Edese Vos
De lokale journalistiek in Nederland staat onder druk. In veel gemeenten is de controlerende functie van de pers – de ‘waakhond van de democratie’ – vrijwel verdwenen.
Het huis-aan-huisblad plaatst vooral persberichten, de lokale omroep is afhankelijk van overheidsgeld, en regionale kranten hebben zich teruggetrokken uit kleinere gemeenten.
De gevolgen zijn zichtbaar: bestuurlijke beslissingen worden genomen zonder kritische blik, monopolisten kunnen ongestoord hun gang gaan, en inwoners verliezen grip op lokale ontwikkelingen. Een probleem dat in vrijwel elke middelgrote gemeente speelt.
Zoektocht naar nieuwe modellen
In verschillende gemeenten wordt gezocht naar nieuwe vormen van lokale journalistiek. De Edese Vos is één van deze experimenten: kan onafhankelijke onderzoeksjournalistiek worden opgezet in een middelgrote gemeente? En belangrijker nog: hoe creëer je daarvoor lokaal draagvlak?
Het vakblad Villamedia volgde het eerste jaar en constateerde dat het experiment effect had: “de luiken gingen open in bestuurlijk Ede.” Maar belangrijker dan dit eerste resultaat zijn de lessen die we al doende leren – lessen waar ook andere gemeenten hun voordeel mee kunnen doen.
Kennisdeling in de praktijk
Die ervaringen delen we actief met andere journalistieke initiatieven. Zo gaven we vorige maand tijdens een bijeenkomst voor Gelderse journalisten inzicht in onze werkwijze. We leerden daar ook van collega’s: van het Stentor-onderzoek naar gemeentelijke achterkamertjes tot de onthullingen over sloop van een woonwijk in Arnhem.
Afgelopen weekend nam de Edese Vos deel aan de jaarlijkse conferentie van onderzoeksjournalisten (VVOJ) in Rotterdam. Daar deelden we ervaringen over het bereiken van lokale doelgroepen en de uitdagingen van journalistieke start-ups. Tegelijk deden we nieuwe inzichten op: van effectief gebruik van de Wet open overheid tot technieken voor digitaal onderzoek.
Geleerde lessen
Wat hebben we in Ede geleerd? Heel veel. Drie elementen zijn in ieder geval cruciaal voor onafhankelijke lokale journalistiek:
- Een duidelijke focus op onderzoek dat er voor inwoners toe doet
- Volledige onafhankelijkheid van de lokale overheid
- Een stevig netwerk van betrokken inwoners die tips delen
Bijdragen aan vernieuwing
Het experiment in Ede kan waardevolle inzichten opleveren voor andere gemeenten. Daarvoor is wel steun nodig van inwoners die het belang zien van onafhankelijke journalistiek. Dit kan op verschillende manieren:
- Help ons meer Edenaren te bereiken door de wekelijkse nieuwsbrief te delen in je netwerk
- Word vriend of donateur om onze onafhankelijke positie te waarborgen
- Deel je kennis en tips over zaken die onderzocht moeten worden
Begin 2025 organiseren we een meet-up waar we dieper ingaan op onze aanpak en de geleerde lessen. Ook komt er mogelijk een online sessie. Wil je hierover op de hoogte blijven? Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief.
Door de Edese Vos te steunen, draag je bij aan een experiment dat mogelijk ook in andere gemeenten het verschil kan maken. Want kritische lokale journalistiek is onmisbaar voor een gezonde democratie – in Ede én daarbuiten.
