4 op de 10 raadsleden worstelt met stukken en vergaderingen

Voor inwoners van Ede zijn de raadsvergaderingen en beleidsstukken al moeilijk te volgen. Maar wat als je raadslid bent en erover moet meebeslissen? Dan is het wel handig dat je het ook snapt en kunt bijbenen.

“4 op de 10 raadsleden vind het lastig om de raadsvergadering te volgen,” kopte de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden in een persbericht. Deze vereniging met ruim 5.000 leden ondersteunt raadsleden en andere medewerkers van de gemeenteraden in hun werk. Het motto: ‘Een sterke raad doet er toe!’.

Maar nu blijkt uit onderzoek dat praktisch opgeleiden worstelen om de commissies- en raadsvergaderingen goed te volgen. “Het taalspel van de vergadering, vakjargon en onnodig complex taalgebruik zijn slechts enkele voorbeelden waar raadsleden tegenaan lopen in het raadswerk,” aldus het rapport.

Hoge tijdsdruk en ingewikkelde stukken

Van de praktisch opgeleide raadsleden geeft 42% aan niet goed mee te kunnen komen in de vergaderingen of bijeenkomsten. Van de theoretisch opgeleide raadsleden is dat 23%. De realiteit is dat de meeste raadsleden theoretisch opgeleid zijn en dus het gesprek in de raad bepalen. Bovendien zijn de ambtenaren, die de stukken maken, ook nog eens theoretisch opgeleid. Dat versterkt elkaar.

Wanneer de memo’s, brieven en stukken compleet en tijdig aankomen, ervaren veel raadsleden een te hoog taalniveau, veel vakjargon en onduidelijke afkortingen. Het vergt veel tijd en kennis van raadsleden om de ingewikkeldheid van een onderwerp onder de knie te krijgen. “Het vraagt veel tijd om in het taalgebruik te komen en er is niet altijd uitgebreid ruimte om de stof tot je te nemen door de grote vergaderdruk. Je hebt tenslotte ook nog gewoon een baan en een gezin,” aldus een raadslid in het onderzoek.

Sommige raadsleden domineren alles

Praktisch opgeleide raadsleden zijn ondervertegenwoordigd in de gemeenteraad en wanneer ze wel in de raad zitten, geeft vier op de tien raadsleden aan niet goed mee te komen in vergaderingen. Op papier krijgen beide groepen evenveel ruimte om het debat te voeren. Maar sommige groepen zijn te overheersend aanwezig en de kwaliteit van het debat lijdt daaronder. Dan gaat het vooral over oudere, mannelijke raadsleden.

“Het duurt even voordat je de patronen ziet, maar het zijn meestal dezelfde personen. Vrijwel altijd praten ze veel en hard, maar zeggen inhoudelijk niet veel. Het vergt een erg goede voorzitter om deze types te temmen. Helaas kost het vaak ook veel tijd om naar herhalingen te luisteren en sluiten we vergaderingen geregeld laat op de avond af. Waarbij ik dan denk, dat had veel efficiënter gekund,” zo zegt een raadslid in de toelichting.

Kan het probleem wel worden opgelost?

Dit probleem beperkt zich niet tot de raad. Voor inwoners van Ede zijn de vergaderingen ook niet makkelijk te volgen en is het raadsinformatiesysteem een doolhof vol ambtelijke stukken. De Edese Vos moet in haar journalistieke werk regelmatig documenten en reacties van woordvoerders omzetten in eenvoudiger Nederlands.

Als wordt geconstateerd dat het voor veel praktisch opgeleide mensen niet meer goed te volgen is, wat kan er dan concreet aan worden gedaan? Beleid is ontzettend ingewikkeld geworden en er wordt vaak heel juridisch naar gekeken. Los je dit nog wel op? In het onderzoek worden geen praktische aanbevelingen gegeven.

“Dit vraagt in ieder geval een lange adem,” zegt de perswoordvoerder van de vereniging. “Het is inderdaad de vraag of je het er nog uit krijgt. Je kunt wel zeggen: we gaan verplichten dat alles op taalniveau B1 (eenvoudig Nederlands) moet zijn, maar dat doorvoeren duurt heel lang. De raadsleden die we hebben bevraagd geven zelf ook aan dat het niet 1-2-3 is op te lossen. Maar we gaan hier wel verder met gemeenteraden over in gesprek. We hopen dat dit gesprek ook in de ambtelijke organisaties wordt opgepakt.”