Top Leger des Heils zwijgt over uitzetting zieke hulpverlener

Terwijl de landelijke top van het Leger des Heils de missie belijdt – ‘Wij laten nooit iemand vallen’ – zwijgt de organisatie over haar eigen handelen. Bestuursvoorzitter kapitein Harm Slomp weigert antwoord te geven op de vraag waarom zijn organisatie een zwaar zieke ervaringsdeskundige op straat heeft laten zetten en de politie op de pers afstuurde.

Wat de zaak extra ironisch maakt is dat Slomp nog geen week later een persbericht liet uitbrengen waarin hij inhaakte op het rapport van de nieuwe, onafhankelijke ETHOS-telling. In een politiek statement riep hij de overheid op tot actie om de dakloosheidscrisis te bestrijden. Terwijl in datzelfde rapport Natasja Schreuder, de door het Leger des Heils uitgezette eigen medewerker, uitgebreid werd geportretteerd als één van de gezichten van de Nederlandse dakloosheid.

De Edese Vos stelde bestuursvoorzitter Kapitein Harm Slomp tweemaal kritische vragen over de kwestie en de spanning die dat oproept met de missie van het Leger des Heils. Op de eerste set van zeven vragen (op 1 oktober) kwam via zijn woordvoerder geen inhoudelijke reactie. Een tweede set vragen op zijn eigen e-mailadres (op 24 oktober) bleef eveneens onbeantwoord. De vragen die de top van het Leger des Heils niet wil beantwoorden zijn onderaan dit artikel te lezen.

De strategie van het zwijgen

De reactie van het Leger des Heils is een klassieke reflex om verantwoording te ontlopen.

Woordvoerder Menno de Boer op het hoofdkantoor in Almere reageerde al direct ontwijkend. Hoewel de mail met zeven kritische vragen al enkele dagen in zijn mailbox zat, zei hij: “Ik heb die vragen niet gezien. Ik zie ze nu.” Toen de Edese Vos opmerkte dat dit gezien de urgentie van de situatie onbetrokken en weinig proactief overkwam, antwoordde De Boer met een cynische woordspeling: “Je kan op een mail alleen maar reactief reageren.”

Later die dag volgde een schriftelijke verklaring namens bestuursvoorzitter Slomp, waarin de organisatie stelt:

“Wij zullen de door u gestelde vragen niet apart beantwoorden, aangezien wij in deze kwestie te maken hebben met zaken die op basis van persoonlijke vertrouwelijkheid zijn besproken. Tevens noopt de door u genoemde kwetsbaarheid ons tot uiterste terughoudendheid in het bespreken van deze zaak met derden. Wij gaan hierover dan ook zeker niet in gesprek met media. Wel kunnen we u verzekeren dat er van de kant van het Leger des Heils alles aan gedaan wordt om in deze zaak tot een oplossing te komen die voor alle partijen passend, gewenst en uitvoerbaar is.”

Dit is een strategisch geformuleerde weigering om rekenschap af te leggen. Het beroep op vertrouwelijkheid en kwetsbaarheid wordt ingezet als een afschermmiddel. Ironisch, want juist de kwetsbaarheid van Schreuder is de aanleiding voor de journalistieke vragen, maar wordt door de organisatie nu gebruikt om het zwijgen te rechtvaardigen.

De afsluitende belofte over een oplossing is juridisch dichtgetimmerd met de voorwaarden “passend, gewenst en uitvoerbaar”. Dit is een drievoudige disclaimer. Het Leger des Heils kan op elk moment de oplossing blokkeren door eenvoudig te stellen dat deze niet ‘uitvoerbaar’, niet ‘passend’ of niet ‘gewenst’ is. Dit legt de volledige verantwoordelijkheid voor het mislukken bij de kwetsbare medewerker. Dit type formulering is kenmerkend voor bestuurders die aansprakelijkheid willen afschuiven.

Reputatiebescherming voor alles

De Edese Vos beschikt over app-correspondentie tussen Schreuder en zowel de regiodirectie als de landelijke leiding. Daaruit blijkt dat de zaak al maanden bekend was bij de landelijke top. Volgens Schreuder had Slomp haar op Batelaar opgezocht en huisvesting aangeboden, maar kwam hij hier niet op terug. De bewering dat er “alles aan gedaan wordt om tot een oplossing te komen” is daarmee ongeloofwaardig.

De reacties vanuit de leiding waren puur formeel en gaven geen blijk van empathie. Na het vastlopen van de communicatie werd Schreuder door de leiding geghost – er volgde geen reactie meer op haar appjes.

Kapitein Slomp stelde: “Wij zullen als Leger des Heils altijd onze missie volgen.” Regiodirecteur Jan Overweg beweerde eerder: “Het Leger des Heils laat nooit iemand vallen.” Uitspraken die in schril contrast staan met de werkelijkheid. De stilte van deze bestuurders geeft een luid antwoord op de vraag hoe geloofwaardig de organisatie nog is.

Intussen gaat het met Natasja Schreuder niet goed. Het leven op straat valt haar zwaar en ze gaat fysiek snel achteruit.

