Rechtshulp onder druk: Waar kunnen inwoners nog terecht?

Wie in Ede juridisch advies nodig heeft, moet goed plannen. Het Juridisch Loket aan het Raadhuisplein is slechts één middag per week open. Voor kwetsbare inwoners is dat een groot probleem. Want waar kun je nog aankloppen als je een juridisch conflict hebt en geen dure advocaat kunt betalen?

Landelijk neemt de rechtsbescherming voor mensen met een laag inkomen af. Uit onderzoek van onderzoeksjournalistiek platform Investico blijkt dat het aantal sociaal advocaten en juridische loketten fors is gedaald, vooral buiten de Randstad. Ook in Ede is het aanbod beperkt, al benadrukt de gemeente dat er geen signalen zijn dat inwoners juridische hulp mislopen. Tegelijkertijd erkent zij dat sociaal-juridische problemen complexer worden. Sinds kort is daarom een sociaal raadsvrouw actief in Ede – voorlopig als pilot.

Beperkte juridische hulp in Ede

Het Juridisch Loket in Ede is op maandagmiddag drie uur open voor inloop, en daarnaast op afspraak in de ochtend. Volgens de gemeente voldoet dat aan de lokale vraag. Ook zijn er in de dorpen aanvullende initiatieven, zoals een maandelijks spreekuur in Lunteren met juristen, accountants en notarissen. Toch is dit een magere infrastructuur vergeleken met grotere steden, zeker voor wie juridische problemen heeft met bijvoorbeeld het UWV of de gemeente zelf.

Zijn er nog sociaal advocaten in Ede?

In veel gemeenten bieden sociaal raadslieden structurele juridische hulp. Ede had die ondersteuning tot voor kort niet, maar sinds 1 april is een sociaal raadsvrouw actief. De gemeente spreekt van een verkenning tot januari 2026. Het is nog niet duidelijk of de inzet structureel wordt. Ondertussen ontbreken duidelijke cijfers over het aantal sociaal advocaten in Ede. De gemeente zegt daar geen zicht op te hebben.

Volgens de Sociale Kaart van Ede zijn er drie kantoren in Ede die sociaal recht behandelen, maar het is onduidelijk hoeveel van hen nog actief zijn in de gesubsidieerde rechtsbijstand. Landelijk halveerde hun aantal sinds 2019, waardoor mensen steeds vaker afhaken of moeten uitwijken naar andere steden.

Wie wijst de weg?

De gemeente wijst op bestaande hulp: naast het Juridisch Loket zijn er initiatieven als de Mobiele Belastinghulp en diverse inloopspreekuren. Maar in hoeverre deze hulp toereikend is voor complexe juridische problemen, is de vraag. Precies daarom, zegt de gemeente, is de sociaal raadsvrouw nu gestart. Zij moet de komende maanden in kaart brengen wat inwoners aan juridische ondersteuning missen.

De conclusie van het landelijke onderzoek van Investico: de toegang tot recht is in Nederland sterk afhankelijk geworden van waar je woont. In Ede lijkt het juridische vangnet nog te bestaan uit losse elementen, met slechts beperkte bereikbaarheid. Of dat voldoende is, zal de komende tijd moeten blijken.