Edese Vos
De Heus Voeders, de machtige veevoerproducent met hoofdkantoor in Ede, ligt onder vuur. Een Russische vestiging van het bedrijf leverde medicijnen aan het front in Oekraïne. Na drie jaar steun betuigen aan Oekraïne is De Heus inmiddels door het Kremlin op een zwarte lijst gezet. Het bedrijf wil nu alsnog vertrekken uit Rusland – maar dat blijkt lastiger dan gedacht.
Eerst leek De Heus Voeders immuun voor geopolitieke druk. Het familiebedrijf bleef actief in zowel Rusland als Oekraïne na de invasie van februari 2022, met als argument dat voedselproductie een vitale sector is die “niet onder sancties valt.” Maar na drie jaar balanceren op het koord tussen moraliteit en marktmacht wordt de positie van De Heus onhoudbaar.
Medicijnen voor Russische soldaten
Een reeks onthullingen van journalist Dénis van Vliet (BN DeStem / RAAM) bracht de zaak in stroomversnelling. In een video op sociale media bedanken twee Russische vrijwilligers de vestiging van De Heus in Lakinsk, ten oosten van Moskou, voor een gift van hulpgoederen aan het Russische leger. Eén van hen houdt een doos met Nefopam, een krachtige pijnstiller, omhoog. “Elke soldaat zou zo’n strip op zak moeten hebben,” zegt ze.
Volgens woordvoerder Joost Belt was het Nederlandse hoofdkantoor niet op de hoogte van deze donatie. “Toen we hiervan hoorden, hebben we onmiddellijk laten weten dat dit absoluut niet de bedoeling was,” verklaarde hij tegenover RAAM.
Steunpagina voor Oekraïne offline
Wat De Heus aanvankelijk wél communiceerde, verdween begin april 2025 van de internationale website van het bedrijf. Het ging om een verklaring die sinds maart 2022 online stond, waarin De Heus zich “geschokt en verdrietig” toonde over de oorlog en steun uitsprak voor hulpinitiatieven voor Oekraïne. Kort nadat het bedrijf vanwege die verklaring op een Russische zwarte lijst was geplaatst, werd de pagina zonder toelichting verwijderd. “Rusland is een bijzonder land,” aldus woordvoerder Joost Belt. “We willen voorkomen dat onze medewerkers daar in gevaar komen. Maar ons standpunt is onveranderd: wij zijn tegen de Russische invasie.”
Tegelijk kondigde De Heus aan te willen vertrekken uit Rusland. Het wil zijn meerderheidsbelang (51%) in de fabriek in Lakinsk verkopen. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Sinds 2022 heeft Rusland de spelregels voor vertrekkende bedrijven flink aangescherpt. Wie vertrekt, moet tot 60% korting geven op de verkoopprijs én 35% vertrekbelasting betalen. Bovendien moeten vertrekkers toestemming krijgen van een speciale overheidscommissie. Daarmee is een “elegante exit” vrijwel onmogelijk geworden.
Voornemen tot vertrek ‘rijkelijk laat’
CDA-Kamerlid Derk Boswijk, die eerder samen met D66-Kamerlid Jan Paternotte pleitte voor strengere regels rond bedrijven die in Rusland actief zijn, noemt het besluit “een stap in de goede richting, maar rijkelijk laat.” Hij heeft aangekondigd de kwestie te zullen aankaarten in de Tweede Kamer.
Boswijk wordt actief geïnformeerd door Van Vliet. De zaak zal naar verwachting een politieke staart krijgen, mede gezien de rol van De Heus als een van de belangrijkste financiers van de BoerBurgerBeweging (BBB). Het bedrijf betaalde mee aan boerenprotesten, sponsorde pro-boerencampagnes en doneerde aan organisaties die het stikstofbeleid juridisch aanvallen.
Economische logica en morele grenzen
Hoewel De Heus wereldwijd actief is, roept het bedrijf ook lokaal – in politiek Den Haag en Ede – steeds meer vragen op. Vanuit het hoofdkantoor in Ede wordt leidinggegeven aan meer dan 80 fabrieken in 20 landen. De familie De Heus, goed voor ruim 2 miljard euro, is een icoon van de internationalisering van de Gelderse landbouw – én de belangenverstrengeling die daarmee gepaard kan gaan.
“We dachten dat we door te blijven een bijdrage konden leveren aan de voedselketen,” aldus Belt in 2022. In 2025 blijkt dat standpunt steeds moeilijker te handhaven. Het bedrijf probeert te laveren tussen politieke loyaliteit, economische belangen en publieke verontwaardiging, maar draait zich steeds verder vast.
De kwestie rond De Heus was gisteravond ook onderwerp in het satirische programma De Avondshow met Arjen Lubach. Daar werd het bedrijf stevig bekritiseerd vanwege zijn aanhoudende aanwezigheid in Rusland, drie jaar na het begin van de oorlog. Lubach stelde dat niet morele overwegingen, maar economische belangen leidend lijken te zijn voor het bedrijf.
Marc van der Woude
Onbegrijpelijk dat De Heus giften geeft aan het Russische leger wat scholen en ziekenhuizen bombardeert in Oekraïne, babys ontvoert en krijgsgevangenen martelt. Onbegrijpelijk dat Nederlandse boeren De Heus nog sponsoren door daar veevoer te kopen. Gezien de grote winsten van De Heus betalen boeren ook teveel voor het veevoer.
Beste Jan,
Begrijpend lezen is kennelijk niet je sterkste punt.
Er staat duidelijk dat De Heus sinds het uitbreken van de oorlog zich hier nadrukkelijk van heeft gedistantieerd en dat het om veiligheidsredenen van het Russische personeel heeft besloten dit in 2015 van de website te verwijderen. Dat dit Russische personeel nu op eigen initiatief donaties doet kun je een bedrijf toch moeilijk aanrekenen.
Na Unilever, Heineken en anderen is er weer een Europees bedrijf gratis in handen gevallen van de Russen. Bravo weer een Rus rijker, maar goed zolang het maar geen Nederlander is!
Zoals vaker verdraait een medewerker van De Heus de feiten als dat dit megabedrijf goed uitkomt. Zoals de Tweede Kamerleden in het artikel duidelijk zeggen is De Heus te lang in Rusland gebleven: over het besluit van De Heus om te vertrekken: “een stap in de goede richting, maar rijkelijk laat.” 8 jaar eerder had Poetin al de Krim ingenomen en delen van de Donbas. En de invasie op heel Oekraïne was helemaal duidelijk. Bijna alle bedrijven zijn toen wel direct vertrokken. Bij miljardenfamilie De Heus draait het alleen om de eigen miljarden zoals De Avondshow met Arjen Lubach aangaf.