Marc van der Woude
Terwijl de gemeente Ede spreekt over een dreigende stikstofimpasse, verrijzen er nieuwe woonwijken, stallen en recreatieparken – zelfs vlakbij kwetsbare natuurgebieden. De Stichting Milieuwerkgroepen Ede (SME) noemt het gemeentelijke stikstofnarratief “framing van de bovenste plank” en eist een eerlijk debat over de werkelijke uitdagingen.
“Er zijn vorig jaar 70.000 woningen gebouwd in Nederland, en in Ede zie je overal nieuwe bouwprojecten verrijzen,” zegt Jeannet Hubbeling, voorzitter van de Stichting Milieuwerkgroepen Ede (SME). Het is haar directe reactie op de recent gehouden ‘oplosconferentie’, waar wethouder Jan-Pieter van der Schans waarschuwde dat Ede dreigt ‘vast te lopen’ door de problemen met stikstof. “Het is business as usual,” stelt Hubbeling. “De gemeente geeft volop bouwvergunningen af, niet alleen voor woningen en woonwijken, maar ook voor nieuwe stallen, schuren en uitbreiding van recreatieparken.”
Een kleine greep uit de Officiële Bekendmakingen:
bouw bedrijfspand, uitbreiden fabriekshal, bouw bedrijfsverzamelgebouw, bouw appartementen, bouw vleeskalverenstal, bouw bedrijfspand, bouw bedrijfspand, uitbreiding wijk Kernhem.
‘Gemeente verdraait de waarheid’
“De politiek presenteert het alsof de natuur de grote boosdoener is die woningbouw en economische ontwikkeling tegenhoudt,” vervolgt Hubbeling. “Dat narratief is niet alleen onjuist, maar ook schadelijk voor het maatschappelijk debat. Het wekt onterecht de indruk dat natuurbehoud en woningbouw niet hand in hand kunnen gaan.”
De praktijk in Ede lijkt haar gelijk te geven. Terwijl de gemeente een conferentie organiseerde die naast journalisten ook bewust politici op afstand hield, gaat de vergunningverlening onverminderd door – ook voor projecten dicht bij Natura 2000-gebieden.
Vergunningen zonder natuurtoets
Het echte probleem ligt volgens Hubbeling bij de vergunningverlening zelf. “De Omgevingsdienst verleent bouwvergunningen zonder te toetsen of er een geldige natuurvergunning is. Dat mag formeel volgens de wet, maar het is in strijd met de uitspraken van de Raad van State. Pas als een natuurorganisatie bezwaar maakt, wordt een vergunning getoetst.”
Dit systeem legt de verantwoordelijkheid voor natuurbescherming bij burgerorganisaties. “We maken heel bewuste keuzes in welke projecten we juridisch aanvechten,” legt Hubbeling uit. “Die keuze laten we bepalen door de mate van nabijheid van Natura 2000-gebied in relatie tot de impact van datgene wat gebouwd gaat worden. Wij maken bijvoorbeeld bezwaar tegen uitbreiding van vakantieparken die tegen of in een Natura 2000-gebied liggen en tegen de bouw van nieuwe stallen, terwijl we bij woningbouw meestal geen bezwaar indienen. Het kost enorm veel tijd en geld, maar als niemand bezwaar maakt, blijft zo’n vergunning gewoon geldig – ook als die eigenlijk onrechtmatig is.”
Kalk strooien lost niets op
De huidige aanpak van de gemeente kenmerkt zich volgens Hubbeling door symptoombestrijding. Een treffend voorbeeld is het bekalken van de Ginkelse Heide en het Edese Bos. “In plaats van de bron van het probleem aan te pakken, strooien we kalk om te voorkomen dat de heide te zuur wordt. Dat is puur cosmetisch beleid en doet niets aan de werkelijke oorzaken van stikstofdepositie.”
De echte oplossingen liggen volgens haar in de landbouwsector. “Als we de veestapel halveren en stoppen met de intensieve kalvermesterij, zouden we het stikstofprobleem grotendeels oplossen. Maar daar ontbreekt de politieke wil voor. In plaats daarvan blijven we pappen en nathouden.”
De weg vooruit
Met de oplosconferentie hoopte de gemeente Ede een uitweg te vinden uit de stikstofproblematiek. Maar volgens Hubbeling is het tijd voor fundamentele keuzes: “Stop met het schetsen van valse tegenstellingen. We moeten erkennen dat de natuur zwaar onder druk staat en dat er ingrijpende maatregelen nodig zijn.”
Het gaat volgens haar niet om nog een conferentie vol goede bedoelingen, maar om politieke moed en concrete actie. “De oplossing begint bij het erkennen van de werkelijke situatie: Ede zit niet op slot, maar we hebben wel een gemeente die systematisch natuurbelangen ondergeschikt maakt aan economische groei. Pas als we dat durven toe te geven, kunnen we werken aan een toekomst waarin natuur en ontwikkeling écht in balans zijn.”
Edese Vos
Blij om te horen dat ik niet de enige ben die dit signaleert. Ik probeer regelmatig protest aan te tekenen, want iedereen ziet en weet dat bepaalde aanvragen nooit kunnen, maar ze gaan allemaal gewoon door. Ik ervaar zoveel tegenwerking bij zo’n protest. Een gewone burger kan hier simpelweg niet tegen boksen vrees ik.
Ben dan ook heel blij met een SME, die kan nog iets doen. Zou mooi zijn als er ook een groep mensen met kennis kwam die wel de bouw van woningen zou aanvechten (met succes). Neem dat belachelijke project Doesburgerbroek. Men moet zoveel compenseren om de natuur enigszins te behouden… Kap met die onzin. Ede is groot zat!