Ede telt 451 daklozen – maar velen blijven onzichtbaar

Vandaag zijn in Utrecht de resultaten gepresenteerd van de ETHOS-telling 2025, het landelijke onderzoek naar dak- en thuisloosheid van de Hogeschool Utrecht en het Kansfonds. Voor het eerst is ook duidelijk hoeveel mensen in de Valleiregio – waaronder Ede – zonder vaste woonplek leven. De cijfers laten zien dat het probleem veel breder is dan het straatbeeld doet vermoeden.

In totaal werden in de Valleiregio 1.237 dak- en thuislozen geteld, waarvan 451 in Ede. Daaronder 54 kinderen, 93 mensen in tijdelijke opvang en 85 in niet-conventionele woonruimtes zoals vakantieparken, stacaravans of antikraakpanden. Nog eens 91 mensen logeren noodgedwongen bij familie of vrienden, en 100 mensen staan op het punt hun woning te verliezen.

Zelfs in een welvarende gemeente als Ede betekent dat: 1 op de 277 inwoners heeft geen stabiele woonplek – het hoogste aandeel in de regio. De onderzoekers wijzen erop dat deze cijfers nog aan de lage kant zijn. Campings, ziekenhuizen, studentenhuisvesting en leegstandsbeheerders deden niet of nauwelijks mee aan de telling. Daardoor blijft een deel van de verborgen dakloosheid buiten beeld.

“De meeste mensen zonder thuis in Ede wonen niet op straat, maar tussen de regels van het beleid,” zegt een van de onderzoekers.

De cijfers breken met het stereotype

Van de volwassen dak- en thuislozen in de Valleiregio is 61% man en 32% vrouw, met maar liefst 44 nationaliteiten. Bijna een kwart van de betrokkenen heeft te maken met psychische problematiek, en zes procent met een verstandelijke beperking. Opvallend: 43% krijgt geen enkele vorm van actieve begeleiding, terwijl bijna de helft geen officieel postadres heeft.

In instellingen verblijven 170 volwassenen, waarvan 84 procent langer dan nodig, simpelweg omdat er geen passende woonruimte beschikbaar is. Instellingen als de GGZ, jeugdzorg en beschermd wonen fungeren zo noodgedwongen als opvang.

Een spiegel voor het beleid

Ede noemt zichzelf centrumgemeente en verwijst naar projecten als Housing First en het nieuwe Wonen Eerst-programma. Maar de cijfers laten zien dat beleid en praktijk steeds verder uit elkaar groeien. De opvang is vol, tijdelijke contracten stapelen zich op, en de doorstroom stokt.

“We hebben beter inzicht gekregen in de volle omvang van het probleem,” zei wethouder Bram van der Beek (ChristenUnie) bij de presentatie van de resultaten. “Dat helpt ons om gerichter in te zetten op preventie en passende woonoplossingen.”

Toch blijkt uit de rapportage dat juist preventie faalt bij wie het hardst hulp nodig heeft.

Het gezicht van de crisis

Een van de vier ervaringsverhalen in het ETHOS-rapport is dat van Natasja Schreuder, een vrouw uit Ede die eerder via de Edese Vos aandacht vroeg voor mensen die tussen wal en schip vallen. Vorige week werd ze door haar eigen werkgever, het Leger des Heils, uit haar woning gezet en zo zelf dakloos gemaakt.

Schreuder was jarenlang intern actief in de organisatie en kaartte openlijk aan wat er misging: hoe mensen door de mazen van het systeem vallen. Dat haar dit nu zelf overkomt, is de pijnlijkste illustratie van het probleem.

De ETHOS-telling registreerde haar wel, het Leger des Heils niet. De gemeente verwijst naar Housing First, maar daar kwam ze niet voor in aanmerking – ze was er volgens de criteria “nog te goed” voor.

Ondertussen documenteert ze haar zevende dag zonder woonplek op haar TikTok-kanaal Spoken Experience, waar ze dagelijks laat zien hoe het is om zonder dak boven je hoofd te leven in Ede: rauw, eerlijk en zonder filter.

👉 Het levensverhaal van Natasja Schreuder

Wat deze telling blootlegt

De ETHOS-telling geeft Ede voor het eerst een completer beeld van dakloosheid – maar tegelijk legt het onderzoek bloot waar de gaten vallen. Dakloosheid in Ede gaat niet alleen over mensen op straat. Het gaat over gezinnen in vakantieparken, jongeren die geen huurcontract krijgen, en mensen met een baan die nergens terechtkunnen.

De cijfers zeggen genoeg, maar de verhalen zeggen meer: je kunt in Ede alles goed doen – werken, meedoen, hulp vragen – en tóch op straat belanden. Dakloosheid is hier geen randverschijnsel meer. Het is wat er gebeurt als beleid de werkelijkheid niet bijhoudt.

👉 De volledige rapportage van de Valleiregio