjarig zijn, maar uit hun houding blijkt vooral desinteresse. De zorgen van buurtbewoners lijken hen nauwelijks te raken. Voor bewoners is dat precies het probleem: de kloof tussen hun dagelijkse realiteit en het gebrek aan grip van gemeente en politie.
Acht jaar signalen, acht jaar tijdelijke maatregelen
De rode lijn is duidelijk:
- Signalen: bewoners, raad, politie en participatieboeken melden sinds 2017 structureel overlast, onveiligheid en vernielingen.
- Reactie: de gemeente komt steeds met tijdelijke maatregelen – extra toezicht, buurtvaders, hekwerken, camera’s.
- Communicatie: bestuurders benadrukken telkens dat de rust is teruggekeerd of dat er voldoende capaciteit is.
- Resultaat: de klachten blijven terugkomen, bewoners blijven zich onveilig voelen.
Burgemeester Verhulst grijpt nu naar het uitdelen van boetes en dwangsommen. Maar of dat het Huygenspark wél structureel rust gaat brengen, is hoogst onzeker.
👉 Bewoners vragen zich intussen af: hoe lang blijft dit zo doorgaan? En wat is er nodig om het Huygenspark eindelijk écht veilig en leefbaar te maken?
Reactie burgemeester Verhulst
Volgens zijn woordvoerder Patricia Nep is het communiceren over overlast een balanceeract: “Het communiceren van dit soort incidenten zoals rondom het Huygenspark plaatsvinden is balanceren tussen communiceren of in stilte aanpakken. Ik heb niet het idee dat wij het in de communicatie ‘klein’ houden. De burgemeester heeft vorige week tijdens het persgesprek uitgebreid toegelicht om hoeveel jongeren het gaat, wat de insteek van de aanpak is en wat wel of niet goed gaat.”
Over de eerdere inzet in de wijk: “Je zet in eerste instantie in op contact in de wijk met wijkbewoners en probeert op die manier zichtbaar te krijgen met wie je op welke manier te maken hebt. Vervolgens hebben we de inzet van jongerenwerk, wijkwerk en buurtvaders verder geïntensiveerd.”
Waarom cameratoezicht: “Deze inzet bleek in het Huygenspark niet genoeg. Daarom is uiteindelijk gekozen voor camera’s, wat eigenlijk een vrij zwaar middel al is. Op die manier proberen we de jongeren uit de anonimiteit te halen, te herkennen en zo de raddraaiers eruit te halen. En cameratoezicht moet je communiceren.”
Over de aanpak van jongeren en hun ouders: “Aangezien degenen die we nu herkennen veelal jonger zijn dan 16, krijgen zij in eerste instantie een waarschuwing en wordt er een gesprek aan huis gevoerd met de ouders erbij. Pas daarna krijgen zij een boete. En ja, dat gaan de ouders dan in eerste instantie voelen. Maar wij zijn van mening dat de ouders voor deze jongeren nog wel een belangrijke opvoedende en verantwoordelijke rol spelen. Boetes kunnen in geld zijn of in materiaal (beslaglegging). Dit kan meerdere keren. Het gezin krijgt ook begeleiding aangeboden.”
En over de vervolgstappen: “Mocht dit toch allemaal niet helpen, dan zijn er andere bestuurlijke maatregelen mogelijk. Dat is nu nog niet per se aan de orde, maar mochten die vervolgens overtreden worden, dan gaan we ook met minderjarigen richting strafrecht. De inzet voor nu blijft in eerste instantie op het uit de anonimiteit halen.”
Tot slot benadrukt Nep dat de overlast in de afgelopen acht jaar niet eenduidig is: “In de afgelopen acht jaar is er inderdaad af en aan sprake van overlast. Maar deze overlast is niet van dezelfde groep, kenmerkt zich niet door hetzelfde soort incidenten en is elke periode weer anders.”
Naar mijn mening is het grootste probleem, waarom dit al jaren voortduurt en ook in andere wijken begint te ontstaan, dat onze overheid met handen en voeten is gebonden aan doorgeslagen wetgeving. Er moet eerst een verordening worden uitgebracht wil politie bijvoorbeeld preventief kunnen fouilleren. Daarnaast zijn de mogelijkheden om overlastveroorzakers aan te pakken (buiten heterdaad) zeer beperkt.
Een verbod instellen voor het bij je dragen van messen, vuurwerk, etc. in geheel Ede, tesamen met meer bevoegdheid voor politie en handhavers samen met justitie in de buurt, zodat er direct snelrecht kan worden toegepast, gaat helpen. Tegelijk met een stevigere aanpak. Als je vroeger met een opgevoerde brommer een paar keer werd betrapt werd je brommer in beslag genomen en vernietigd. Die aanpak zou, samen met frequente controles op wisselende plekken en tijden in en rond Ede, met fatbikes ook goed kunnen werken.