Grootschalige bomenkap mag niet meer

Bomenkap is een terugkerend onderwerp van discussie en protest, ook in Ede, waar inwoners regelmatig melding maken van gekapte stukken bos. Nu heeft de rechtbank Gelderland een belangrijke uitspraak gedaan: de gedragscode die grootschalige bomenkap mogelijk maakte, is vernietigd. Dit is een overwinning voor natuurorganisaties die al vijf jaar procederen tegen deze regeling.

De gedragscode, opgesteld door zes grote bosbezitters, waaronder Staatsbosbeheer, en goedgekeurd door het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (nu LVVN), gaf toestemming om zonder verdere vergunning stukken bos te kappen. De bosbezitters stelden dat dit nodig was om bossen te verjongen en zo de biodiversiteit te bevorderen. Volgens natuurorganisaties diende de gedragscode echter vooral economische belangen en leidde het tot grootschalige kaalkap, met desastreuze gevolgen voor bossen en flora en fauna.

Protesten en rechtszaak

Ook in de gemeente Ede hebben inwoners geklaagd over wat zij zien als onnodige bomenkap. De Edese Vos ontvangt regelmatig meldingen van inwoners die zich zorgen maken over het verdwijnen van bomen en de impact op het landschap en de natuur. Voor dergelijke meldingen kunnen inwoners ook terecht bij het Landelijk Meldpunt Bomenkap, een platform dat protesten en meldingen verzamelt en doorgeeft aan relevante instanties.

Natuurorganisaties, waaronder Stichting Natuurbelang en Comité Schone Lucht, voerden in de rechtszaak aan dat de gedragscode bosbezitters teveel ruimte gaf voor grootschalige kap zonder voldoende controle. Dit zou niet alleen schadelijk zijn voor de biodiversiteit, maar ook leiden tot onherstelbare schade aan ecosystemen.

Bomenkap in de Valouwe, westzijde, december 2022. Foto’s: Edese Vos.

Uitspraak en toekomst

De rechtbank Gelderland heeft nu in hoger beroep bepaald dat de gedragscode niet voldoet. Volgens de rechter is onvoldoende geborgd dat de kap beperkt blijft tot een oppervlakte van 0,5 hectare, zoals in de richtlijnen stond. Daardoor was het risico groot dat de kap op grotere schaal zou plaatsvinden, wat in strijd is met de bescherming van natuurwaarden.

Deze uitspraak betekent dat het ministerie en de Vereniging van Bos- en Natuureigenaren (VBNE) een nieuwe gedragscode moeten opstellen. Tot die tijd mogen bosbezitters niet langer gebruik maken van de vrijstellingen die de gedragscode bood. Volgens Frits van Beusekom van Stichting Natuurbelang en Fenna Swart van Comité Schone Lucht is dit een cruciale overwinning: “De uitspraak zet een streep door de huidige wildwestsituatie in het Nederlandse bos.”

Hoewel deze uitspraak betrekking heeft op een landelijke gedragscode, is het ook relevant voor de gemeente Ede, waar grote delen van het buitengebied bestaan uit bos en natuur. De Edese Vos ontving meldingen over boskap in onder meer de Sysselt, het Edese Bos en de Valouwe. Bewoners kunnen alert blijven door verdachte kappraktijken te melden.

Bomenkap in de Valouwe, oostzijde, februari 2022. Foto’s: Edese Vos.