TIP ONS – De Edese Vos blijft deze zaak volgen en stelt een onderzoek in naar de bredere handelwijze van het Leger des Heils.

Ben je bekend met de werkwijze van het Leger des Heils, werk je er of ben je cliënt geweest, en heb je informatie die ons kan helpen inzicht te krijgen in hoe de organisatie functioneert? Dan kun je de Edese Vos tippen. Dat kan onder bronbescherming. Dit betekent dat informatie die je ons geeft vertrouwelijk wordt behandeld en niet tot jou kan worden herleid.

Dit artikel maakt deel uit van ons lopende dossier over de daklozenproblematiek in Ede.

De 12 vragen die Kapitein Slomp weigert te beantwoorden

Vragen van 1 oktober:

1. Zoals u bekend is Natasja Schreuder, medewerker en ervaringsdeskundige van het Leger des Heils, op 1 oktober uit haar woning op Batelaar in Lunteren gezet. Het gaat hier om een ernstig zieke en kwetsbare vrouw. Het is opmerkelijk dat het Leger des Heils een eigen medewerker feitelijk dakloos maakt. Hoe verklaart u dat dit onder verantwoordelijkheid van het Leger des Heils kon gebeuren?

2. Waarom is er binnen de organisatie kennelijk geen enkele oplossing voor haar gevonden?

3. Klopt het dat regiodirecteur Jan Overweg geen mandaat had om iets voor mevrouw Schreuder te doen, en dat de beslissing om haar uitzetting niet tegen te houden en geen oplossing te bieden op managementniveau is genomen?

4. Schreuder staat bekend als betrokken en kritisch. Speelt haar kritische houding mee in de harde opstelling van uw organisatie?

5. U zei onlangs in de media: “Wij zullen als Leger des Heils altijd onze missie volgen. Onze mensen zetten zich dagelijks in voor mensen in nood. Dat blijven we doen, ook als dat strafbaar zou worden. Daar sta ik persoonlijk garant voor.” Regiodirecteur Jan Overweg stelde: “Het Leger des Heils laat nooit iemand vallen.” Hoe verhouden deze uitspraken zich tot deze situatie, waarin meerdere hulpverleners, ook binnen uw eigen organisatie, de zorg hebben geuit dat Schreuder op straat hard achteruitgaat en het mogelijk niet overleeft?

6. Heeft het Leger des Heils invloed op de toepassing van de Housing First-regeling in Ede, en had in dit geval niet voor plaatsing binnen die regeling gekozen kunnen worden?

7. Op 1 oktober jl heeft het Leger des Heils op Batelaar de politie ingeschakeld tegen ondergetekende en een camjo, met als gevolg dat wij in onze journalistieke werkzaamheden – de verslaglegging van de uitzetting – zijn gehinderd. Wij hebben hierover inmiddels contact met de NVJ en onze advocaat. Kunt u toelichten waarom het Leger des Heils meent dat dit een adequate manier is om met de pers om te gaan?

Vragen van 24 oktober:

Naar aanleiding van het rapport van de Ethos-telling, waarin ironisch genoeg een uitgebreid interview met Schreuder stond, stuurde u namens het Leger des Heils een persbericht uit. Hier heb ik de volgende vragen over:

1. U stelt in uw persbericht dat de landelijke overheid moet ingrijpen en 20.000 passende woonplekken moet realiseren. Hoe verhoudt deze eis zich tot het feit dat u binnen uw eigen organisatie geen passende woonplek heeft kunnen realiseren voor Natasja Schreuder, een zwaar zieke ervaringsdeskundige?

2. In punt 3 van uw doorbraakplan pleit u voor ‘Tijdelijke huisvesting buiten de maatschappelijke opvang’ (zoals flexwoningen) om mensen van de straat te krijgen. Waarom is deze oplossing, die u van de overheid eist, niet intern toegepast in de casus-Schreuder, waar de nood al maanden bekend was?

3. U wijst in uw persbericht op belemmerende regelgeving. Welke regelgeving, op welk niveau binnen het Leger des Heils of de gemeente Ede, heeft de organisatie belemmerd om de uitzetting van mevrouw Schreuder te voorkomen? Feit is dat een groot deel van Batelaar onder leegstand wordt beheerd.

4. U spreekt van de noodzaak om prioriteit te geven aan kwetsbare mensen en stelt: “Mensen hebben een thuis nodig, sterker nog: ze hebben er recht op!” Gezien het feit dat mevrouw Schreuder nu op straat snel fysiek achteruit gaat, zoals wij constateerden – in hoeverre voelt u als bestuursvoorzitter verantwoordelijkheid voor het schenden van dit ‘recht’ in deze specifieke casus?

5. Eerder gaf uw organisatie aan niet te kunnen reageren, met een beroep op ‘vertrouwelijkheid’ en ‘kwetsbaarheid’. Nu u wel de media opzoekt om over de dakloosheidscrisis te praten: waarom blijft u zwijgen over een crisissituatie die u zelf in gang heeft gezet, en wanneer bent u bereid te reageren op de zeven oorspronkelijke kritische vragen van de Edese Vos?